جستجو در تالارهای گفتگو

خلق محیط فیزیکی جذاب و دارای کیفیت بالا همراه با دسترسی های خوب همیشه امکان پذیر است. فضاهای شهری نباید مجموعه ای از کپی های بیگانه و یا نامتناسب و ناآشنا باشند که در همه جای دنیا دیده می شوند. مردم مکان های ساده و بین المللی نمی خواهند، مکان هایی خاص و یکتا را می طلبند. اهمیت چهره ی شهر و فضاهای شهری را در هنگام شب نیز نباید نادیده گرفت. محیط های شهری نیز باید در کل دارای ساختمان های متوسط، چندعملکردی، مناطق خرید، تجارت و تفریح باشند و ساختمان های بلندتر باید با دقت مکان گزینی شوند تا تنوع توپوگرافیکی را بهبود بخشیده و باعث محو محیط های ارزشمند نشوند. باید تنش بین بخش های قدیم و جدید هر شهر یا محیط شهری را هوشیارانه به کار گرفت تا محیطی طراحی شده با رابطه ای قوی و پیچیده بین مکان های کهنه و نو پدید آید. در زیر عوامل کیفی تأثیرگذار بر شکل گیری نمای شهری مورد بررسی قرار می گیرد: نظم : نظم مجموعه قواعدی است که مبنای پدیدآمدن زیبایی است و در تاریخ معماری و فضای شهری جهان همه جا درباره آن بحث شده است. اصولی مانند نظم، هماهنگی و وحدت در پیوندی نزدیک با یکدیگر قرار دارند. وحدت: وحدت یا هماهنگی اجزاء در یک ترکیب متعلق به یکدیگر هستند. وحدت در یک ترکیب موجب وابستگی می شود و آن را قابل فهم می سازد. کلی مطلوب که در نتیجه اتحاد و توافق اجزا فراهم شده باشد نه تنها ترکیبی برخوردار از نظم پدید می آورد بلکه نشان دهنده وحدت نیز هست. ترکیب : مفهوم وحدت با مفهوم ترکیب ملازمه دارد. ترکیب بر پیوند وترتیب اجزاءو عناصر استوار است ترکیب، کلی است که اجزای آن به گونه ای منسجم با هم پیوند یافته اند، این پیوند اجزا به گونه ای منسجم تاثیر بصری روشنی در پی خواهد داشت. ترتیب و نسبت و تناسب روزنه در بدنه یکی از مهم ترین عوامل موجد وحدت شکلی و استحکام بصری در نماست. این خصوصیت نه تنها در یک نما بلکه در مجاورت نماهای دیگر مطرح است. یگانگی و دو گانگی نما : جادادن و ترتیب روزنه ها در نما می تواند به تقویت یا تباه کردن ترکیب بدنه منجر شود و وحدت را از میان بردارد. به عنوان مثال در نمایی یکسان با محوری معلوم در وسط، وحدت نما می تواند با آرایش روزنه ها در محور تقویت شده و محور نما هم قوی تر جلوه می کند. در مثالی دیگر با ایجاد دو محور قوی تر و برابر و در تضاد با محور مرکزی وحدت بدنه تباه شده و از بین می رود ترتیب و ارتباط روزنه ها : برای دستیابی به آرامش بصری در نما، روزنه ها باید به صورتی در بدنه نما ترتیب یابند که چشم به راحتی و اسانی از یک عنصر نما به عنصر دیگر حرکت کند. ترکیب ساده شطرنجی که بر خطوط افقی و عمودی استوار است روشن ترین پاسخ است که در ضمن محدودیتی در به کار بردن انواع پنجره ها ایجاد می کند. تصویر زیر مبین ترکیبی دارای سکون و استراحت بصری است و تصویری فاقد چنین خصوصیتی است. تقسیمات کوچکتر در روزنه ها : ترتیب جایگاه روزنه ها در بدنه آرامش بصری را القا می کند اما تقسیمات داخلی روزنه ها باید به گونه ای باشد که این آرامش را برهم نزند. معمولا تقسیمات داخلی روزنه ها اگر بر اساس محورهای افقی و عمودی متقارن آرایش یابد، آرامش بصری در پی خواهد داشت. تصویرزیر