جستجو در تالارهای گفتگو

تاریخچه فهرست بها و هدف از تهیه آن(بخش اول) در دهه ۵۰ درآمدهای حاصل از نفت افزایش چشمگیری پیدا کرد. به تبع آن دستگاه‌های اجرایی اقدام به تعریف پروژه‌های جدید عمرانی کردند. در این بین کشور با کمبود مصالح، ماشین آلات و نیروی انسانی مواجه بود که باعث کمبود پیمانکار جهت اجرای پروژه ها شد. برای رفع این مشکل مهندسین مشاور برای جلب پیمانکاران و استفاده از امکانات آنها اقدام به افزایش قیمت‌های پیشنهادی جهت انجام پروژه‌ها کردند. این افزایش قیمت‌ها تا جایی ادامه پیدا کرد که قیمت‌ها تماماً غیر واقعی شده و تورم زیادی در این عرصه به وجود آمد. و در نهایت موجب به بن بست رسیدن فرآیند اجرای طرح‌ها عمرانی شد. براي جلوگيري از روند غير منطقي افزایش قیمت‌ها برای جذب پیمانکار، سازمان برنامه و بودجه وقت، اقدام به تدوين فهرستی از قیمت‌های استاندارد براي انجام پروژه‌ها کرد. بر این اساس، اولین فهرست‌ بهاي پايه، در سال ۱۳۵۵ و براي كارهاي ساختماني و راهسازي تهیه شد. به دنبال آن بتدريج فهرست‌ بهای رشته‌هاي مختلف، تهیه و تدوین شد فهرست بها بر چه اساسی تهیه می‌شود با توجه به تورم و تغییرات هر ساله در قیمتهای مصالح، دستمزد نیروی انسانی و هزینه ماشین آلات، بهای واحد انجام کارهای عمرانی مندرج در فهرست بها نیازمند تجدید نظر است. لذا پس از انتشار اولین سری از فهارس بها، تقریباً هر ساله فهرست بهای رشته‌های مختلف تهیه و در گروه اول به دستگاههای اجرایی ابلاغ می‌شود. پس از ابلاغ هر فهرست بها، سازمان ها و دستگاه‌های اجرایی موظف هستند برآورد اجرای کارهای خود را براساس آن انجام دهند. در برآورد بهای واحد از قیمت‌های عرف بازار (طبق گزارشات مرکز آمار) استفاده می‌شود. اغلب برای تهیه فهرست بهای هر سال، از قیمت‌های سه ماهه چهارم سال قبل استفاده می‌کنند. به این سه ماهه دوره مبنا گفته می‌شود. به عنوان مثال برای تهیه فهرست بهای سال ۹۵ از قیمت‌های سه ماهه چهارم سال ۹۴ استفاده شده است. طبق تعریف، قیمت واحد مندرج در فهرست بها متوسط قیمت تمام شده در هر کار است و کلیه عملیات لازم برای انجام کار را در بر می‌گیرد. این هزینه ها شامل تهیه و حمل مصالح به کارگاه، ابزار کار، ماشین آلات، نیروی انسانی و … است. در صورتیکه شرح قیمتها برای هر یک موارد روشن نباشد، در این خصوص موضوع از سازمان مدیریت و برنامه ریزی استعلام و نظر آن سازمان در این مورد، ملاک عمل قرار می‌گیرد. قیمت‌های واحد فهرست بها تعیین کننده مشخصات و چگونگی انجام کار نیستند. مشخصات فني در فهرست بها منظور از مشخصات فني در اين فهرست‌ بها، مشخصات فني عمومي و يا مشخصات فني خصوصي پيمان است. مشخصات فني عمومي به ترتيب مشخصات فني عمومي كارهاي ساختماني نشريه شماره ۵۵ تجديد نظر دوم و حسب مورد ساير نشريات سازمان مدیریت و برنامه ريزي و پس از آن استانداردهاي مربوط به مصالح يا فناوري مورد نظر است. مشخصات فني خصوصي بنا بر ضرورت و مطابق دستورالعمل‌هاي مربوط، توسط مهندس مشاور تهيه و حسب مورد در پيمان، نقشه هاي اجرايي يا دستور كارهاي ابلاغي درج مي شود. ساختار فهرست بها هر رشته از فهرست بها در یک رسته جای می‌گیرد. از انواع رسته‌ها می‌توان به ساختمان، نفت و گاز، راه و ترابری، کشاورزی، مهندسی آب و …اشاره کرد. ممکن است از یک رشته فهرست بها در دیگر رسته ها هم منتشر شده باشد. به عنوان مثال هم رسته راه و ترابری و هم رسته ساختمان دارای رشته ابنیه هستند.