جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: خانه های دوره ی اسلامی ایران از جمله ی مهم ترین بناهایی هستند که هنرهای ایرانی در آن ها به نحوی شایسته در قالب های گوناگون پدیدارشده است. معماری و تزئینات به کار رفته در این خانه ها نیز دارای ویژگی های بسیار قابل تأملی است که متأسفانه کم تر بدان پرداخته شده است. شهر اصفهان به عنوان یکی از پایتخت های فرهنگی جهان اسلام، موزه ای با چند صد خانه ی تاریخی مربوط به دوران صفویه و قاجاریه است. در جلفا - منطقه ی ارمنی نشین اصفهان - خانه هایی وجود دارد که با کم ترین دخل و تصرف، ویژگی های اصیل معماری اسلامی - مسیحی را حفظ کرده اند. از این قبیل خانه ها می توان به خانه ی سوکیاس اشاره کرد که در بررسی معماری تاریخی خانه های جلفای نو بسیار حائز اهمیت است. این خانه ی تاریخی در واقع یکی از کوشک های ارامنه ی جلفای اصفهان بوده که در عصر صفوی، میان سال های ۱۶۶۰-۱۶۷۰میلادی ساخته شده است. معماری حاکم بر این خانه با وجود صاحبان ارمنی اش، مطابق با معماری اسلامی مکتب اصفهان در معماری ایرانی است ولی تزئینات و باغ اطراف آن، ساختاری کاملاً مسیحی دارند. در این مقاله، به مواردی از قبیل: تاریخچه، معماری، تزئینات و تعمیرات خانه ی سوکیاس در جلفای اصفهان پرداخته خواهد شد. اطلاعات مورد نیاز پژوهش، از طریق حضور در محل خانه ی سوکیاس، مشاهده ی دقیق و عکس برداری از بنا به علاوه ی بررسی منابع کتابخانه ای گردآوری شده اند. مشخصات مقاله: مقاله در 14 صفحه به قلم مهدی رازانی(انشجوی دکتری مرمت)،پژمان الماسی نیا (کارشناس ارشد پژوهش هنر).منبع:دانش مرمت و میراث فرهنگی دوره جدید سال اول پاییز و زمستان 1392 شماره 2.ensani.ir خانه ی سوکیاس در جلفای نو اصفهان.pdf

چکیده: در زمینه های متفاوتی مورد ارزیابی که بررسی قرار گرفته و معماری به عنوان کالبدی برای زندگی انسان می تواند یکی از مهم ترین زمینه های بروز آن باشد. معماری ایران که یکی از غنی ترین نمونه های معماری بومی با دستاوردهای فرمی و نیارشی قابل ذکر در جهان است، در گذر از دوران اسلامی به یکی از نمونه های موفق معماری مفهومی، معناگرا و عرفانی بدل شد. در عین حال تأثیر کالبد و فرم معماری به عنوان ظرف مکانی که معلولی از فرهنگ جامعه است در بازنمایی این مفاهیم و معانی تأثیر بسزایی دارد. در دوران اولیه ورود اسلام به ایران، شرایط سیاسی و اجتماعی از سویی و الگوی جدید جهان بینی که اسلام به ارمغان آورده بود از سوی دیگر باعث شد تا فرم هایی از معماری به خصوص در مساجد ایران شکل بگیرد که با کالبد معماری ایران تناسب چندانی نداشت، لذا در برهه های زمانی و شرایط مناسب به تدریج این کالبد تغییر شکل یافت و جای خود را به فرم های آشنا و تجربه شده واگذارد. این پژوهش بر آن است تا با محوریت قرار دادن عامل فرهنگ و معماری در این دوره گذار، تأثیر آن را در استفاده مجدد از سه اندام معماری ایرانی یعنی گنبدخانه، ایوان و میان سرا، که به ترتیب نمونه هایی از فضاهای بسته، نیمه باز و باز هستند، و در قالب معرفی و بررسی اندام ها در ابنیه قبل و بعد از اسلام، رهیافتی بر دلایل پایداری آنها پیدا کند. مشخصات مقاله:مقاله در 12 صفحه به قلم حسن نظیف (کارشناس ارشد معماری. عضو هیئت علمی دانشگاه گلستان).منبع:باغ نظر سال دهم زمستان 1392شماره 24.ensani.ir پایداری اندام های معماری ایرانی در گذار از دوران اسل