نشان می دهد علیرغم قرارگیری جایگاه مطلوب روزنه ها تقسیمات داخلی (در یک طرف) موجب شده که محور روزنه ها به چپ متمایل شود، و توازن از میان برود. تصویر دیگر نمونه یک تقسیم بندی آرامش بخش را نشان می دهد استحکام بصری : نسبت نامطلوب سطوح بار بر به سطوح پنجره های بزرگ یا پنجره های بی تناسب از نظر بصری نما را ضعیف جلوه می دهد. تصویر زیر نشان می دهد که سطوح وسیع پنجره ها استحکام بصری نمای اجری را ضعیف می کند. اما وسعت و غلبه سطح بدنه آجری باعث می شود که نما از نظر بصری استوار به نظر آید تعادل : تعادل در بدنه فضای شهری به معنای برابری، همترازی یا همسنگی وزن های بصری نماست. برای دستیابی به ارامش در نما، تمام نیروهای بصری در یک نما باید یکدیگر را خنثی کنند، یعنی جمع نیروهایی که در یک جهت قرار می گیرند باید با جمع نیروهای جهت دیگر به حال تعادل درآیند. حتی اگر نیروها در نما یکدیگر را خنثی کنند و نما در حالت تعادل باشد جایگاه روزنه نباید به صورتی باشد که تعادل ترکیب را به هم بزند. تعادل در دو شکل کلی می تواند موجودیت یابد: الف) تعادل متقارن : تعادل مطلق یا عالی، ایستا، احساس رسمی بدون هیجانی را به وجود می آورد. برای بناهای اداری احساس جاودانگی و برای منازل اعیانی وقار و باشکوهی ایجاد می کند. ب) تعادل نا متقارن : با استفاده از ایجاد وزن بصری برابر، از طریق به کارگیری متغیرهای نامتشابه به وجود می آید .تعادلی عینی، رسمی، اسرار آمیز بسیار راحت تر و پویا تر از تعادل متقارن می باشد. مقیاس : مقیاس در ساختن مکان، اندازه یک شی را نسبت به اندازه انسان نمایان می سازد و خود پنج گونه اصلی را در بر می گیرد: الف) مقیاس انسانی: بحث مقیاس انسانی فضای شهری همواره مورد توجه طراحان و نظریه پردازان شهری بوده است می توان رابطه انسان و بدنه ای از فضای شهری را روشن کرد. ناظر با توجه به میدان دیدی که دارد باید بتواند در یک لحظه احساس وحدت و یگانگی را در بدنه درک کند. حداکثر زاویه ای که یک بنا می تواند با ناظر ایجاد کند برابر با ۲۷ درجه و محل ایستادن ناظر در فاصله ای تقریبا دو برابر ارتفاع بنا محاسبه شده است. ب) مقیاس صمیمانه انسانی : در آن قیافه افراد قابل شناسایی است. پ) مقیاس عمودی انسان : در فضایی برای اجتماعات بزرگ ،مورد توجه است . ت) مقیاس ماورای انسانی : به طبیعت مربوط می شود. ث) مقیاس فوق انسانی : به فضایی بسیار بزرگ و برجسته مربوط می شود. تناسب : رابطه اندازه یکی از اجزا یا اندازه یک قسمت نسبت به کل را بیان می کند سیستم های تناسبی از عوامل راهنما در این بخش هستند. نسبت طلایی به عقیده یونانیان به عنوان عالی ترین رابطه تناسبی (رابطه قسمت کوچکتر کل به قسمت بزرگتر آن مانند رابطه قسمت بزرگتر به مجموع هر دوست یا رقم ۱٫۶۸ را رعایت می کند) بوده وهست . هماهنگی : هماهگی در معماری و طراحی شهری عبارت است از ترتیب، تنظیم و ارتباط مناسب و متوافق اجزا و عناصر کالبدی در چارچوب معین فضایی. تقارن : تقارن در بدنه ها ی شهری عبارت است از ترتیب و آرایش عناصر و اجزای همانند در دو سوی یک محور. ممکن است نمای بنایی به خودی خود دارای تقارن یا تعادل نباشد، اما در ترکیب با نماهای دیگر تعادل حاصل می شود. این امر