جستجو در تالارهای گفتگو

باعث متضررشدن شرکت هاي توليدي و از آن مهم تر، يک دوخت ناقص موجب تبليغ منفي عليه شرکت توليدکننده صنايع غذايي خواهد شد. متاسفانه بعضي شرکت ها علي رغم موارد ذکر شده اهميت چنداني براي درب بندي قوطي قايل نشده و حتي تصور مي کنند با يک بار تنظيم و يا تعويض قطعات لازم، دستگاه هاي درب بندي تا چندين ماه بدون اشکال کار خواهد کرد ولي احتمال هر گونه خارج شدن از تنظيم بر اثر فشارهاي ناشي از توليد و شکستن قطعه اي از دستگاه و يا باز شدن يک پيچ يا مهره مي رود که در بعضي موارد به صورت کنترل ظاهري اشکالات قابل تشخيص نبوده و احتمال اين که حتي يک ساعت و يا ساعت ها توليد با اشکال انجام شود، وجود دارد. از اين رو ارتقا سطح علمي افراد اپراتور و يا نيروهايي که وظيفه تنظيمات و رفع عيب دستگاه هاي درب بندي را به عهده دارند و اطلاع از چگونگي وضعيت قوطي ها و ورق هاي مصرفي آن و قطعات لازم جهت درب بندي صحيح قوطي ها و تنظيمات لازمه مربوطه در هر نوع قوطي که خاص همان قوطي مي باشد، امري اجتناب ناپذير است و بايستي در اولويت قرار گيرد. ضمن اين که تکنولوژي اين صنعت روز به روز در حال پيشرفت است و حتي شرکت هاي سازنده داخلي قوطي، به علت صرفه جويي ارزي و رسيدن به تکنولوژي جديد از ضخامت هاي ورق هاي مصرفي قوطي ها کاسته و به مقاومت آنها افزوده اند. انواع قوطی : قوطی دو تکه : از دو قسمت بدنه با کف به صورت یک پارچه و سر تشکیل شده است . سر از طریق دوخت مضاعف به بدنه متصل می شود . قوطی سه تکه : از سه قسمت بدنه , سر و کف تشکیل شده است . سر و کف قوطی با دوخت مضاعف به بدنه وصل می شوند . میکرو دوخت يکي از طرح هايي که به تازگي براي دوخت کف و درب، در قوطي هاي سه تکه در حال بررسي و پياده شدن است، دوخت ظريف (Microseam) نام دارد که توسط شرکت صنايع قوطي سازي کرامر(Keramer) در برزيل براي صرفه جويي در مواد مصرفي قوطي، طراحي شده است و اخيرا در کنفرانس بين المللي ورق حلب (International Tin Conference) توسط موسسه تحقيقات فني برزيل (ITAL) مطرح و به طور رسمي مورد بررسي قرار گرفته است. طراحان اين سيستم جديد مدعي ۵/۱۴ درصد صرفه جويي و کاهش در هزينه هاي مواد مصرفي شده اند (براي هر هزار قوطي ۶۶/۷ دلار صرفه جويي). روش درز نازک در اصل مطابق ساير روش هاي مرسوم دوخت درب است، با اين تفاوت که اولا در اين طرح ورق مصرفي براي درب و بدنه حتما بايد mm۱۶/۰ باشد، ثانيا اندازه هاي فيزيکي دوخت درب (قلاب بدنه، قلاب درب و ارتفاع دوخت) نسبت به اندازه هاي استاندارد متداول فعلي تا ۵۰ درصد کاهش يافته است. در نتيجه زيبايي بيشتر ظاهر قوطي، صرفه جويي در ورق مصرفي تا ۵/۱۴ درصد( براي قوطي نيم کيلويي)، صرفه جويي در مايع لاستيک مصرفي تا ۷۰ درصد، از مهم ترين مزاياي اين طرح به حساب مي آيد. همچنين صرفه جويي در هزينه حمل و نقل، کارتن مصرفي و لاک ورق را نيز شامل خواهد شد. برخلاف ساير سيستم هاي جديد اين طرح نيازي به تجهيزات جديد ندارد. تنها لازم است که قرقره هاي عمل يک و دو (به واسطه تغيير پروفيل دوخت) تعويض گردد. ابعاد درب هاي جديد براي دوخت ظريف جدول مقايسه اي ذير ابعاد درب بندي قوطي نيم کيلويي در طرح جديد دوخت ظريف و روش مرسوم فعلي را نشان مي دهد: روش مرسوم فعلي دوخت mm طرح جديد دوخت عنوان mm ۱۷/۲-۹۱/۱ ۰۱/۱-۹/۰ قلاب درب ۱۷/۲-۹۱/۱ ۰۵/۱-۸۷/۰ قلاب بدنه ۱۸/۳-۹۲/۲ ۴۷/۱-۳۸/۱ طول دوخت۴۵/۳-۲۵/۳ ۶/۱-۴/۱ عمق دوخت %۷۵-۴۵ %۸۰-۶۶ درگيري ورق مورد مصرف در روش جديد دوخت ظريف (Microseam) ورق حلب ۶/۵-۸/۲، mm DRB ۱۶/۰ براي بدنه و سرو کف و در روش مرسوم فعلي ابعاد درب هاي مرسوم فعلي براي قوطي هاي قطر ۳۰۰ براي سر و کف ورق حلب mm T۶۱ ۲۰/۰-۲۲/۰ دوخت بدنه در هر دو روش درزجوش مي باشد. طرح جديد دوخت ظريف پس از آزمايشات کامل و متنوع از قبيل تست هاي غيرمخرب در شرايط و محيط هاي مختلف، تست هاي ارتعاش و لرزش جهت مقاومت در حمل و نقل، شناورکردن در محلول هاي شيميايي، تست خلاء، تست هاي بيولوژيکي و مقاومت در مقابل رشد باکتري ها توانسته است، مجوز استفاده در صنايع غذايي را کسب نمايد. حال با اين توضيحات به اهميت ارتقا سطح علمي افراد فني شرکت هاي صنايع غذايي پي برده که هر قدر اطلاعات بيشتري داشته باشند، بهتر مي توانند مشکلات را بررسي و حل کنند. دوخت سر و کف قوطي هاي فلزي (دوخت مضاعف) در اوايل شکل گيري صنعت قوطي عمل درب بندي يا دوخت سر و کف قوطي توسط لحيم کاري انجام مي شد که اين روش با پيشرفت صنايع به دوخت ساده و سپس دوخت مضاعف امروزي تبديل گرديد که آن هم ابتدا لبه درب ها به صورت لب تخت (شکل۱) و پس از مدت ها به صورت لب چنگي (شکل ۲) و امروزه به صورت لب آسياب شده مي باشد. (شکل۳) دوخت مضاعف به طور کلي در يک تعريف، قلاب شدن لبه بدنه قوطي و لبه درب قوطي به همديگر و تحت فشار قرار گرفتن آنها که لاستيک مابين قلاب ها باعث آب بندي کامل درز بين آنها گردد را دوخت گويند که در دو مرحله توسط دستگاه هاي مخصوص دوخت به نام هاي فارس، دربند، والس و يا سيمر(Seamer) که به طور دستي، نيمه اتوماتيک و تمام اتوماتيک انجام مي شود. يک دوخت شامل عمق دوخت، ضخامت دوخت، طول دوخت، طول قلاب هاي درب و بدنه قوطي و ضخامت ورق هاي درب و بدنه قوطي مي باشد. عمق دوخت : فاصله ی لبه ی دوخت مضاعف تا گود تربن قسمت سر یا کف پس از درب بندی گویند . ضخامت دوخت : مجموع ضخامت لایه های دوخت مضاعف ( شامل دو لایه ی بدنه و سه لایه ی سر یا کف ) و فضای بین لایه ها را گویند . طول دوخت : فاصله ی لبه ی دوخت مضاعف تا انتهای دوخت را گویند . قلاب بدنه : قسمت انتهایی لبه ی کاملا برگشته بدنه که در داخل دوخت مضاعف قرار گرفته است . قلاب سر یا کف : فاصله ی انتهایی دوخت تا لبه ی سر یا کف است . اجزاي تشکيل دهنده دوخت قوطي دوخت مرحله اول يا عمل اول پدال (ديسک پايين) قوطي را تحت فشار قرار داده تا قوطي و درب تحت فشار فنر پدال با ديسک فوقاني مهار شده و پس از گرفتن قوطي و درب توسط ديسک هاي بالا و پايين قرقره هاي عمل اول شروع به چرخيدن به دور درب و قوطي کرده و هم زمان به درب نزديک مي شوند که اين عمل توسط بادامک هاي مخصوصي فرمان داده مي شود و فشاري به درب و قوطي وارد کرده که همين تماس باعث چرخش قرقره ها نيز مي گردد و در نتيجه اين فشار و گردش بين درب و قوطي قلاب ها داخل هم شده و شکل دوخت را به خود مي گيرند که قلاب سرقلاب بدنه را مي پوشاند. زوايا و فرم ساخت قرقره هاي عمل اول طوري مي باشد که اصطلاحا لبه درب و لبه قوطي را به همديگر فتيله مي کند و قلاب سر و بدنه تشکيل مي شود. تصوير- مراحل انجام عمليات عمل اول دوخت مرحله دوم يا عمل