جستجو در تالارهای گفتگو

گسترش طلاق عاطفی میان زوج های ایرانی طلاق چالش تازه زندگی مدرن؛ یکی از مسایل قابل تأمل در بحث طلاق، افزایش میزان طلاق‌های توافقی در میان جوانان است. به گفته شهلا کاظمی پور، امروزه آمار جدایی كه به دنبال نبود درك و تفاهم و بدون درگیری میان زوجین رخ می‌دهد، به اندازه ای رسیده است كه می‌توان با اعلام آن، هشداری جدی به جامعه داد. موضوع نگران کننده دیگری نیز در بحث طلاق هست و آن طلاق عاطفی است. خبرنگار «تابناک» اجتماعی گزارش داد: از هر صد ازدواج، چهارده مورد به طلاق منجر می شود و بیشتر طلاق ها در سنین 20 تا 24 سال و 25 تا 29 ساله است. بنا بر این گزارش، زنان 85 درصد متقاضیان طلاق در کشور را تشکیل می دهند که 30 درصد آنها در تهران هستند. اینها همه در حالی است که طلاق عاطفی دو برابر طلاق رسمی است؛ یعنی زوجین زیر یک سقف زندگی و به خاطر فرزندان و مسائل مالی، یکدیگر را تحمل می کنند، ولی از نظر عاطفی، دچار بی وفایی شده اند. در این باره باید گفت که طلاق به عنوان یکی از معضلات زندگی امروزی، بسیاری از خانواده ها را با مشکل روبه رو کرده است، تا جایی که جامعه شناسان از آن با نگرانی یاد می کنند. هر چند رشد 6 یا 7 درصدی طلاق در ایران در مقایسه با نرخ 46 درصدی طلاق در فرانسه و یا 46 تا 48 درصدی انگلیس، بسیار كمتر است و قابل مقایسه نیست، به گفته برخی جامعه شناسان، رشد طلاق در سال‌های اخیر، می تواند نگران كننده باشد. به باور آنها هر چه جامعه از سنت ها فاصله می گیرد، طلاق ها بیشتر می شود، به گونه ای که در ایران، 84 درصد طلاق ها در شهرها روی می دهد که 30 درصد آن در تهران است. آنها دلیل اصلی طلاق در ایران را ازدواج های نادرست می دانند. بنا بر آمار ارایه شده، زنان 85 درصد متقاضیان طلاق در کشور را تشکیل می دهند و این موضوع نشان می دهد که نارسایی های مالی و عاطفی، اعتیاد و... باعث شده که زنان نسبت به وضعیت موجود انتقاد داشته باشند و درخواست طلاق کنند. چندی پیش، شهلا کاظمی، معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، با ارایه این آمار و با بیان اینکه نیمی از طلاق ها در چهار سال نخست زندگی اتفاق می افتد، گفت: از هر صد ازدواج، چهارده مورد به طلاق منجر می شود و بیشتر آنها در سنین 20 تا 24 سال و 25 تا 29 سال است. همچنین بالاترین آمار طلاق در میان زنان در سنین 20 تا 24 سال اتفاق می افتد و در میان مردان، بیشترین آمار طلاق مربوط به بازه زمانی 25 تا 29 سالگی است. به این ترتیب، می توان گفت پدیده طلاق به سمت دوره «جوانی» حركت می‌كند. تحولات اجتماعی دهه‌های گذشته در سطح جهان، نظام خانواده‌ را با تغییرات، چالش‌ها، مسایل و نیازهای جدیدی روبه رو كرده که در این مدت، خانواده‌ به گونه ای فزاینده به علل متعدد و پیچیده‌ای در معرض تهدید قرار گرفته است. هنگامی كه كاركردهای خانواده‌ همچون كاركردهای زیستی، اجتماعی و عاطفی یكی پس از دیگری آسیب می‌بینند، زوجین به تدریج احساس رضایتمندی خود را از دست