برای ناظر با برقرای ارتباط بصری میان نماها و دید های مرتبط و پیاپی حاصل می شود. ریتم : ریتم در نما تکرار قوی، منظم و پیوسته عناصر و اجزایی است که کل را پدید می آورند. ریتم به حرکت چشم بستگی دارد. خط سیر چشم به دنبال شکل های تکرار شونده، احساس ریتم و هارمونی را ایجاد می کند. خط، فرم، رنگ، سایه و بافت می تواند کنایه از ریتم باشد. سادگی : به معنی اقتصاد بصری در روش هاست. هدف از آن بیان حداکثر مفاهیم با استفاده از حداقل تعداد اجزا است.باید هر جز ترکیب دارای مفهوم بوده و رابطه ای موثر و سازمان یافته داشته باشد. تنوع : ترکیبی که وحدت و هماهنگی کامل داشته باشد، فاقد جذابیت بصری است. بنابراین هدف طراحی، هر دو قطب رشته تسلسلی پیوستگی، یعنی وحدت با تنوع، موضوع اصلی با قالب های متنوع یا نظم با اندکی خود جوشی آن را در بر می گیرد. ارتباط و مجاورت : ممکن است عنصری یا جزیی از بدنه به خودی خود نسبت و تناسب مطلوب داشته باشد اما با قرار گرفتن در بدنه ای یا در ارتباط با سایر اجزا در آن بدنه یا در ارتباط با بدنه های مجاور ارزش شکلی خود را از دست بدهد. در طراحی شهری نه تنها ارتباط بدنه ها و بناها با هم، بلکه دیواره ها، درختکاری، علایم و گرافیک شهری و کفسازی همه در ایجاد یک ترکیب دارای وحدت موثرند. اما مهم ترین عامل در ایجاد ارتباط شکلی میان دو بنای مجاور در نمای شهری، رابطه میان تناسب اجزا و اشکال، روزنه ها، ورودی ها، سطوح پر نما، پیوستگی خطوط نماها و مواردی دیگر مانند رنگ و ترکیب مصالح است. منابع: · توسلی، محمود: قواعد و معیارهای طراحی فضای شهری، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران، ۱۳۷۵ · بحرینی، حسین: فرآیند طراحی شهری، اتنشارات دانشگاه تهران، ۱۳۸۱ · نکاتی در خصوص طراحی فضای شهری با رویکرد به خیابان، دفتر فنی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴

نماکاری اغلب در بیرونی ترین بخش ساختمان اجرا می شود. نماها یکی از مورد توجه ترین بخش های یک ساختمان هستند و به همین خاطر بسیاری از مالکان و سازنده ها قبل از اینکه تصمیم به نماکاری ساختمان خود بگیرند نیاز دارند که چیزهایی زیادی در مورد مواد به کار رفته درنمای ساختمان خود بدانند. چیزهایی که باید از آنها اطلاع داشته باشیم عبارتند از، نوع ساختمان، نوع مواد به کار رفته در نما و هر نوع تجهیزات و امکانات دیگری که نیاز است مانند سیستم عایق بندی ساختمانو غیره. نمای یک ساختمان ممکن است تنها از یک لایه تشکیل نشود و چند لایه باشند. به عنوان مثال گاهی اوقات لازم است به منظور حفاظت از ساختمان در برابر رطوبت یک لایه نازک محافظ قبل از نمای اصلی روی ساختمان نصب شود. انتخاب و به کار بردن نوع نمای مناسب ممکن است چندان کار ساده ای نباشد زیرا در این زمینه گزینه های بسیار زیادی در حال حاضر وجود دارد. به هر حال، دانستن معایب و مزایای هر یک از انواع این نماها می تواند تصمیم گیری در مورد آنرا آسانتر سازد. در بین نماهای به کار رفته برای ساختمان ها، نماهای فلزی یکی از محبوب ترین گزینه ها هستند زیرا فلز تا مدت زمان زیادی عمر می کند و از طرفی به فرآیند های حفظ و نگهداری چندانی نیاز ندارد. سطح صافی که نماهای فلزی دارند