جستجو در تالارهای گفتگو

ازنظراجتماعي شهرها مكانهاي مناسبي براي شكل گيري نهادهاي اجتماعي اعتلاي ارزشهاي فرهنگي،گسترش و تحكيم روابط و مناسبات اجتماعي و پاسداري ارزش هاي انساني وهويت هاي ملي و محلي هستند. لذا هويت در محيط هاي شهري به يكي از بحث انگيزترين موضوعات عصر حاضر تبديل شده است ،تا جا ئي كه امروز هركس به طريقي خودآگاهانه يا ناخودآگاهانه در چنگال نگراني بي هويتي اسير است. بي هويتي، ناهماهنگي ويكنواختي كه امروزه بر فضاي شهرها است و به صورت روزافزوني در حال گسترش است، نه تنها سيماي نامطلوب و محيطي نامأنوس را براي ساكنين ايجاد نموده،بلكه تمامي ابعاد زندگي اجتماعي زيست محيطي را در جوامع شهري تحت الشعاع خود قرارداده است،زيرا فرم فيزكي شهرها در حقيقت هسته جهان اجتماعي است كه تمامي ابعاد جامعه از اقتصاد گرفته تا زيبايي شناختي موثر است. تا وقتي كه بحران هويت به عنوان موضوعي حل ناشدني يا حداقل بسيار پيچيده فرض گردد،رهايي ازشرايط كنوني چندان محتمل به نظر نمي رسد يكي از دلايل اين فرض آن است كه تعريف مشخصي از هويت در دست نيست؛ و همين امر هويت بخشي را دشوار و حتي ناممكن جلوه ميدهد. در واقع مساله هويت شهري يكي از پيچيده ترين و بحث انگيزترين مباحث نظري در شهرسازي است. چگونه مي توان آنرا در شهرها و يا در عناصر معماري ايجاد كرد و يا ارزيابي نمود؟ اين سوالي اساسي است كه بسياري از محققين به دنبال يافتن پاسخي مناسب براي آن هستند. در كشور ما كه شايد يكي از غني ترين سرزمين ها از نظر بهره مندي از ميراث و دستاوردهاي فرهنگي است و از نمودهاي آن شهرسازي و معماري ويژه و شناخته شده اش در سطح جهاني مي باشد؛با توجه به اين مطلب كه زندگي امروز خود را چگونه ميخواهيم؟ به فردا چگونه مي انديشيم؟ و از گذشته خود چگونه بهره بر مي داريم؟ ساحتن شهرها و توليد معماري از حساسيت خاصي برخوردار است و لذا نيازمنديم كه هويت گذشته و امروزين اين دو را باز شناسيم و آن را تعريف نماييم. در اين راستا اين سوال به ذهن مي آيد كه آيا چنانچه بخواهيم به تقويت عوامل هويتي و مظاهر و تشخيص در شهرسازي و معماري كشورمان بپردازيم، اتكا صرف به ارزشهاي گذشته كافي است؟ يا اينكه بايد عوامل ديگري را علاوه بر ارزشهاي تاريخي و فرهنگي مد نظر قرار دهيم؟ امروزه هويت شهري، هم چون حلقه اي گم شده است و شهرها نه بر پاية هويت اصيل خود، بلكه بر پاية تقليدهاي بدون انديشه از مظاهر غربي و الگوهاي مدرن بدون توجه به الگوهاي بومي در حال شكل گيري و گسترش اند. در واقع دوران مدرنيزاسيون را مي توان به عنوان سرآغاز گسست و كمرنگ شدن توجه به ابعاد هويتي شهرها و زندگي اجتماعي شهري در نظر گرفت. شيفتگي به مظاهر غير بومي به بفراموشي سپردن مظاهر اصيل بومي انجاميده است. در واقع فقدان آشنايي لازم و نيز فقدان اهميت به ضرورت وجود الگوهاي بومي از اين دوره به بعد باعث شده تا در طرحهاي توسعة شهري واقعيات بسياري به فراموشي سپرده شود. از ديگر سو، رواج روزافزون فرهنگ غربي به دليل احاطة جامعه توسط ابزار هاي تكنولوژيك كه باعث هجوم گستردة الگوها و فرهنگ ناآشناي غربي شده ،باعث شده تا امروزه هويت و ابعاد هويتي از بيرون جسته شود. ( بازيابي هويت از بيرون). مجموعه عوامل بالا باعث شده تا در عصر پيش رو، خويشتن را گم كنيم؛ به سخن ديگر،خود را در ديگري جستجو كنيم. پس يك انفصال آشكار را بين معماري،فرهنگ، انديشه و تاريخ به وجود آورده است كه اين نيز ناشي از همان گسست تاريخي دوران مدرن است. در شهرهاي ايراني- اسلامي فرم به تبع معنا تعريف مي شود و كالبد هويت خود را از محتوي اخذ مي كند و اين متأثر از بنيان هاي نظري هنر معماري ايراني- اسلامي است كه نسبت قالب و محتوي هم چون نسبت روح و كالبد در بنيادهاي جهان بيني آن نيز آشكار است.در هنر ايراني- اسلامي صورت ، تجسم معناست و نه مغاير با آن. سوال اين است كه با توجه به توسعه و گسترش روزافزون نقاط شهري در ايران،در ساخت و توسعة شهري و رويكردهاي حاكم، ساختار فضاهاي شهري بر پاية كدامين محتواي فلسفي شكل ميگيرند؟و اصولا در توسعة شهري به كدامين بنيانها و ابعاد هويت توجه شده است؟ ابزارهاي موجود و يا لازم براي شناخت هويت در شهرها كدامند؟ چگونه بايد هويت شهري را جستجو كرد؟جايگاه شهرهاي ما در گذشته چگونه بوده است؟ اكنون جايگاه آنها كجاست؟به عبارتي، از كجا به كجا رسيده ايم؟و به كجا بايد برسيم؟و چه چشم اندازي را براي خود ترسيم نموده ايم؟اين مجموعه در راستاي پاسخ گويي به اين سوالات تدوين شده است. لینک دانلود

