جستجو در تالارهای گفتگو

اشاره Gambas نام محيط برنامه‌نويسي مشابه VB اما در محيط لينوکس است. اين نرم‌افزار را فردي از علاقه‌مندان به برنامه‌نويسي اهل کشور فرانسه، با تلاش فراوان و در طول سه سال کار مستمر توسعه داده است. مقدمه‌ انتخاب سکو و ابزار برنامه‌نويسي تحت لينوکس، يکي از مشکل‌ترين مراحل بسياري از پروژه‌هاي نرم‌افزاري محسوب مي‌شود. تفاوت‌هاي ذاتي محيط سيستم‌عامل لينوکس با ويندوز، يکي از اساسي‌ترين دلايل اين موضوع است. در واقع مستقل بودن سيستم رابط گرافيکي کاربر از سيستم‌عامل، موجب شده است که نرم‌افزارهاي کاربردي تحت لينوکس را بتوان به سه گروه تفکيک کرد. گروه نخست شامل نرم‌افزارهايي است که از ابزارهايي براي توليد آن‌ها استفاده شده است که از سيستم windowing مستقل خود استفاده مي‌کنند. مانند زبان و محيط برنامه‌نويسي جاوا، kylix ،TCL و غيره. اما بسياري از محيط‌هاي برنامه‌نويسي ديگري که براي توسعه نرم‌افزار در لينوکس طراحي شده‌اند، به سيستم‌هاي گرافيکي خارجي تکيه مي‌کنند و بر همين اساس به‌دليل رواج و فراواني کاربرد محيط‌هاي گرافيکي و ميزکار‌هايي مانند kde يا gnome، مي‌توان آنرا به دو زير گروه ديگر تقسيم کرد. گروهي از برنامه‌هايي که از سيستم گرافيکي و مديريت پنجره gnome استفاده مي‌کنند و گروه ديگري که بر توابع و کتابخانه‌هايي موجود در محيط kde تکيه دارند (به همين دليل نرم‌افزارهايي که براي اجرا تحت kde طراحي شده‌اند، به‌طور معمول حروف k را در ابتداي نام خود يدک مي‌کشند. مانند kppp يا kHTML و غيره. به همين ترتيب، نرم‌افزارهايي که براي کار در محيط gnome توسعه داده شده‌اند، از حرف g در ابتداي نام خود استفاده مي‌کنند) هر يک از اين دو ميزکار معروف لينوکس داراي ابزارهاي گوناگوني براي طراحي و توليد نرم‌افزار هستند. به عنوان مثال، برنامه‌نويسان زبان برنامه‌‌نويسي مانند C يا ++C مي‌توانند بر حسب مورد و سليقه خود از کتابخانه‌هاي نرم‌افزاري گوناگوني براي توليد نرم‌افزارهاي تحت لينوکس استفاده کنند. مثلاً مجموعه توابع کتابخانه‌اي (Qt (toolkit (براي توليد نرم‌افزارهايي کاربردي KDE) يا +GTK (براي برنامه‌نويسي در محيط Gnome)وجود دارند. واقعيت آن است که بايد اعتراف کرد که موضوع برنامه‌‌نويسي تحت لينوکس صرف نظر از آنکه با چه ابزاري و در چه سکويي کار شود، با برنامه‌نويسي در محيط ويندوز تفاوت بسيار دارد. شايد اغراق نباشد اگر بگوييم که برنامه‌نويسي لينوکس براي بسياري از کاربران اين سيستم‌عامل، همچون کابوس شبانه‌اي است که سال‌ها خواب راحت را از آنان سلب کرده است! در اين مورد استثنايي نيز وجود دارد که مي‌تواند پاياني بر کابوس برنامه‌‌نويسي تحت لينوکس باشد. در اختيار داشتن محيط برنامه‌نويسيي مانند ويژوال بيسيک در ويندوز، براي بسياري از کاربران لينوکس آرزويي دست‌نيافتني جلوه مي‌کرد. اما پروژه‌اي که از چند سال قبل آغاز