جستجو در تالارهای گفتگو

فرسایش آبی مسیری را در سطح زمین می‌شوید. فرسایش ورقه‌ای با ضریب یكنواختی كم یا زیاد خاك را از سطح زمین بر می‌دارد. فرسایش شیاری یا گالی زمانی اتفاق می‌افتد كه رواناب متمركز شده كانالهایی را در دل خاك ایجاد كند. رسوبات ناشی از فرسایش در هر نقطه‌ای جایی كه سرعت حركت آب كند می‌شود، (پشت گیاهان، مناطق تخت) مثل رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و مخازن ته نشین می‌شود. چرا فرسایش مهم است؟ از دست رفتن خاك سطحی ظرفیت خاك را برای كاركرد آن كاهش داده و قابلیت آن را در استفاده‌های مستمر بعدی از آن محدود می‌كند. فرسایش خاك سطحی را از بین می‌برد، لایه‌ای كه دارای مقدار بسیار وسیع مواد آلی، فعال به لحاظ بیولوژیكی و مواد مغذی است. قابلیت عموم گیاهان برای رشد پس از از دست رفتن خاك سطحی از بین رفته و یا محدود می‌گردد. فرسایش ساختمان خاك را از بین برده و مواد آلی خاك را در معرض تابش در داخل توده‌های خاك قرار داده و باعث تجزیه و از بین رفتن آنها می‌گردد. ساختمان خاك فرسایش یافته مقدار نفوذ آب را كاهش می‌دهد. فرسایش خاك سطحی غنی از مواد مغذی می‌تواند باعث تغییر پوشش به سمت گیاهان نامناسب و غیردلخواه مثل گراسها تا نمونه‌های بوته‌ای گردد. فرسایش در خاكهای كم عمق ضخامت محدودة رشد ریشة گیاهان و مقدار هوا، آب و مواد مغذی در دسترس گیاهان را كاهش می‌دهد. رسوبات برداشت شده از طریق فرسایش ممكن است گیاهان و جاده‌ها را زیرخاك برده، یا در آبراهه ها، رودخانه‌ها، مخازن جمع شده و كیفیت آب را كاهش دهد. چه عواملی باعث فرسایش آبی می‌گردد؟ فرسایش از طریق ضبه و برخورد قطرات باران بر خاك لخت و قدرت آب در حال سقوط بر روی خاك سطحی ایجاد می‌شود. شدت فرسایش طبیعی بستگی به خواص خاك اصلی، شیب و آب و هوا كه با هم توانایی محل را در رشد گیاه و ایجاد پوشش تعین می‌كند، دارد. فرسایش شدید زمانی اتفاق می‌افتد كه پوشش گیاهی از بین رفته و فضای بین گیاهان بزرگتر شده و ساختار خاك بواسطة اختلال زیاد و كاهش ورود مواد مغذی از بین می‌رود. تراكم خاك رواناب را افزایش داده لذا باعث تشدید در فرسایش می‌گردد. خصوصیات بعضی از خاكها و گیاهان بر مقدار فرسایش تاثیر دارد. هر خاكی با خصوصیات معین دارای شدت فرسایش معنی هستند. خاك رسی و یا ماسه‌ای فرسایش پذیری كمتری نسبت به خاكهای سیلتی لومی دارند. هرچند خاكهای ماسه‌ای شكل گرفته از تجزیه سنگها دارای خاصیت فرسایش پذیری بالا هستند. خاكهای با اجزاء سنگی و یا پوسته‌های بیولوژیكی در مقابل ضربات آب باران حفاظت شده هستند. خاكهای همراه با مواد آلی جمع شده در آن در برابر فرسایش مقاوم، نفوذپذیری را افزایش و نتیجتا روانآب را كاهش می‌دهند. مقدار روانآب و قدرت فرسایندگی آب و انتقال خاك در شیبهای بالا و طولانی بیشتر است. خاكهای لخت در بین گیاهان مستعد فرسایش هستند. عوامل فرسایش كدامند؟ اندازه‌گیری فرسایش و خطر ایجاد فرسایش به صورت مستقیم مشكل است. مواردی از خواص خاك را كه می‌توان بر آنها تاثیر گذاشت و با مدیریت تغییر داد شامل پایداری خاك سطحی، پایداری در برابر متراكم شدن، نفوذ، تراكم و میزان مواد آلی خاك را می‌توان اندازه‌گیری كرد. اندازه گیری این خواص می‌تواند منجر به تعیین قابلیت فرسایش پذیری خاك محل گردد. شاخصهای چشمی (مشاهده‌ای) مربوط به فرسایش خاك عبارتند از: * لختی خاك * ریشه‌های بیرون آمده، * مناطق تخت (سكوهای ناشی از ته نشینی رسوبات در پشت موانع) * افزایش تعداد اتصالات الگوهای جریان آب در بین گیاهان، * ته نشینی خاك در محل تغییرات شیب، * تغییر در ضخامت خاك سطحی، * برون زدگی و دیده شدن خاك زیر سطحی در سطح، * وجود شیار، هد كت (HeadCutt) و پائین افتادگی در گالیها، * وجود رسوبات در آبراهه‌ها، دریاچه‌ها و مخازن و * كاهش رشد گیاهان. با اندازه گیری فاكتورهای ذكر شده در طی چند سال می‌توان، محلهایی را كه در معرض فرسایش قرار دارند شناسایی و مدیریت نمود. استراتژیهای مدیریتی جهت كاهش فرسایش آبی خطر فرسایش و پتانسیل احیاء بعد از فرسایش بایستی در هر طرح مدیریتی دیده شود. مناطق با خاك سطحی حاصلخیز به احتمال زیاد مجددا پس از یك بحران و اختلال قابل احیاء است. در مناطقی كه خاك سطحی به مقدار زیادی از بین رفته قادر نخواهد بود كه دوبارة به حالت اولیه و قبلی خود از نظر پوشش گیاهی برگردد. استراتژیهای مدیریتی شامل: * حفظ و یا افزایش پوشش گیاهی یا بذرپاشی روی سطح زمین از طریق به كارگیری طرحهای مدیریت مراتع مناسب. * كاهش اختلالات خاك سطحی مخصوصا در مناطق خشك، * افزایش میزان نفوذ آب در خاك و بهبود پایداری خاك در برابر تراكم از طریق اصلاح، بهبود و یا حفظ كیفیت گیاهان موجود * كاهش چرا و عبور و مرور زمانیكه خاك مرطوب است و نتیجتا جلوگیری از كاهش نفوذ ناشی از تراكم و سفت شدن فیزیكی پوسته خاك می‌گردد. * احداث بندهای آبی، * و ...