جستجو در تالارهای گفتگو

منطقه آذربایجان پس از سواحل دریای مازندران از مرطوب‌ترین قسمت‌های ایران است و به همین علت نواحی لخت و بی‌پوشش گیاهی در آن کمتر دیده می‌شود. کوهستان‌های مرتفع در آذربایجان غربی هرچند باعث جلب رطوبت و خنکی هوا شده‌اند، ولی قسمتی از این ارتفاعات از جمله کوه‌های شمالی استان صخره‌ای و کم گیاه می‌باشند. در آذربایجان غربی مخصوصاً کناره‌های غربی و شمال غربی دریاچه ارومیه گیاه خارشتر که گیاه مناطق خشک و کویری می‌باشد می‌روید. این گیاه برای خوراک دام و مصارف دیگر جمع‌آوری می‌شود. گیاهان شیرین‌ بیان و آجی بیان نیز در اغلب نقاط کوهستانی آذربایجان می‌روید و ریشه آن مورد استفاده طبی قرار می‌گیرد. از گیاهان معروف دارویی ناحیه سردشت یک نوع از شقایق وحشی توسط دکتر لاله‌زاری کشف گردیده که می‌توان با تبخیر هسته آن، دارویی برای مبارزه با اعتیاد به‌دست آورد. خصوصیت این دارو در کنگره جهانی داروشناسی تأیید شده و به نام گیاه «آریا» به ثبت رسیده است. اسفند (اسپند) از گیاهان شایع این استان است که به‌خصوص در اراضی پست و پیرامون روستاها می‌روید. در برخی نقاط آذربایجان گیاه حنظل به‌صورت بوته‌های سبز و پرعرض و طول و مسطح جلب نظر می‌کند که البته ارزش چندانی ندارد. فرفیون یا شیر سگ که گیاه سمّی و بی‌مصرف است در اغلب نقاط مرتفع آذربایجان دیده می‌شود. گیاهان دیگری چون گُلِ ماهور، تعداد بسیاری از گیاهان خانواده نعناعیان، زنبق، جگن در نقاط مختلف استان دیده می‌شود. گیاه شوران در پیرامون دریاچه ارومیه مخصوصاً قسمت غرب و جنوب غربی آن به‌طور خودرو فراوان دیده می‌شود. انواع گون در اغلب کوهستان‌های آذربایجان وجود دارد و در بعضی نقاط مخصوصاً در قسمت‌های مرزی ارومیه از آن کتیرا استخراج می‌کنند. یوشان یا درمنه که به مصرف خوراک دام و سوخت می‌رسد و دارای ماده طبی سانتونین می‌باشد، از دیگر گیاهان این استان است. جنگل‌های استان آذربایجان غربی جنگل‌های این استان به‌طور عمده روی کوه‌های نوار مرزی ایران و عراق قرار دارد و مهم‌ترین آن‌ها جنگل سردشت می‌باشد. این جنگل‌ها دنباله جنگل‌های غرب ایران است و هرچه به شمال می‌رویم تُنُک‌تر می‌شود و پس از مسافتی از صورت جنگل‌های انبوه خارج شده و گروه‌های خیلی پراکنده و تنکی روی نوار مرزی و برخی نقاط دیگر تشکیل می‌دهد که اغلب مورد تخریب انسان و دام قرار گرفته‌اند و آثار این جنگل‌ها را تا شهرستان خوی می‌توان دید. بنابراین می‌توان گفت که جنگل‌های شمال ایران پس از ورود به آذربایجان شرقی، با انقطاعی تقریباً مختصر، شمال این استان را می‌پیماید و سپس با انقطاعی بزرگ در آذربایجان غربی پیش می‌رود و در آنجا به سوی جنوب تغییر جهت می‌دهد و بالاخره به جنگل‌های غرب ایران می‌پیوندد. جنگل‌های سردشت در نقاط سهل‌الوصول و اطراف جاده‌ها اغلب قطع شده و گاهی به صورت بوته‌زار درآمده‌اند ولی در نقاط دوردست به‌صورت جنگل‌های نسبتاً انبوه جلب نظر می‌کند. این جنگل‌ها از تیپ بلوط می‌باشد و حدود سه چهارم درخت‌های آن را بلوط و بقیه را درختان دیگر از قبیل گونه‌های زیر تشکیل می‌دهد: ولیک، ستفز، گردو، کرکو، زبان گنجشک، سیاه آل، گلابی وحشی، توت سفید، گوجه، سماق، پسته و مقداری درختچه مانند شن، سیاهتلو و ... . بهره‌برداری‌های زیان‌بار و تخریب جنگل‌ها طی سالیان اخیر موجب از بین رفن این منابع طبیعی شده است. این بهره‌برداری‌ها شامل قطع شاخ و برگ درختان برای تغذیه دام و سوخت، قطع درختان برای تیر و ستون خانه‌های روستایی و تبدیل زمین‌های جنگلی به زمین‌های زراعتی، زغال‌گیری از علل عمده نابودی جنگل‌ها بوده است. از گیاهانی که پوشش نباتی زمین جنگل را تشکیل می‌دهند، گونه‌های زیر را می‌توان نام برد: گون، تمشک، کاسنی، ختمی، کنگر وحشی، کاهو وحشی، شیرین بیان، بارهنگ، پیاز کوهی، گل ماهور، پنیرک، مقداری کمی ریواس، فرفیون، گزنه، گل گاوزبان، درمنه، بومادران، یونجه، خلر، یولاف، جو وحشی و ... . سازمان جنگلبانی در چند نقطه از آذربایجان غربی اقدام به ایجاد جنگل‌های مصنوعی کرده است که در شهرستان‌های مهاباد، ماکو، خوی، ارومیه و ... به‌صورت قطعات کوچک و بزرگ به‌وجود آمده است. مراتع استان آذربایجان غربی آذربایجان غربی به واسطه رطوبت و باران نسبتاً زیاد دارای مراتع مرغوب و فراوانی است و به همین جهت از نقاط مستعد دامپروری ایران و دارای انواع دام موجود در کشور می‌باشد. هر قدر به مرز غربی کشور نزدیک می‌شویم مراتع طبیعی بیشتر و مرغوب‌تر می‌شود. مراتع طبیعی این استان اغلب ییلاقی است و مهم‌ترین آن‌ها در نوار مرزی بین ایران و ترکیه و ایران و عراق قرار دارد. مراتع نیمه مصنوعی به‌صورت چمن‌زارهایی هستند که در پیرامون روستاها دیده می‌شوند. مراتع گاومیشی بیشتر در پیرامون شهرهای ارومیه، خوی و سلماس دیده می‌شود که به علت رطوبت زیاد اغلب به‌صورت باتلاقی است و سطح آن معمولاً پوشیده از علف است.