آب و هوا، وضعیت ناهمواری، خاک و منابع آب از عوامل مؤثر بر پوشش گیاهی یک منطقه میباشند که نقش تعیینکنندهای در حفظ حیات و تعادل محیط زیست نیز دارند.
این استان به لحاظ وضعیت خاص توپوگرافی و اقلیمی، از غنای کمنظیر پوشش گیاهی برخوردار بوده و بیش از 700 گونه گیاهی متعلق به 200 جنس خانوار از گیاهان اصلی شناسایی شده که نشاندهنده پوشش گیاهی بسیار غنی این خطّه میباشد.
در استان البرز 4182 هکتار را پوشش جنگلی (با احتساب درختچهزار و بیشهزارهای طبیعی) تشکیل داده است که به دو قسمت عمده جنگلهای طبیعی و جنگلهای دستکاشت تقسیم میشوند. جنگلهای طبیعی استان البرز در ارتفاعات کرج، ساوجبلاغ و طالقان دیده میشود و در گذشته انبوهتر بوده است اما اکنون به دلیل بهرهبرداریهای بیرویه، از مساحت آنها به مقدار چشمگیری کاسته شده است. مهمترین گونههای گیاهی و درختی که در جنگلهای طبیعی دیده میشوند عبارتند از بادام کوهی، انجیر، ارس، پسته کوهی، داغداغان، زالزالک، بید، ازگیل، گون، درمنه، تمشک و زرشک.
به منظور پاکیزگی هوا، جلوگیری از توسعه بیرویه شهرها، جلوگیری از وقوع سیل و فرسایش خاک و ایجاد گردشگاه، در بخشهای مختلف استان جنگلهای دستکاشت ایجاد شده است. از مهمترین گونههای گیاهی این جنگلها میتوان به اقاقیا، زبان گنجشک، تاغ، گز و گون اشاره نمود. پارکهای جهاننما و هَلجِرد از جمله جنگلهای دستکاشت استان البرز میباشند.
در حدود 51721 هکتار از اراضی استان البرز از زمینهای کویری پوشیده شده است که در نظرآباد و اشتهارد واقع شدهاند. در این مناطق به دلیل کمبود پوشش گیاهی، فرسایش بادی، گرد و غبار و آلودگی هوا، ضرورت انجام عملیات بیابانزدایی ایجاب میکند.