چکیده: محمدکریم پیرنیا، از برجسته ترین تاریخ پژوهان معماری ایران، دو دستاورد بزرگ به نام اصول معماری ایران و سبک شناسی معماری ایرانی داشت. در این مقاله، به بررسی اصول پیشنهادی او برای معماری ایرانی پرداخته شده است. به این منظور، ابتدا چگونگی تکوین و تکمیل اصول پنج­گانۀ او در طی زمان نشان داده شده، سپس سخن او دربارۀ یکایک اصول­ها که در منابع گوناگون پراکنده است، از منابع اصیل جمع­آوری و به زبانی منسجم بیان گردیده است. در ادامه مقاله، در کلیات این اصول تأمل، و شایستگی آن­ها برای تبیین معماری ایرانی سنجیده شده است. نگارندگان، انگیزه های پیرنیا را از طرح آن­ها و نیز مفروضات و دلالت های ضمنی آن­ها را بررسی و آن­ها را نقد کرده­اند. در پایان نشان داده شده که ترکیب و محتوای کنونی این اصول، باطن و ظاهری دارد. ظاهر آن­ها متناسب با نیازهای زمانۀ پیرنیاست و ممکن است امروزه به کار محققان معماری ایران نیاید و معتبر نباشد، اما باطن آن­ها ابزارهایی ارزنده برای شناسایی و فهم معماری ایرانی در بستر فرهنگ ایرانی است. در این صورت، می­توان اصول پیرنیا را بازخوانی کرد و در خدمت تعمیق تحقیق در تاریخ معماری ایران درآورد. مشخصات مقاله:مقاله در 17 صفحه به قلم مهرداد قیومی بیهندی(استادیار گروه تاریخ معماری و مرمت،دانشکده ی معماری و شهرسازی،دانشگاه شهید بهشتی)،محمد مهدی عبدالله زاده(دانشجوی دکتری معماری،دانشکده ی معماری و شهرسازی،دانشگاه شهید بهشتی).منبع:مطالعات معماری ایران سال اول بهار و تابستان 1391 شماره 1.ensani.ir بام و بوم و مردم-بازخوانی و نقد اصول پیشنهادی پیرنیا

چکیده: اتصاف بسیاری از موضوع ها و پدید ها به صفتی که حاکی از تاثیر جهان بینی و باورها و تفکری خاص بر پیدایش آن ها باشد،مثل صفت "اسلامی" برای ساخته های مسلمانان ممالک مختلف همواره محل بحث و حتی جدل بوده و نظرات موافق و مخالفی را نیز به دنبال داشته است.این اختلاف و تنوع آرا به ویژه در مقوله هایی چون هنر،معماری،شهرسازی،صنعت،غلوم و موضوع هایی از این قبیل،بیشتر مشاهده می شود. مشخصات مقاله:مقاله در 9 صفحه به قلم محمد نقی زاده.منبع:کتاب ماه هنر،فروردین و اردیبهشت 1386 جستاری در چیستی اسلامیت هنر و معماری ایرانی.pdf

...ملكه ممتاز محل در هنگام مرگ از شوهرش خواست كه پس از او، با زن دیگری ازدواج نكند و برای او مقبره‌ای بسازد كه... یكی از جمله كامل ترین و عالی ترین آثار معماری هند، بنای زیبای تاج محل است. این بنا در ۲۰۰ كیلومتری جنوب دهلی نو و در منطقه اوتار پرادش واقع شده است. قسمت‌های زیادی از تاج محل اكنون از بین رفته است. آنچه امروز از این بنا باقی مانده یك باغ اصلی به نام چهار باغ و ساختمان سفید مقبره كه گویی روی یك سكو قرار گرفته و به رودخانه جامو مشرف است. در این مجموعه، حرکت شخص از دنیوی‌ترین نماد (بازار) آغاز می‌شود و به اخروی ترین نماد مجموعه (مزار) منتهی می‌شود. در این بین، میدان جلوخان فضایی رابط و برزخ گونه بین بازار و مزار (دنیا و آخرت) است. حضور مزار در باغ را نیز می‌توان استعاره‌ای از حضور انسان در بهشت دانست. توجه به اصول تقارن، مرکزیت و ریتم نیز از دیگر ویژگی های این مجموعه است که آن را این چنین ارزشمند ساخته است. در ایران، ساختن مزار یکی از شیوه های معمول برای بزرگداشت بزرگان مذهبی یا رجال و افراد مهم اجتماعی یا کشوری بود که به ویژه از دوره ایلخانی به بعد بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفت. در دوره گورکانیان هند که آنان را می‌توان در برخی زمینه ها وارث تیموریان دانست، به ساختن مزار برای بزرگان به صورت بارزی توجه شد. در واقع، فرهنگ ساختن مزار و مقبره برای درگذشتگان توسط مسلمین به هند راه یافته است. زیرا پیش از ورود مسلمانان به هند، بسیاری از هندی‌ها اجساد مردگان را می‌سوزاندند و شیوه ای برای تجلیل بزرگان خود نداشتند. در این دوران، شماری مزار نیز برای بانوان دربار ساخته شد که تاج محل یکی از آن ها به شمار می‌آید. تاج محل آرامگاه ارجمند بانو ملقب به ممتاز محل، همسر محبوب پنجمین پادشاه گورکانی موسوم به شاه جهان است. ممتاز محل در 1040 ه.