جلوه زیبایی به ساختمان می بخشد. به علاوه برای تمیز کردن نیز بسیار راحت هستند. به طور کلی از آلومینیوم و فولاد برای این منظور استفاده می شود. نماهای آجری برای ایجاد تنوع و طرح های گوناگون تر کاربرد دارند. نماهای آجری سبک بوده و به حفظ و نگهداری چندانی نیاز ندارد. به علاوه نصب آن به نسبت آسان تر بوده و موجب عایق بندی خوبی نیز در برابر اتلاف حرارت می شود. نماهای پلاستیکی تقریبا به حفظ و نگهداری نیازی ندارند و می توانند برای انواع خانه و ساختمان ها به کار روند. نماهای پلاستیکی ارزان قیمت نیز هستند و می توان آنها را به راحتی در انواع رنگ های گوناگون تولید کرد. اضافه کردن لایه های عایق به نماهای پلاستیکی کار آسانی است و گاهی اوقات آنها را با نام UPVC نیز می شناسند. نماهای سنگی یکی از پر هزینه ترین نماهایی است که در ساختمان ها به کار می روند. میزان عایق بودن آنها نیز در برابر اتلاف گرما بستگی به میزان دقتی دارد که هنگام کار کردن آنها به خرج می دهند. به هر حال خانه هایی که از این نماها برخوردارند گران تر و با ارزش تر به نظر می رسند. نماهای چوبی نیز نوع دیگری از نما هستند که بیشتر در مناطق ساحلی به کار می روند. چوبی که در این نماها به کار می رود باید از درختان خاصی مثل صنوبر، سرو و بلوط باشد. چوب عایق بندی خوبی در مقابل اتلاف گرما از خود نشان می دهد و همچنین به نسبت کمتر موجب آلودگی محیط زیست می شود. اگر چه، چوب ماده با دوامی برای نما است و در مقابل شرایط آب و هوایی مختلف از خود مقاومت نشان می دهد اما نیاز به فرایند حفظ و نگهداری زیادی دارد. نماهای بتونی در مناطق صنعتی بیشتر به کار می رود که استحکام بیشتری را می طلبند. در برخی مواقع می توان بر حسب نیاز از بلوک های بتونی از پیش ساخته شده نیز در نماها استفاده کرد. اگر به تنوع اهمیت می دهیم این گزینه ممکن است چندان مناسب نباشد زیرا با آن نمی توان تنوع چندانی در نما ایجاد کرد. بناهای سیمان سفید نیز بسیار بادوام و جذاب هستند و در مقابل شرایط مختلف آب و هوایی از خود مقاومت نشان می دهند. مواد سازنده آن سبک اما محکم است. انواع دیگر بناها نیز عبارتند از بناهای سرامیکی، تخته سنگی و آسفالتی. در کل باید توجه کرد که خصوصیات یک بنای مناسب برای ساختمان این است که در درجه اول محافظ خوبی برای ساختمان در مقابل عناصر بیرونی باشد. به عنوان مثال در برابر شرایط آب و هوای بد از ساختمان محافظت کند و مقاوم باشد. باید به آسانی قابل نصب باشد، حفظ و نگهداری اندکی نیاز داشته باشد، از نفوذ رطوبت به داخل جلوگیری کند و عایق خوبی در برابر اتلاف گرما باشد. مالکان یا سازنده ها باید در ابتدا بودجه ای که می خواهند برای نما صرف کنند را حساب کرده و سپس اقدام به خرید کنند. انواع گران بودن نما، بیشتر به منظور افزودن بر ارزش ساختمان استفاده می شود وگرنه همان مزایا را می توان در انواع دیگر نماهای ارزان تر نیز جست. در پایان به این نکته اشاره می کنیم که شرایط آب و هوایی، قوانین محلی و ترجیح مردمانی که در یک منطقه زندگی می کنند، همگی می توانند نقش غیر قابل انکاری در انتخاب نوع نمای ساختمانهای آن منطقه داشته باشد. منبع : کتاب اول

