چکیده:
محمدکریم پیرنیا، از برجسته ترین تاریخ پژوهان معماری ایران، دو دستاورد بزرگ به نام اصول معماری ایران و سبک شناسی معماری ایرانی داشت. در این مقاله، به بررسی اصول پیشنهادی او برای معماری ایرانی پرداخته شده است. به این منظور، ابتدا چگونگی تکوین و تکمیل اصول پنجگانۀ او در طی زمان نشان داده شده، سپس سخن او دربارۀ یکایک اصولها که در منابع گوناگون پراکنده است، از منابع اصیل جمعآوری و به زبانی منسجم بیان گردیده است. در ادامه مقاله، در کلیات این اصول تأمل، و شایستگی آنها برای تبیین معماری ایرانی سنجیده شده است. نگارندگان، انگیزه های پیرنیا را از طرح آنها و نیز مفروضات و دلالت های ضمنی آنها را بررسی و آنها را نقد کردهاند. در پایان نشان داده شده که ترکیب و محتوای کنونی این اصول، باطن و ظاهری دارد. ظاهر آنها متناسب با نیازهای زمانۀ پیرنیاست و ممکن است امروزه به کار محققان معماری ایران نیاید و معتبر نباشد، اما باطن آنها ابزارهایی ارزنده برای شناسایی و فهم معماری ایرانی در بستر فرهنگ ایرانی است. در این صورت، میتوان اصول پیرنیا را بازخوانی کرد و در خدمت تعمیق تحقیق در تاریخ معماری ایران درآورد.
مشخصات مقاله:مقاله در 17 صفحه به قلم مهرداد قیومی بیهندی(استادیار گروه تاریخ معماری و مرمت،دانشکده ی معماری و شهرسازی،دانشگاه شهید بهشتی)،محمد مهدی عبدالله زاده(دانشجوی دکتری معماری،دانشکده ی معماری و شهرسازی،دانشگاه شهید بهشتی).منبع:مطالعات معماری ایران سال اول بهار و تابستان 1391 شماره 1.ensani.ir
بام و بوم و مردم-بازخوانی و نقد اصول پیشنهادی پیرنیا