نظريات اختصاصى جان لاک
براى روانشناسى شايد يکى از مهمترين نظريههاى اختصاصى لاک، دکترين کيفيتهاى اوليه و ثانوى است. بهنظر او سه نوع کيفيت يا توانائى وجود دارد.
۱. کيفيتهاى اوليه (Primary qualities): آنهائى هستند که در بدن به شکل فطرى وجود داشته و جداگانه توسط حواس حساس مىگردند. آنها راههاى اصلى بين روان و دنياى خارج را تشکيل مىدهند. اين کيفيتها عبارتند از:
”چنان امورى که از بدن جداشدنى نيستند و در هر حال و وضعى که باشد به شکل ثابت، حواس ما آنها را درک مىکند، حتى اگر از لحاظ کميت متغير باشند. مثلاً اگر دانه گندمى را در نظر بگيريم آن را به دو بخش تقسيم نمائيم، هر بخش هنوز سختى سختي، العاد، حجم و تحرک خود را دارد. اگر آن را دوباره تقسيم کنيم باز هم همان کيفيات را در خود دارد به همين ترتيب اگر ادامه دهيم تا به اجزائى که قابل حس نيستند برسيم، هنوز هم تمام اين اجزاء غير قابل ادراک، کيفيات خود را به شکل اوليه نگه مىدارند. من اينها را کيفيتهاى اصلى (Original) يا اوليه مىخوانم که ايدههاى ساده مانند: سختى شکل، حرکت يا سکون را ايجاد مىنمايند“.