جستجو در تالارهای گفتگو

كاني*هاي ليتيم*دار مهمترين كاني*هاي پگماتيتي* ليتيم* عبارتند از اسپودومن (Spodumen) با فرمول LiAlSi2o6 كه يك پيروكسن منوكلينيك است، لپيدوليت (Lepidolite) كه يك ميكاي Liدار است و آمبلي گونيت (Ambligonite) كه يك فسفات Li مي*باشد. كاني*هاي ليتيم*دار براي تهيه فلز ليتيم كه كاربردهاي فراواني در تهيه آلياژهاي سبك، انرژي هسته*اي، تهيه ويتامين، صنايع شيميايي و باتري دارد، استحصال مي*شوند. [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD][/TD] [TD=width: 33%][/TD] [TD=width: 34%][/TD] [/TR] [TR] [TD=width: 33%, align: center]Ambligonite[/TD] [TD=width: 33%, align: center]Lepidolite[/TD] [TD=width: 34%, align: center]Spodumen[/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD]كاني*هاي بريليوم*دار پگماتيت*ها مهمترين منبع كاني*هاي بريليوم محسوب مي*شوند. 90 درصد بريليوم جهت تهيه آلياژهاي مقاوم و سخت بكار برده مي*شود. روسيه توليد*كننده بيش از 70% بريليوم جهان است و كشورهاي برزيل و آرژانتين و زيمباوه و رواندا در مقام*هاي بعدي قرار دارند. مهمترين كاني*هاي پگماتيتي بريليوم عبارتند از : بريل، بريليونيت، برترانديت و كريزوبريل. [/TD] [TD=width: 4%][/TD] [TD=width: 48%, bgcolor: #FFCC99]ميكاها مهمترين ميكاي پگماتيتي مسكوويت يا ميكاي سفيد است. اين كاني از لحاظ مصرف در نوع صفحه اي و پولكي توليد مي*شود. ميكاي صفحه*اي براي مصارف الكترونيك، اپتيك و عايق*سازي حرارت و جريان الكتريسيته بكار برده مي*شود. اما ميكاي پولكي به عنوان پركننده در سيمان، آسفالت، رنگ، تزئين بتون، تهيه گل حفاري مي*رود. ايالات متحده آمريكا بزرگترين توليدكننده ميكالي سفيد جهان است و پس از آن روسيه، هندوستان و كر*ه*جنوبي در مقام*هاي بعدي قرار مي**گيرند.[/TD] [TD=width: 1%][/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD][/TD] [TD=width: 46%, bgcolor: #FFCCFF]كاني*هاي حاوي عناصر كمياب بيش از 300 كاني حاوي عناصر كمياب در پگماتيت*ها شناسايي شده*اند. مصارف مهم عناصر كمياب عبارتند است از : پالايش نفت*خام، صنايع شيشه* و سراميك، صنعت توليد لامپ تصوير رنگي تلويزيون، تهيه آهنرباهاي دائمي و نيروهاي نوري و آلياژها. مهمترين اين كاني*ها عبارتند از : مونازيت، زينوتايم، زيركن، آلانيت و بايدليت.[/TD] [TD=width: 4%][/TD] [TD=width: 49%, bgcolor: #99CCFF]فلدسپاتهاي آلكالن مهمترين منبع استحصال فلدسپاتهاي آلكالن پگماتيت*هاي بسيار عميق مي*باشند. بيش از 50 درصد آلكالي فلدسپانهاي توليد شده، در صنايع شيشه به مصرف مي*رسند. نقش اين كاني در تهيه شيشه بالا بردن مقاومت خمشي شيشه و جلوگيري از تبلورهاست. همچنين به عنوان ماده زمينه رنگ سراميك*ها و سفال*ها و نيز در لاستيك*سازي و توليد صابون نيز بكار برده مي*شود.