می‌دهند. كاهش تدریجی رضایتمندی زوجین، نخست موجب گسست روانی و سپس گسست اجتماعی و در پایان منجر به بروز یك واقعه حقوقی به نام «طلاق» می‌شود. یکی از مسایل قابل تأمل در بحث طلاق، افزایش میزان طلاق‌های توافقی در میان جوانان است. به گفته شهلا کاظمی پور امروزه آمار جدایی كه به دنبال نبود درك و تفاهم و بدون درگیری میان زوجین رخ می‌دهد، به اندازه ای رسیده است كه می‌توان با اعلام آن، هشداری جدی به جامعه داد. موضوع نگران کننده دیگر نیز بحث طلاق عاطفی است. از میزان طلاق های عاطفی آمارهایی دقیقی در دسترس نیست، ولی مطالعات نشان می دهد، میزان طلاق عاطفی دو برابر میزان طلاق قطعی است و برآوردها نشان می دهد که 50 درصد زوج ها در ایران دچار طلاق عاطفی هستند؛ یعنی زیر یک سقف زندگی و به خاطر مشکلات مالی، فرزندان و... زوج خود را تحمل می کنند، ولی اختلاف نظرها و تیرگی روابط مشهود است. سوسن باستانی، عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (س) علت این پدیده را این گونه بیان می کند: چون زن ابزاری برای طلاق ندارد، از مهریه خود بهره می برد تا همسرش را بترساند، ولی سرانجام تصمیم نهایی را شوهر می گیرد؛ بنابراین، طلاق عاطفی دو برابر طلاق رسمی است که خاموش و پنهان روی می دهد و تاکنون کاری درباره طلاق های عاطفی انجام نشده؛ البته در کشورهای دیگر نیز کار ویژه ای در این زمینه انجام نگرفته و بیشتر روی کاهش فشارهای عاطفی پس از طلاق کار کرده اند. باستانی با بیان اینکه طلاق عاطفی در پی پاسخ ندادن مرد به انتظارات، انتظارات و نیازهای زن اتفاق می افتد، افزود: در این موارد، افراد نسبت به هم بی توجه می شوند و از هم پرهیز می کنند. در واقع کاهش چشمگیر تعاملات مثبت و رضایت از رابطه بین طرفین زمینه طلاق عاطفی را فراهم می کند. بنا بر این گزارش، برخی بر این باورند که طلاق از یک سو بحران و از سوی دیگر راهکار است، چرا که در طلاق های عاطفی، خیانت یا بی وفایی عاطفی اتفاق می افتد که پیامدهای سخت تری نسبت به طلاق دارد. به این ترتیب، تحولات اجتماعی در جهان خانواده را با چالش ها و نیازهای جدیدی رو به رو کرده تا جایی که خانواده در برخی موارد، در معرض تهدید جدی است. هر چه جامعه از سنت ها فاصله می گیرد، طلاق ها بیشتر می شود. مدرنیته ناخواسته تهاجمی، روند طلاق را شتاب بخشیده است و در این میان، توجه به پدیده طلاق و فرهنگ سازی در مقوله ازدواج بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. تصویب قوانین جامع و اصلاح گر متناسب با وضعیت فرهنگی‌، اجتماعی كنونی ازدواج و خانواده در كشور،‌ آموزش مهارت‌های زندگی در مراحل گوناگون از راه نهادهای فرهنگی و آموزشی‌، فرهنگ سازی عمومی درباره شناخت خانواده سالم از طریق رسانه‌ها از مهمترین عوامل كاهش طلاق به شمار می آیند. ‌تأمین اشتغال سرپرست خانواده و مبارزه جدی با بیكاری،‌ پیشگیری از مهاجرت‌های بی‌رویه،‌ مبارزه با قاچاق مواد مخدر و پیشگیری از اعتیاد جوانان نیز از دیگر مسائل کارساز در کاهش طلاق است.