دوم در دوخت مرحله اول قلاب ها تشکيل شده و درب و قوطي همديگر را گرفته اند ولي هنوز آب بندي کامل ايجاد نشده است که قرقره هاي عمل دوم به درب و قوطي نزديک شده و اين قلاب ها را تحت فشار قرار مي دهند و در نهايت باعث آب بندي کامل دوخت مي گردد که پس از اين مرحله قوطي در برابر فشارهاي داخلي و خارجي نيز مقاوم مي گردد. منظور از فشارها همان فشاري است که بر اثر گرم شدن محصول داخل قوطي بعد از درب بندي به خاطر ميکروب زدايي به قوطي وارد مي گردد که در اثر انبساط و حتي تبديل به بخار شدن مايعات درون قوطي فشار شديدي به جداره داخل قوطي وارد مي گردد که قوطي کمي هم دچار بادکردگي مي شود. تصوير- مراحل انجام عمليات عمل دوم لاک : مخلوط شیمیایی از پلیمر های مختلف , حلال ها , پیگمان ها , پر کننده ها , روان کننده ها , پایدار کننده ها , بازدارنده ها , نرم کننده ها , کاتالیزور ها و دیگر ترکیبات مورد نیاز که به منظور حفاظت قوطی فلزی در مقابل خوردگی بر روی سطوح داخلی یا خارجی آن و هم چنین بر روی قسمت های سر و کف تحت شرایط دمایی و زمانی مشخص نشانده می شود . هدف آزمایش در این آزمایش می خواهیم درصد هم پوشی , فضای آزاد میان لایه های دوخت را اندازه گیری کنیم و آزمون های مربوط به لاک ورق قوطی کنسرو را انجام دهیم. وسایل و مواد لازم : 1. ریزسنج 2. کولیس ورنیه 3. انبر 4. چسب نواری 5. بشر 6. قیچی مخصوص بریدن ورق فلزی 7. استون 8. اسید استیک شرح انجام آزمایش : طول دوخت , ضخامت دوخت و عمق دوخت را بدون شکافتن درب قوطی اندازه با ریز سنج اندازه گیری گردید. برای اندازه گیری قلاب سر وبدنه , درب قوطی را برش دادیم و پس از جداسازی قلاب سر و بدنه از یکدیگر, اندازه گیری می کنیم. برای آزمون های مربوط به لاک قوطی هم ابتدا یه ورق از قوطی را جدا می کنیم و با پنبه ی آغشته به استون به سطحی که لاک روی آن قرار دارد می زنیم. اگر لاک مقاوم باشد , در استون حل نمی شود و نشان دهنده ی آن است که لاک به خوبی پخته شده است. برای میزان چسبندگی لاک , ورق قوطی کنسرو را به ابعاد² cm1 قسمت میکنیم و به فاصله ی mm2 درون مربع را خط کشی میکنیم. سپس 10 بار چسب نواری به روی لاک می چسبانیم و جدا کرده , در این آزمایش نباید لاک از قوطی جدا شود. برای اطمینان از یک نواختی لاک , می توان از عدم سطح موج دار اطمینان حاصل کرد. برای اطمینان از وجود نقاط لاک نخورده , پنبه را با محلول سولفات مس آغشته کردیم و به سطح درونی قوطی زدیم. اگر سطحی لاک نداشته باشد , آن قسمت قرمز می شود برای آزمون پایداری در برابر اسید , در یک بشر حاوی اسید استیک یک ورق کوچک از قوطی را جوشاندیم. در این آزمون نباید تغییری در لاک پدید آید. نتیجه آزمایش طول دوخت : 1/3 میلیمتر , ارتفاع قلاب بدنه : 2/2 میلیمتر, ارتفاع قلاب سر : 1/2 میلیمتر , ضخامت ورق سر: 2/میلیمتر , ضخامت ورق بدنه : 16/میلیمتر. درصد درگیری : 16/57% [((X+Y+1.1Te)-L)/(L-(2.2Te+1.1Tb))]×100 (2.1+2.2+1.1)×.20)-3.1 ] / [ 3.1-(2.2 ×.20)+ ( 1.1×.16) ] × 100 = 57.16)[ لاک در استون حل نشد. لاک با چسب از سطح قوطی جدا نشد. لاک در اسید استیک بدون تغییر بود. سطح قوطی هم در تماس با سولفات مس قرمز نشد. از این آزمایش نتیجه می گیریم لاک کیفیت خوبی دارد. منابع : WWW.ISIRI.Org WWW.PersiaPack.Ir