جستجو در تالارهای گفتگو

مقدمه آب انبار ( امبار) در سراسر راه هاي ايران و در شهرهاي اين سرزمين به تعداد بسيار ديده مي شود و برخي از آنها كه در شهرهاي خشك و كم آب ساخته شده خود اثري بسيار زيبا و از لحاظ معماري شايان توجه است. اصولا در ايران پيدا كردن آب به خصوص آب خنك ، ‌هميشه مساله بوده است. از معماري عناصر ديگري مثل چاه آب سرد اطلاعاتي در دست نداريم ، ‌فقط اين موضوع روشن است كه چاه را در زمستان پر از برف كرده و در تابستان از آن استفاده مي كرده اند.(پیرنیا ، محمد کریم ، آشنایی با معماری اسلامی ایران،انتشارات سروش دانش ، ص213) سابقه ي ساخت آب انبار در ايران بسيار طولاني است . قدیمی ترین آثار به جای مانده از آب انبار تقریبا با پیدایش اولین تمدن های ایران همزمان است؛ هنوز آب انبارهايي از قرن ششم و هفتم هجري به جاي مانده است. مخزن آب انبار شهر ایلامی –در دوران چغازنبیل که مربوط به هزاره ی دوم قبل از میلاد می باشد ، هنوز پابرجاست. از دوران حکومت هخامنشیان نیز بقایای آب انبار و آب راه های متعدد در قصرتخت جمشید وجود دارد. در شهر های گرم و خشک ایران ، هر محله ای اغلب برای خود یک آب انبار داشته که توسط اهالی محل احداث می شده و یا گاهی بانی آن یکی از افراد خیرخواه محله بوده است. آب انبار توسط اهالی خود محل اداره می شد و از کسی مبلغی برای استفاده از آن گرفته نمی شد ؛ فقط اهالی محل خرج تعمیرات و نگهداری آن را می پرداختند. آب انبار های مهم دارای سردر ورودی زیبایی بودند که با انواع کاربندی ها و مقرنس ها تزیین می شده و گاهی شعری در جهت سلام بر حسین(ع) و لعنت بر یزید و یا یادآوری خیری که بانی آن« انجام داده بر روی کاشی های هفت رنگ نقش می بست. تاریخ احداث آب انبارها معمولا در درگاه آنها ثبت می شده است که گاهی این تاریخ به حروف ابجد نگاشته می شده است. (قبادیان ، وحید، بررسی اقلیمی ابنیه سنتی ایران، ،انتشارات دانشگاه تهران،ص298) قسمت هاي مختلف یک آب انبار: نخست تنوره يا خزينه كه براي مسائل ايستايي جلوگيري از فشارهايي كه آب بر بدنه مي آورد،در داخل زمين قرار مي گيرد و روی این مخزن را با طاق قوسی یا گنبدی می پوشاندند. این مخازن غالبا یک و در برخی موارد دو راه پله برای برداشت آب از مخزن داشته اند. (شکل4-11) (همان کتاب) دوم راهي براي وارد شدن به آب انبار در قسمتي كه شير داشته است(پاشير) (شکل2-11)(همان کتاب) سوم بادگير يا خيشخان(شکل13-11)(همان کتاب) در دامنه کوه الوند (همدان) ، خانه ها اغلب چاه داشتند. البته بعضی از خانه ها که بر روی مجرای زیرزمینی قنات ساخته شده بودند ، می توانستند مستقیما از آب قنات استفاده کنند. در این گونه خانه ها مسیر قنات از زیرزمین رد می شده که اتاقی به نام حوضخانه در آنجا بنا می کردند. این مکان در تابستان بسیار خنک بوده و جهت استراحت ، استفاده می شده است. (همان کتاب،ص300) ادامه دارد