در دانش – فن – هنر طراحی شهری بحث زیبایی شناسی به معنای مجموعه عواملی است که حظ استفاده کنندگان از فضای شهری را موجب می گردد. طراح شهری در ایجاد حظ برای شهروندان بایستی چارچوب های بسیاری را رعایت کند: قابلیت استفاده، ساختار، سلسله مراتب، مسائل مالی، ضوابط و مقررات و … . واقعیت آن است که سعی در نزدیک شدن زیباشناسی به طراحی شهری، مثل نزدیک شدن به سایر اصول اجتماعی یا اخلاقی، اغلب به تنگناهای پیچیده ای منجر می شود که طراح شهری وظیفه حل آن ها را بر عهده دارد. از دیدگاه پدیدارشناسانه، ضرورت توجه به زیبایی شناسی آنجا اهمیت می یابد که خنثی بودن فضاها در محیط شهری و بی مکانی انسان در ساختار شهر، نشان از نوعی کمبود دارد. بر مبنای نظریه اطلاعات یک پیام زمانی زیبایی را القا می کند که هدررفت اطلاعاتی کافی داشته باشد. باید مقدار اطلاعات آنقدر باشد که میزان بداعت آن یعنی محتوای زیبایی شناختی آن از حداکثر دریافت ذهنی یعنی شانزده بیت بر ثانیه فراتر رود. از این رو گیرنده مجبور به تشکیل طرح واره ای است که ذهن را اجبارا به خود معطوف داشته و خاطره ای را در ذهن ثبت می نماید. خلق فضای شهری که رساننده مقدار کافی اطلاعات به ذهن بیننده باشد نیازمند طراحی شهری است که خلّاقیت را چاشنی طرح کرده باشد. اگر حاضر به پذیرش این مسئله باشیم که انگاره ها امر واقعی را صرفا بازسازی نمی کنند یا برای خواص آن فقط بافت سازی نمی کنند، پس باید تاثیر دوسویه ای را که ویژگی های تغییر یابنده انگاره بر واقعیت می گذارد نیز بپذیریم. انگاره زیبایی شناسانه از یک منظره شهری رابطه بین سطوح مختلف معناداری را بازنمایی می کند. انگاره به عبارت دقیق تر با بازی در نقش یک رابطه، بارزترین شکل همتاسازی را موجب می شود. از سویی، معنا به عنوان یک نتیجه هرگز در واقعیت یا در انگاره، یا در فرافکنی یافت نخواهدشد بلکه آن را در شیوه تعامل تمام این عوامل، در همان محلی که به واسطه تعامل شان ساخته می شود دنبال می کند. هیچ کدام از بخش های آنچه که به عنوان یک اثر زیبایی شناسانه شهری در قالب یک کل بی نهایت قرار دارد محل انحصاری حقیقت زیبایی نیستند، چرا که نمی توان ادعای استقلال از حلقه های اتصال اجزای سیستم را پذیرفت. در نتیجه بازتاب زیبایی شناسانه یک امر واقعی که از اثر طراحی شهری پدید می آید خصیصه ای نهان و متغیر در تصور ذهنی بیننده است که حظ بصری و حس خوشایندی را در آن می جوید.احساس زیبایی و نوآوری در ارتباط با یکدیگرند و از طرف دیگر نوآوری در ارتباط مستقیم با غیرقابل پیش بینی بودن است. نتیجه این ارتباط این است که بعد از اولین برداشت از یک اثر تازگی آن کمتر می شود و در نتیجه اثر آن نیز نقصان می یابد. از طرف دیگر یک تجربه تکراری همیشه می تواند وسیله ای برای آموزش باشد که این آموزش خود باعث تفاهم بیشتر وسیله برای درک زیبایی شناسانه عمیق تر می شود.امروزه فضاهای شهری ما به وسیله بدنه هایی محصور شده اند که ارزش شکلی نماهای محصور کننده در آن نادیده گرفته شده است. این چالش به حدی از جذابیت فعالیت ها نیز کاسته است و فضای عبوری اساسا به صورت نواری دوبعدی برای عبور ترافیک سواره عمل می کند. این آشفتگی بصری در کنار سایر آلودگی ها و تزاحم های بصری دیگر، فضای شهری را بی ارزش جلوه داده و زیبایی شناسی آن را با مشکل روبرو ساخته است.