ق. درگذشت و آرامگاه او میان سالهای 1049 تا 1065 هجری قمری برپا شد. امپراتور جایگاهی را در کنار رود جمنا برگزید. وی قصد داشت برای خود نیز آرامگاهی در کران دیگر رود و برابر آن بسازد و این دو بنا را با پلی به یکدیگر متصل سازد به نشانه آنکه پیوند او و همسرش از جریان زمان هم در می‌گذرد. قرار بود که بر خلاف نمای تاج محل که از مرمر سفید بود، آرامگاه شاه از مرمر سیاه باشد. اما سرنوشت بر این شد که آرامگاه دوم هرگز برپا نشود و امپراتور در کنار همسرش آرام گیرد. او در هنگام تولد چهاردهمین فرزندش در سال ۱۶۳۲ میلادی جان باخت. ملكه ممتاز محل در هنگام مرگ از شوهرش خواست كه پس از او، با زن دیگری ازدواج نكند و برای او مقبره‌ایی بسازد كه یادش جاوید بماند. آن دو در سال ۱۶۱۲ با یكدیگر ازدواج كردند و ثمره ۱۸ سال زندگی مشتركشان، ۱۴ فرزند بود. هنگامی‌که ممتاز محل درگذشت، امپراتور داغدیده طراحان، مهندسان و استادکاران را از هند، ایران و آسیای مرکزی گرد آورد تا آرامگاهی را بسازند که آخرین دستاورد معماری مغولان اعظم گردید. در آرامگاه تاج محل جملگی سنت های معماری آسیای مرکزی، ایران و هند به طور هماهنگ و موزون تلفیق یافته و بیشترین تأکید بر تناسبات هندسی عمارت شده است. این اثر دارای پیشینه های چندی از آرامگاه همایون بوده است. وی که دومین امپراتور گورکانی هند بود به ایران تبعید شد. او در بازگشت به هند، گروهی از هنرمندان ایرانی را با خود به همراه برد. بنا بر این شگفت‌انگیز نیست که تاج محل از الگوهای ایرانی و میراث معماری هندو بهره گرفته باشد. بنای آرامگاه برروی دو صفه روی هم قرار گرفته است. صفه اول 374 *141 و صفه دوم 120 *120 ذراع است. ساختمان مزار با طرح هشت بهشت طراحی و ساخته شده است. هشت بهشت یا هشت جنه نام نوعی طرح معماری است که بر اساس آن به طور معمول در وسط نقشه بنا یک فضای مرکزی غالبا گنبدی شکل وجود دارد که از مرکز آن چهار محور تقارن عبور می‌کند. در دو طرف شرقی و غربی عمارت مزار، دو ساختمان کاملا همانند به صورت متقارن ساخته شده است . بنایی که در سمت غرب عمارت قرار گرفته، مسجدی است که از سه گنبدخانه و سه ایوان ترکیب شده است. در جبهه شرقی مزار بنایی مشابه مسجد ساخته شده که مهمانخانه مجموعه است و در همه خصوصیات کالبدی مانند مسجد است به جز آنکه محراب ندارد و بر روی سنگفرش آن شکل جانماز ایجاد نشده است. در بالای عمارت تاج محل، گنبد امرودی (گلابی) شکل قرار دارد که دو پوسته است. ارتفاع گنبد اصلی از روی صفه بیش از 50 متر است. در چهار طرف گنبد اصلی، چهار عدد طاقی با گنبد کوچک قرار دارد. وجود چهار گنبد کوچک در چهار سوی گنبد اصلی، سنت و شیوه ای است که آن را در مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا می‌توان ملاحظه کرد. بنا بر این، خصوصیت مزبور را می‌توان از ویژگی های معماری ایرانی دانست. چهار منار در چهارگوشه صفه عمارت مزار وجود دارد. این خصوصیت را باید به معماری گورکانی نسبت داد. ساختن چهار منار در چهارگوشه یک عمارت در دوره تیموری رایج شد و در دوره گورکانی و به ویژه در تاج محل، آنها را به صورت مستقل از ساختمان، در چهار