مقاله نگرشی بر حیات شهری در ایران دوران اسلامی (از آغاز اسلام تا قرن هفتم هـ . ق) توسط آقای دکتر سید ابوالفضل رضوی تهیه شده است. link download pdf

بررسی شهرهای جدید از دیدگاه زیبایی شناسی و هویت شهری با نمونه موردی شهر جدید هشتگرد به صورت یک فایل پاورپوینت می باشد که توسط دکتر حمید ماجدی استادیار و مدیرگروه دکترای شهرسازی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی هستش، تهیه شده: لینک دانلود

لینک دانلود

شهر همواره در نزد فیلسوفان، اندیشمندان و محققان به عنوان پدیده ای جدید که انسان را از جوهره اصیل خود دور می سازد و او را در چارچوب روابط عقلانی خشک ابزاری و حسابگری قرار می دهد، مدنظر بوده است. روابط اجتماعی و شیوه امروزین زندگی در فضای شهری از یک طرف، و نقش نمادین فضاهای کالبدی در شهرها از طرف دیگر، انسان شهرنشین را بیش از پیش نسبت به خود و دیگران و محیط بیگانه کرده است. باید خاطرنشان شد که عناصر مادی و کالبدی فضای شهری بیانگر نمادها و معنای خاصی است که از طریق آن شهروندان با اطراف خود ارتباط برقرار می کنند، اما اینکه آن نمادها و معانی چه حس و چه رابطه روانی و اجتماعی را در فرد تقویت می کند، بستگب به شکل و فرم فضایی دارد که از درون طرح های توسعه شهری به وجود می آید. به عنوان نمونه، ساخت و سازهای بی رویه شهری، حکایت از آشفتگی و پریشانی فضایی دارد که این آشفتگی و پریشانی به تشویش روانی، همراه با فقدان تعلق اجتماعی شهرنشینان، انجامیده است. طرح های توسعه شهری در کشور ما بدون توجه مدیران شهری به ابعاد روانی و ذهنی و فرهنگی به اجرا در می آیند و شهرنشینان سنتی را به زندگی مدرن - با گرایش ها و ایدئولوژی مدرن - دعوت می کنند. این امر باعث ایجاد شکاف و فاصله میان انسان شهرنشین با محیط شهری خود می شود که نتیجه آن چیزی جز انزوا، انفعال و از خود بیگانگی نسبت به محیط نیست. طرح های توسعه شهری بیانگر فاصله ها و بی هویتی هاست، و این امر خود به احساس تعلق ناچیز نسبت به محیط شهری می انجامد و فردگرایی و انزوا را به دنبال می آورد. زندگی در شهرها تنها به معنای داشتن سکونت در محیط امن و سرپناه نیست، بلکه به معنای احساس تعلق و معنا نسبت به جلوه های منطقی و عقلانی از هستی و حیاتی است که در شهر تبلور یافته است. از آنجا که انسان در تمام عرصه های حیات و زندگی - از جمله در قلمرو روابط و فضای شهری - معناکاو است، اگر معناهای اصیل متعلق به تاریخ و فرهنگ و فطرت خود را در فضای شهری پیرامون خود مشاهده نکند، دچار یأس، دلسردی، انزوا و از خود بیگانگی می شود. مقاله حاضر به دنبال تشریح و تبیین نظری ارتباط میان محیط شهری و از خودبیگانگی ساکنان شهری است که می تواند به عنوان پیش درآمدی برای تفحص تجربی موضوع مطرح گردد. نویسنده: ناصر غراب دانلود مقاله

