جستجو در تالارهای گفتگو

پاسخ پرسش های آخر فصل های کتاب تاریخ تحلیلی صدر اسلام محمد نصیری نمونه سوالات تاریخ تحلیلی اسلام محمد نصیری فصل اول: 1-کدامیک از تعاریف تاریخ را ترجیح می دهید،چرا؟ با در نظر گرفتن عناصر اصلی تاریخ یعنی انسان ، از یک سو و زمان و مکان از سوی دیگر ، می توان گفت : تاریخ مجموعه ای ازاطلاعات درباره تاثیروتاثر انسان است وبه طوردیگر،اموری چون هدایت، گمراهی، سازندگی ، ویران گری ،رفتارهای عادلانه و ستمگرانه اش را شامل می شود.شهید مطهری تاریخ را یکی از منابع معرفت انسانی دانسته و آن را به دوبخش نقلی (علم به وقایع و حوادث سپری شده وآگاهی از اوضاع واحوال گذشتگان) و علمی(مطالعه و بررسی و تحلیل وقایع گذشته و استنباط قواعد وسنت های حاکم بر زندگی گذشتگان ) تقسیم می کند.زیرا تعریفی قابل قبول است که جامع(کامل) و مانع (مانع دخول اغیار) باشد. ٢-آیا تاریخ از اعتبار علمی برخوردار است،چرا؟ بله. به دلیل اینکه وجود تاریخ ، به عنوان مجموعه ای از معارف برخوردار از روش موضوع و نظم وانسجام غیر قابل تردید است؛ بیشترمحققان،نگاهی به شناسنامه تمدن های واقع بینانه نمی دانند،زیرا اولا ماهیت برخی از وقایع به گونه ای است که امکان تحریف و دروغ در آنها راه ندارد؛ و ثانیا نمی شودهمه افراد بشر را به سود جویی و دروغ پردازی در ثبت ونقل وقایع متهم کرد. افزون بر این، محقق می تواند با توجه به شاخص هایی که برای مطاله تاریخ وجود دارددرستی یا نادرستی بسیاری ازنقل ها و تحلیل ها را دریابد.اما ازآنجا که اثبات دانش(science) بودن تاریخ به آسانی میسر نیست، گروهی به تاریخ و داده های آن بدبین و بی اعتمادند. 3-محور های اصلی فلسفه تاریخ از منظر قرآن چیست؟ این حقیقت که صحنه تاریخ، چون دیگر صحنه های جهان بوسیله قوانین و سنن حاکم بر آنها آباد و سرسبز است، در قرآن کریم به روشنی بیان شده است و این اندیشه قرآنی ، در پاره ای تز آیات به صورت تئوری کلی آمده است.در برخی آیات در قالب مصادیق و نمونه ها ودر برخی به صورت تئوری وآمیخته با مصداق خارجی بیان شده است مانند:آیاتی که ازمرگ وزندگی جوامع ، فراگیر بودن کیفر این جهان و نابودی جامعه ها و امتها براثر طرد پیامبران پرده بر می دارد، طرز تفکرکلی یعنی نظریه قانون مندی را مطرح می کند. فراز هایی از آیات که درباره سنت های ملل پیشین و استسناء پذیری آن ، پیوند زیر بناها و در بنا ها ارتباط اجرای اوامر الهی و فراوانی برکات و تولید سخن می گوید، سنت های تاریخ را در قالب مصداق بیان می کند. دسته ای دیگر از آیات ، به منظور بیدار سازی و تربیت انسان ، علیه نظریه تصادفی دانستن وقایع تاریخی و نیز قضا و قدری بودن آن موضوع می گیرد و انسان را تشویق می کند تا با گردش در جهان و مطالعه سرگذشت ملت ها راز سعادت و انحطاط را کشف و ساز و کار حرکت به سوی آینده را خردمندانه تدبیر و تنظیم کند. 4-آیا حکم فرمایی سنت های الهی به معنای جبر تاریخی است؟چرا؟ خیر، زیرا دسته ای از آیات به منظور بیدارسازی و تربیت انسان ، علیه نظریه تصادفی دانستن وقایع تاریخی و نیز قضا و قدری بودن آن موضوع می گیرد و انسان را تشویق می کند تا با گردش در جهان و مطالعه سرگذشت ملت ها راز سعادت و انحطاط را کشف و ساز و کار حرکت به سوی آینده را خردمندانه تدبیر وتنظیم کنند. پس حکم فرمایی سنت های الهی به معنای جبر تاریخ نیست زیرا در غیر این صورت مطالعه و تحقیق برای کشف راز سعادت و انحطاط و تنظیم ساز و کار حرکت به سوی آینده کاری عبث و بیهوده بود. 5-کدامیک از تئوری ها درباره عامل محرک تاریخ را ترجیح می دهید؟چرا؟ شهید مطهری مجموعه ای از خصوصیات فردی انسان همچون خرد ورزی ، آموزش پذیری، کمال طلبی و استعدادهایی چون استعداد حفظ و انتقال تجارب ، استعداد ابداع و میل ذاتی به خلاقیت را نیروی پیش برنده انسان می داند. محمد تقی جعفری خدا ، انسان و آنچه برای انسان مفید است را اساسی ترین عوامل محرک و ایجاد کننده کیفیت های اولیه و ثانویه و هویت اصلی رویدادها می شمرد. محمد تقی مصباح اراده و اختیار انسان را از اجزای علت تامه حوادث و دگرگونی های اجتماعی می داند پس بر این اساس راز حرکت تاریخ در وجوه تمایز انسان با جانوران نهفته است. مجموعه ای از استعدادهای درونی انسان ( گرایش های فطری حق جویی، کمال طلبی، اندیشه ورزی و اراده) و عوامل بیرونی(دین،نیاز های اجتماعی،اقتصادی و سیاسی) عامل شکل گیری فرهنگ ها و تمدن ها و حرکت به شمار میرود. 