جستجو در تالارهای گفتگو

مجتبا پورمحسن:در حالی كه همگی منتظر بودند آموس اُز، نویسنده‌ اسرائیلی منتقد رژیم صهیونیستی برنده‌ جایزه‌ نوبل ادبیات ۲۰۰۹ شود، این جایزه به خانم هرتامولر، نویسنده‌ آلمانی رومانی‌الاصل رسید. روز پنجشنبه، هشتم اكتبر آكادمی سوئد نوبل اعلام كرد جایزه‌ نوبل به هرتا مولر، «كسی كه با تمركز بر شعر و صداقت نثرش، چشم‌اندازی از كسانی كه اموال‌شان مصادره شده بود را نمایش می‌دهد» می‌رسد. این جایزه ۲۰ سال پس از فروپاشی كمونیسم در اروپا به این نویسنده تعلق می‌گیرد و این، از آن جهت اهمیت دارد كه مولر، هم قربانی و هم منتقد یكی از سركوبگر‌ترین نظام‌های سیاسی كمونیستی بود. خانم مولر ۵۶ ساله در سال ۱۹۸۷ پس از سال‌ها آزار و اذیت و مواجهه با سانسور در رومانی به آلمان مهاجرت كرد. او پس از گونترگراس كه در سال ۱۹۹۹ جایزه‌ نوبل را دریافت كرد، اولین آلمانی‌ای است كه در ۱۰ سال گذشته به این افتخار دست پیدا می‌كند. جالب اینجا است كه تنها پنج كتاب ازجمله «سرزمین گوجه‌های سبز» و «قرار ملاقات» از این نویسنده به زبان انگلیسی ترجمه شده است. خانم مولر در اولین واكنش به كسب این موفقیت كه توسط ناشر آلمانی‌اش منتشر شد، گفت: «بسیار شگفت‌زده‌ام و هنوز نمی‌توانم باور كنم. در این لحظه چیزی بیش از این نمی‌توانم بگویم.» پیتر انگلاند، ‌دبیر كمیته‌ نوبل در یك كنفرانس خبری در استكهلم سوئد گفت این افتخار به خانم هرتا مولر تعلق می‌گیرد؛ «از یك‌سو به خاطر زبان ویژه صریحش و از سوی دیگر به‌دلیل اینكه واقعا داستانی دارد كه درباره‌ بزرگ شدن تحت یك نظام دیكتاتوری است و همچنین از زندگی به‌عنوان یك غریبه در خانواده‌ خود انسان می‌گوید.» اگرچه در چند روز اخیر همه‌ رسانه‌ها خبر دادند آموس از، نویسنده‌ اسرائیلی منتقد رژیم صهیونیستی، برنده‌ جایزه‌ نوبل ادبیات خواهد شد، اما رسانه‌های آلمان، ازجمله خبرگزاری رسمی این كشور دو روز پیش از اعلام نام برنده‌ جایزه‌ نوبل مدعی شده بودند هرتا مولر برنده جایزه‌ نوبل خواهد شد، ادعایی كه اگرچه مورد توجه دیگر رسانه‌های معتبر جهان قرار نگرفت، اما به حقیقت پیوست. كنفرانس خبری مولر چند ساعت پس از اعلام برنده‌ جایزه‌ نوبل ادبیات ۲۰۰۹، هرتا مولر در یك كنفرانس خبری در شهر برلین شركت كرد. او در این كنفرانس گفت: «آثارم به زندگی در زمان نیكلاس چائوشسكو، دیكتاتور رومانی می‌پردازد؛ موضوعی كه نویسندگان دیگر به آن نمی‌پردازند. ادبیات همیشه به سمت تجسم بخشیدن به ویرانگری یك شخص در حركت است. همه مردم در زمان دیكتاتوری چائوشسكو، ‌زیر چرخ ویرانگر حكومت او روزگار سختی را گذراندند.» ‌هرتا مولر كیست؟ هرتا مولر، نویسنده و شاعر و مقاله‌نویس رومانیایی ‌الاصل آلمانی متولد ۱۷ آگوست سال ۱۹۵۳‌است كه آثارش به خاطر تصویر كردن وضعیت بی‌رحمانه زندگی در رومانی كمونیستی تحت نظام سركوبگر نیكلای چائوشسكو مورد توجه قرار گرفت. هرتا مولر در روستای نیچدورف و از پدر و مادری كشاورز و اسوبین زبان به دنیا آمد. خانواده‌ او از اقلیت آلمانی‌تبار رومانی بودند. پدر او برای خدمت در وافن اس‌اس، یكی از شاخه‌های نظامی آلمان نازی به یك اردوگاه كار اجباری فرستاده شد و مادرش را هم پس از جنگ جهانی دوم نیروی نظامی شوروی به یك اردوگاه كار اجباری در این كشور تبعید كرد. هرتا در دانشگاه در كنار مطالعات آلمانی در رشته‌ ادبیات رومانیایی تحصیل كرد. در سال ۱۹۷۶ مولر به‌عنوان یك مترجم در یك شركت مهندسی مشغول به كار شد، اما سه سال بعد به خاطر اینكه نپذیرفت با پلیس مخفی رژیم كمونیستی چائوشسكو همكاری كند، شغلش را از دست داد. سپس به معلمی در مهدكودك و تدریس خصوصی زبان آلمانی پرداخت. اولین كتاب او به زبان آلمانی با نام «زمین‌های پست» و با سانسور بسیار زیاد در رومانی منتشر شد. در سال ۱۹۸۷، مولر همراه با همسر نویسنده‌اش، ریچارد واگنر رومانی را به مقصد آلمان غربی ترك كرد و در سال‌های پس از آن برای سخنرانی به دانشگاه‌های متعدد آلمانی و غیرآلمانی دعوت شد. او در حال حاضر در برلین زندگی می‌كند. وی در سال ۱۹۹۵ عضو آكادمی آلمانی نثر و نثر آلمان شد و در سال ۱۹۹۷ عضویت در انجمن قلم آلمان را در اعتراض به ادغامش با شاخه‌ آلمان‌شرقی این نهاد، نپذیرفت. در جولای او نامه‌ سرگشاده انتقادی‌ای به هوریا رومان پاتاپیویچی، رئیس موسسه فرهنگ رومانیایی نوشت و به حمایت این موسسه از دو جاسوس سابق پلیس مخفی رژیم چائوشسكو اعتراض كرد.