شده است، به‌تازگي به مرحله‌اي از بلوغ رسيده که مي‌توان به آن اميدهاي زيادي داشت. Gambas نام محيط برنامه‌نويسي مشابه VB اما در محيط لينوکس است (بر اساس سنت نامعلومي، نرم‌افزارهاي دنياي متن‌باز و سکوي لينوکس از اسامي و لوگو‌هايي به‌شکل حيوانات استفاده مي‌کنند. Gambas هم از اين غافله عقب نمانده است و نام خود را از گونه‌اي از ميگو اقتباس کرده است) نرم‌افزار گامباس را فردي از علاقه‌مندان به برنامه‌نويسي اهل کشور فرانسه، با تلاش فراوان و در طول سه سال کار مستمر توسعه داده است. اواخر سال 2004 اين نرم‌افزار به مرحله‌اي رسيده بود که خالق آن يعني، Benoit Minisini نسخه شماره 1.10 را معرفي کرد. زماني که اين نرم‌افزار را براي نخستين بار اجرا مي‌کنيد، باور نمي‌کنيد که داريد در محيط لينوکس يا kde کار مي‌کنيد. اما اين موضوع کاملاً حقيقت دارد و گامباس با به عاريت گرفتن تمامي جنبه‌هاي مفيد VB بنا بر ادعاي نويسنده آن، پنجره‌اي را پيش روي شما ظاهر مي‌سازد که نمونه آن را در شکل 1 مشاهده مي‌کنيد. همانطور که در اين تصوير ديده مي‌شود، کاربر بايد در اين مرحله، مشخص کند که قصد کار کردن بر روي پروژه جديدي دارد و يا آن‌که با يکي از پروژه‌هاي قبلي مي‌خواهد ادامه دهد. پس از اين مراحل، مشاهده خواهيد کرد، که نرم‌افزار گامباس با الهام از VB، محيط توسعه‌اي فراهم کرده است که شباهت زيادي به آن دارد. به عنوان مثال، در سمت چپ نمايشگر، پنجره‌اي به‌نام project explorer به‌سبک VB ديده مي‌شود که براي برنامه‌نويسان ابزار بسيار مفيدي تلقي مي‌شود. پنجره بالايي سمت راست، شامل مجموعه‌اي از المان‌هايي که برنامه‌نويس مي‌تواند آن‌ها را روي فرم‌هاي برنامه‌هاي تحت توسعه خود، قرار دهد، وجود دارند. در واقع اين اشياي گرافيکي يا وجيت‌ها (Widget) همان کنترل‌هاي برنامه‌نويسي محيط ويندوز هستند. در اينجا هم، کاربر مي‌تواند خواص اشياي انتخابي خود را در سمت راست اين پنل ببيند. به اين ترتيب براي شروع برنامه‌نويسي با کامباس، کافي خواهد بود تا يکي از اين ويجت‌هاي گرافيکي را بر روي فرم‌هاي برنامه خود قرار دهيد (گامباس هم مانند VB به پنجره‌هاي برنامه‌هاي تحت توسعه، فرم (form) نام مي‌دهد. فرم‌ها براي ايجاد کردن فرم‌ها و اعمال تغييرات بر روي آن‌ها، در گامباس ابزار ويژه‌اي به‌نامForm designer پيش‌بيني شده است. کاربران گامباس مي‌توانند از اين ابزار همانند يک ابزار نقاشي، براي توليد و ويرايش فرم‌ها کمک بگيرند. در اين ابزار نيز همانند محيط VB برنامه‌نويس بايد خواص اشيايي که قصد استفاده از آن‌ها را دارد، مشخص کند (اين‌کار در درون پنجره properties انجام مي‌شود). پنجره‌اي به‌نام component explorer به کاربر کمک مي‌کند که خواص اشياي گرافيکي را بهتر شناسايي کند. گامباس به درجه‌اي از پيشرفت رسيده است که داراي يک ويرايشگر کامل منو نيز (Menu editor) هست. ويرايشگر کد اگرچه