6- آفات تاریخ نگاری اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید؟ بررسی آفاتی که تاریخ اسلام با آن روبرو بوده است می تواند برای بسیاری از قفل های بسته و گزارش های پیچیده ، که از اعتبار تاریخ اسلام به شدت کاسته است، کلیدی مناسب به شمار آید و مهمترین علل تحریف تاریخ اسلام عبارتند از : 1) فاصله زمانی میان مورخ و پدیده ها که منشا برخی از تحریف ها و با توجه به شیوه نقل برخی از مورخان که هدفشان ثبت گزارش بوده و به درستی و نادرستی آن اهمیت نمی دادند احتمال تحقق این نوع تحریف بیشتر بوده است. 2) اختلاف امت و پیدایش فرقه ها و در نتیجه انگیزه های غیر حق طلبانه برخی مورخان، تحریف واقعیات معاصر هر مورخ به نفع حزب و گروه خود و تفسیر و تطبیق رویدادها گذشته به سود جریان حاکم ، آفتی است که تاریخ با آن روبرو بوده است. 3) تعصب ، عقاید مذهبی و گرایش های نژاد پرستانه مورخ چنان در نوشتن تاریخ تاثیر دارد که یافتن گزارش تاریخی تهی از تعصب دشوار می نماید. 4) فشار فرمانروایان که ناشی از حب ذات در انسان هاست. 5) سوء استفاده از دانشمندان اهل کتاب از کم اطلاعی خلفا و اطرافیان آن ها که گروهی از آن عالمان می کوشیدند با نقل افسانه ها و مطا لب اساس آیین اسلام را بی اعتبار سازند. 6)منبع تدوین حدیث توسط خلفا و سوزاندن یا نابود ساختن آن ها. 7-آیا برای شرقیان رویکرد به غرب لازم است؟چرا؟ بله. برای گسترش و مطالعه بهتر فرهنگ و دانش و معتقدات دیگران رویکرد به غرب لازم است زیرا شرقیان (ما) باید علم و دانش و سیاست را یاد بگیریم حتی از منافق وحتی از غریبان. و به نظر اول باید برای مطالعه بهتر فرهنگ و معتقدات دیگران باید زبان آن ها را آموخت و آنگاه در میان آنها نفوذ کرد. 8- آثار مستشاران را چگونه ارزیابی می کنید؟ اینکه برخی از پژوهش های علمی و عظیم دانشمندان غربی درباره مشرق زمین ، بر پایه شناخت شرق به عنوان فرهنگ و جامعه ای دیگر و با هدف روشنگری انسان انجام گرفته انکار ناپذیر است اما گره خوردن پیدا و پنهان بسیاری از این تحقیقات با سیاست های غربیان تا انجا پییش رفته که حتی برخی از شرق شناسان در شمار منتقدان جدی قرار گرفته اند. یکی از پژوهشگران می نویسد: اگر مستشرفی می گفت : ماست سفید است، همیشه جای این احتمال را در ذهن خود نگاه دارید که یا ماست اصلا سفید نیست، یا اثبات سفیدی ماست مقدمه ای است برای نفی سیاهی از ذغال . یکی از خاور شناسانی که تحقیقات بسیاری درباره تاریخ اسلام انجام داده و سخت مورد انتقاد قرار گرفته ((هنری لاسنس)) است و دانشمندان مسیحی اینگونه آثار را خلاف روحیه و روش علمی می داند.(( تاریخ اسلام دانشگاه کمبریج)) یکی از آثار جدید مستشرقان درباره تاریخ اسلام است که به عنوان دریافتی نوین و به هدف گسترش فهم و ادراک اسلام ارائه شده است. ادوارد سعید - پژوهشگر مسیحی فلسطینی درباره این اثرمی نویسد:«... نه تنها این کتاب اسلام را به عنوان یک دین بسیار بد می فهماند عرضه می کند، بلکه هیچ ایده واحدی هم به منزله یک تاریخ از خود ندارد...» 9-ضرورت تدریس تاریخ اسلام چیست؟ از آنجا که تاریخ درس عبرت و ملکهذهنی انسان است و در زندگی آینده به کارمی رود، پل ارتباطی است بین ما و نسل های گذشته ، رابطه علّی بین حوادث را به ما نشان می دهد. تدریس آن ضرورت دارد. وقتی تاریخ را مطالعه می کنیم گویی در کنار گذشتگان زندگی می کنیم و چون ما مسلمانیم باید از گذشته نیاکان و دین اسلام و پیامبران آسمانی آگاه باشیم و در قرآن نیز شرح احوال پیامبران در گذشته شرح داده شده است. پس ما وظیفه داریم تاریخ اسلام را مطالعه و تدریس کنیم.