فرهنگ شهری را می توان مشتکل از ارزش های گروهی معین و هنجارهایی دانست که از آن پیروی می کنند و کالایی مادی پدید می آورند. فرهنگ با زندگی شهری بالیده و راه تکاملی پیموده است. شهر واقعی، فارغ از زمان و مکان، بدون فرهنگ بی معناست. فرهنگ شهری پدیده ای هزار تو و کهنسال است که هر روز نو می شود. فرهنگ شهری همراه با دگرگونی های شگرف سده بیستم، چنان دگرگون گشته است که با تحولات این مفهوم در گستره تاریخ آن برابری می کند. همه عناصر شهری به طور مستقیم و غیر مستقیم از فرهنگ متأثر می شوند و در مواردی نیز بر آن اثر می گذارند. برای یافتن راهی منطقی و روشمند برای پاسخگویی به پرسش هایی چون «فرهنگ انسانی در متن شهری چیست؟»، میتوان از الگوی تحلیل سه سطحی بهره جست. این الگوی نوپا گذشته از دو سطح کلان و خرد، سطح میانه ای نیز دارد. برداشت ایستا از فرهنگ شهری آن را در سطح میانه که به سازمان ها و گروه بندی های اجتماعی اختصاص دارد، قرار می دهد. سطح خرد به فرد رفتاد و سطح کلان به ساختار جمعی می پردازد. در برداشت پویا از فرهنگ شهری، ارتباط متقابل سه سطح پیش گفته الزای می گردد. برنامه ریزان شهری به هنگام برخورد با فرهنگ شهری از رابطه ارزش ها، هنجارها، روابط انسانی و ساختار شهر و بالاخره برنامه ریزی شهری یاد می کنند. جامعه شناسان فرهنگ شهری را در معنای شهری بودن می جویند. برخی غیرشخصی شدن را مهمترین ویژگی فرهنگ شهری می دانند که روابطی با واسطه است نه چهره به چهره. مبارزات گروه های اجتماعی، و به ویژه جنبش های اجتماعی تهیدستان، خود بخش مهمی از فرهنگ شهری اند. دگرگونی مفهوم کار و کمرنگ شدن مفهوم اداره، امکان انجام کارهای اداری در همه جا تنها به شرط دسترسی به رایانه ای متصل به مرکز اطلاعاتی، از دستاوردهای جهانی شدن اقتصاد است. جهانی شدن واقعی با اختراع ریز پردازنده و تراشه و پوشش ماهواره ای فضای جهان (مانع علمی - فنی) و برنامه ریزی فروپاشی شوروی (مانع سیاسی - ایدئولوژیکی) صورت پذیرفت. فرهنگ فوردیسم / پلاستیکی، مصرف انبوه و توسعه تمامی زمینه ها، اینک در ابعادی جهانی رشد کرده و مرزهای ملی را از میان برده است. آثار شگرف این امر بر شهر و فرهنگ شهری هویداست. مدیران شهر در شرایط کنونی کشور با دشواری ها و امکانات در حال شکل گیری روبرویند و در این میان شهرها چاره ای جز مستقل شدن و اداره خود ندارند. نویسنده: پرویز پیران دانلود مقاله