ممکن است که ويرايشگر کد در گامباس چندان ظريف و زيبا جلوه نکند، اما داراي امکانات کاملي است که نظر هر برنامه‌‌نويس حرفه‌اي را به‌خود جلب مي‌کند. به عنوان مثال، در صورتي‌که بر روي پنچره ويرايشگر کد، کليک راست کنيد، داخل فهرست پايين‌افتادني که گشوده مي‌شود، ليست مفصل و کاملي از تمامي دستورات قابل استفاده، فهرست مي‌شوند. در اين ويرايشگر کد، امکاناتي از قبيل قابليت نمايش رنگي کليد‌واژه‌ها و ديگر موارد نوشتاري به‌صورت (Syntax Highlighting) پيش‌بيني شده است. علاوه بر اين موارد، کاربران گامباس مي‌توانند براي عيب‌يابي برنامه‌هاي خود، BreakPoint تعريف کنند و متغير‌ها را جهت ردگيري (trace) انتخاب کنند. اما اين ويرايشگر پيشرفته گامباس، عليرغم تمام مزايايي که دارد، يک اشکال و يا بهتر بگوييم، يک کمبود مهم نيز دارد. گامباس هنوز داراي قابليتي نيست که کاربران آن بتوانند نرم‌افزارهاي ويرايشگر دلخواه خود را در محيط گامباس به‌کار بگيرند. به‌عنوان مثال، بسياري از برنامه‌نويسان لينوکس تمايل دارند که از ويرايشگر‌هايي مانند Emacs يا vi استفاده کنند. البته از آنجايي‌که تمام فرم‌ها و کلاس‌هاي برنامه‌هاي توليد شده با گامباس در قالب ‌فايل‌هاي متني ذخيره مي‌شوند، کاربران گامباس همچنان خواهند توانست، در خارج از محيط اين نرم‌افزار، از ويرايشگرهاي دلخواه خود براي اديت برنامه‌ها استفاده کنند. گامباس داراي يک کامپايلر سر خود نيز هست که در زمان کامپايل، برنامه‌ها را در صورتي که نقصي در آن‌ها نيابد، درون يک فايل اجرايي بسته‌بندي مي‌کند. يادآوري مي‌کنيم که براي آنکه بتوانيد پروژه‌هاي کامپايل شده گامباس را اجرا کنيد، بايد بر روي سيستم خود قبلا ً Qt را نصب کرده باشيد. خلاصه پروژه گامباس عليرغم آن‌که هنوز بسيار جوان است، نشان داده که پروژه بسيار قابل‌توجهي است. در تمام مراحل بررسي اين ابزار، گامباس هيچگاه دچار مشکل نشد و همواره از خود چهره يک نرم‌افزار پايدار را به‌نمايش گذاشت. علاوه بر آن برنامه‌هاي خروجي گامباس هم بسيار سريع اجرا مي‌شدند و از حجم پاييني برخوردار بودند. برنامه‌نويس گامباس در يکي از سايت‌هاي پشتيباني اين نرم‌افزار، به کاربران اطمينان داده است که هيچ رويدادي در آينده نمي‌تواند به‌سادگي برنامه‌هاي وي را براي توسعه گامباس تغيير دهد. Minisini قول داده است که نسخه‌هاي آتي اين نرم‌افزار داراي امکانات ديباگ پيشرفته‌تري باشد و از ابزارهاي دسترسي به بانک‌هاي اطلاعاتي نيز پشتيباني نمايد. خلاصه آن‌که صرف نظر از آنکه چقدر مي‌توان به يک پروژه يک‌نفره تکيه کرد و زمان براي فراگيري تکنيک‌هايي صرف کرد که آينده تضمين‌شده‌اي ندارد، مسلماً گامباس يکي از بهترين ابزارهاي برنامه‌نويسي تحت لينوکس است که علاقه‌مندان و آماتورهاي برنامه‌نويسي تحت لينوکس مي‌توانند گام‌هاي اوليه را به‌کمک اين ابزار بردارند. نويسنده : مسعود سعيدي‌ از مجله شبکه