اهمیت بررسی بازتاب های زیبایی شناسانه نمای شهری از دو نظر قابل بررسی است: اول آنکه راهکارهای بازیابی معنا در فضای شهری یافت شوند و دوم آنکه دوام حس زیبایی شناسی در نمای شهری تضمین گردد.نمای ساختمان‌ها همچون پیراهنی است که شخصیت کالبدی و بصری یک ساختمان را نمایش می‌دهد. این نما ضمن آن‌که منحصر به فرد است باید با بدنه‌ای که کلیت بدنه یک خیابان را تشکیل می‌‌‌دهد هماهنگ و همخوان باشد. در این میان هر ساختمان باید نمایش‌دهنده الگوی غالب نمای ساختمان‌ها و هماهنگی بین آن‌ها باشد تا ماندگاری تصویر ذهنی از محیط را ایجاد نموده و شهروندان را به حضور در فضای طراحی شده ترغیب نماید. مجموعه نماهای ساختمانی کلیتی به نام نمای شهری را تشکیل می دهند و در اثر وقوع حضور در فضاهای شهری خاطرات جمعی شهروندان شکل می‌یابد.بنابراین نمای ساختمان دارای قلمروی بصری و زیبایی شناسانه است. قلمرویی که در ذهن بیننده جای دارد و حاصل تبدیل عرصه عینی کالبد به عرصه ذهنی است. هماهنگی و همخوانی بدنه ساختمان با در نظر گرفتن الگویی منسجم و شاخص‌هایی روشن برای طراحی قابل دستیابی است. مهمترین شاخص‌های زیبایی شناسانه در طراحی نمای ساختمان عبارتند از وزن، ریتم، هارمونی، هماهنگی، تقارن، تعادل، همگونی، همخوانی و استحکام بصری. منابع: کورت گروتر، یورگ: زیبایی شناسی در معماری، ترجمه جهانشاه پاکزاد، نشر دانشگاه شهید بهشتی، تهران، چاپ پنجم، ۱۳۸۸ توسلی، محمود: طراحی شهری خیابان کارگر، نشر وزارت مسکن و شهرسازی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۹ برونت، ران: اتاق روشن رولان بارت ژان پل سارتر و انگاره عکاسیک، ترجمه کیهان ولی نژاد، فصلنامه هنر، شماره ۵۵ لنگ، جان: طراحی شهری، ترجمه حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم، ۱۳۹۰ منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

شرکت معماری نیویورکی REX دو مرکز رسانه های گروهی وابسته به هم را طراحی کرده. سفارش دهندگان درخواست طراحی دو سازه زیبا را دادند که به معماری سنتی امارات ادای دین کند و نیازهای موجود را برطرف کند. این ساختمان در اندازه تقریبی 100 m x 22 m(328 ft x 72 ft) ساخته می شود و تیم طراحی به دنبال آن بوده که ادارات را در کنار استودیوهای کوچکتر خبری و رادیویی بسازد. برای جای دادن کل پروژه در فضایی کوچک، احجام به صورت عمودی با استودیوهای بزرگ ردیف شدند و چون نمی توانستند در برج های کوچک گنجانده شوند، در زیر زمین قرار گرفته اند.فضاهای مشترک طراحی در قسمت های پایین تر سازه ها قرار می گیرند و نماهای خارجی مقدار زیادی نور را برای ساختمان فراهم می کنند.برای جلوگیری از آفتاب شدید منطقه، حفاظ مناسبی کشیده شده است، آسانسورهای ساختمان نیز به سایبان مجهز هستند و از الگوی سنتی عربی و محلی برای ساخت استفاده شده است. هنگام غروب آفتاب سایبان ها جمع می شوند و نمای سنگی با شیشه پنجره ها مشخص می شود. وقتی خورشید در آسمان حرکت می کند، کل نمای غربی و شرقی ساختمان به هم تبدیل می شوند و آسانسورها در عرض 60 ثانیه جمع می شوند. چراغهای LED همزمان با سایبانها روشن می شوند.