[/TD] [/TR] [/TABLE] پگماتيت*ها توده*هاي نفوذي گرانيتي معمولاً بين 1 تا 4 درصد آب دارند كه همراه با ساير مواد فرار از مراحل آغازين و اصلي تبلور ماگما رانده شده و در فازهاي پاياني تبلور تجمع مي*يابند. بخش رقيق باقيمانده ماگما كه سرشار از مواد فرار است، انباشته از عناصري است كه به دليل داشتن شعاع يوني بسيار بزرگ و يا خيلي كوچك از شبكه تبلور كاني*هاي اصلي ماگما به فازهاي پاياني تبلور رانده شده*اند. اين ماگماي داغ و رقيق به بخش*هاي فوقاني توده نفوذي رانده شده و به درون شكاف*ها و فضاهاي خالي توده نفوذي و حتي سنگ*هاي در برگيرنده توده نفوذ مي*كند. در اين فضاهاي خالي به دليل كاهش فشار و كاهش دما مذاب در دماهاي بين 650 تا 550 درجه سانتيگراد شروع به تبلور مي*نمايد. به دليل رقيق بودن مذاب و در نتيجه كاهش هسته*اي تبلور كاني*هاي متبلور شده غالباً بسيار بزرگ هستند و مي*توانند با سرعت زيادي آزادانه و بدون برخورد با بلورهاي مجاور رشد نمايند. محصول نهايي اين فرآيند، سنگي است درشت بلور با كاني*هاي بسيار درشت و حاوي عناصر كمياب، بعضاً سرعت رشد برخي از بلورها تا 30 سانتيمتر در روز برآورد شده است. مواد معدني مهمي كه از پگماتيت*ها بدست مي*آيند عبارتند از : كاني*هاي ليتيم*دار، كاني*هاي بريليوم*دار، ميكاها، كاني*هاي حاوي عناصر كمياب، كاني*هاي قيمتي، كاني*هاي تنگستن، فلدسپات*ها، كاني*هاي حاوي قلع، اورانيوم و نيوبيوم. از طرفي برخي از اين مواد معدني نظير كاني*هاي بريليوم*دار منحصراً از كانسارهاي پگماتيتي بدست مي*آيند و منبع ديگري براي استحصال آنها در طبيعت وجود ندارد و از طرف ديگر پگماتيت*ها بهشت كاني*شناسان و علاقمندان جمع*آوري بلورهاي طبيعي زينتي و بلورهاي جواهري است. پگماتيت*ها را بر اساس عمق تشكيل آنها به چهار گروه تقسيم مي*كنند پگماتيتهاي كم*عمق، با عمق متوسط، عميق و بسيار عميق. [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD=align: center]پگماتيتهاي كم*عمق يا پگماتيتهاي حفره*دار اين نوع پگماتيت*ها در عمق 1/5 الي 3/5 كيلومتري از سطح زمين تشكيل شده*اند و به دليل فشار كم محيط تشكيل داراي فضاهاي خالي در بين بلورها مي*باشند. اين گروه گاهي حاوي كانيهاي قيمتي بريل و توپاز و بندرت كاني*هاي Li ، Sn و عناصر كمياب است.[/TD] [TD=width: 3%, align: center][/TD] [TD=width: 48%, bgcolor: #CCFFFF, align: center]پگماتيت*هاي عمق متوسط يا پگماتيت*هاي حاوي عناصر كمياب اين گروه از پگماتيت*ها كه در عمق 3/5 الي 7 كيلومتري از سطح زمين تشكيل شده*اند حاوي كاني*هاي داراي عناصر كميابي نظير Li ، Rb ، Cs، Be، Nb-Ta، Hf، Zr ، Ge ، B ، F ، P مي*باشند.ارزش اقتصادي اين پگماتيت*ها از سه نوع ديگر بيشتر است.[/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD][/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=class: cms_table_cms_table] [TR] [TD]پگماتيتهاي عميق يا پگماتيتهاي ساده يا پگماتيتهاي ميكادار پگماتيت*ها در عمق 7 تا 11 كيلومتري تشكيل شده*اند. اكثراً واجد 2 نوع ميكا و كا*ني*هاي فرعي نظير گارنت، تورمالين، كيانيت، زيركن، آپاتيت و مونازيت هستند. اين گروه معمولاً به شكل پرشدگي شكستگي*ها در سطح وسيعي توزيع شده است. پتانسيل اقتصادي اين گروه بسيار كم و بندرت براي اورانيوم و عناصر كمياب مقرون به صرفه اقتصادي است.[/TD] [TD=width: 6%][/TD] [TD=width: 30%, bgcolor: #99FF99]پگماتيت*هاي بسيار عميق يا پگماتيت*هاي سراميكي اين پگماتيت*ها كه اعماق بيش از 11 كيلومتر تشكيل شده*اند معمولاً فاقد كاني*سازي بوده و تنها براي توليد انواع سراميك مناسب*اند. [/TD] [/TR] [/TABLE]