گوشه صفه ساختند. وجود چهار منار در گوشه های صفه موجب شکل گیری فضایی بصری - روانی شد که عمارت مزار در میان آن اهمیت ویژه ای یافته است، زیرا افزون بر خصوصیات حجمی‌یگانه و ممتاز آن، تمام سطح آن را با سنگ مرمر سفید پوشانده اند، در حالی که سطح صفه اول و نیز مهمانخانه و مسجد واقع در دو سوی آن را با سنگ سرخ پوشانیده اند. در جلوی عمارت آرامگاه، باغی مربع شکل ساخته شده است. مربع یکی از شکل های کامل و به ویژه یکی از شکل های مهم و مقدس در فرهنگ طراحی معماری و شهری در ایران است. عرصه باغ نیز با طرح چهارباغ که یکی از مهمترین الگوهای طراحی باغ ایرانی است، ساخته شده است. در این شیوه، عرصه باغ توسط دو معبر متقاطع به چهار قسمت تقسیم می‌شد. هر یک از این چهار عرصه نیز دوباره به چهار قسمت تقسیم می‌شد و این روند تا جای ممکن ادامه می‌یافت و فضای هر سطح با درختان و گلهای متنوع پوشانده می‌شد. در متون تاریخی به نام معمار این مجموعه اشاره نشده است اما در برخی از متن های متأخر، از شخصی به نام استاد عیسی نام برده شده که بعضی او را اهل شیراز و عده ای وی را اهل استانبول دانسته اند. برخی از پژوهشگران نیز به یک نسخه خطی اشاره کرده اند که در آن به «استاد عیسی شیرازی نقشه نویس» و «امانت خان شیرازی طغرانویس» اشاره شده است. علاوه بر این، در برخی از متون به شخصی به نام استاد احمد لاهوری اشاره شده است. هرچند که وجود یک معمار لاهوری در طراحی تاج محل به معنی فقدان یک یا چند معمار ایرانی نیست. زیرا می‌توان اظهار داشت که طراحی و ساخت این مجموعه عظیم و با شکوه، تنها توسط یک معمار صورت نپذیرفته است و به احتمال زیاد چند نفر معمار و عده کثیری هنرمند در این کار مشارکت داشته اند. دروازه با شکوه ورودی باغ و مزار با نام جلوخان، در وسط جبهه متصل به باغ قرار گرفته است و طرحی تقریبا مانند هشت بهشت اما به شکلی ساده دارد. جلوخان نوعی فضای شهری به حساب می‌آید که غالبا به عنوان فضایی رابط میان یک فضای معماری و یک فضای شهری مانند بازار، معبر یا میدان مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در طراحی مجموعه تاج محل، اصل سلسله مراتب (توجه به نحوه ترتیب، تنظیم و استقرار عناصر بر اساس اهمیت معنوی و نمادین فضاها) مورد توجه بوده است. www.seemorgh.com/culture

مقدمه از دیرباز،معماری تجلی گاه احساسات ناب بشری و بستر ساز تحقق کمالات متعالی آدمیان بوده است.معماری فضایی است قابل درک که با بیانی ظریف،آدمی را به تفکر و تعمق فرو می برد و در نهایت هویت و فرهنگی ویژه را برایش تعریف می کند. به نظر می رسد آنچه در یک نگاه هنر معماری ایرانی را در زاویه ای متفاوت نسبت به هنر معماری سایر ملل قرار می دهد،ویژگی های منحصر به فردی است که در لایه های متفاوت آن مستتر و منتج از احترام به نیازهای جسمی و روحی انسان است.لایه هایی که گذرا از آن آدمی را ار دیار مادیات به عالم معنویات رهنمون می سازد.دور از ذهن نیست که این ویژگی های خاص را باید تنها در سرشت آن معماران و معماری ای که توانایی و پتانسیل این طی طریق را داشته اند،جست و جو کرد.معمارانی بی ادعا که چند صباحی با احساسی پاک و خالصانه،از یک سو به ساخت آثار فاخر و درخور کمالات متعالی آدمی همت گماشتند و از دیگر سو بعد پنهانی و مستتر این آثار را بی هیچ توقع و انتظاری به نسل های آینده،انتقال دادند تا از این طریق موجبات خلق آثاری متعالی،گذرا از دنیای مادی و نیل به عالم معنویت را برای آدمی فراهم سازند.بدیهی است در دست یابی به این مهم از ترکیباتی متوازن،متناسب،هندسی،خلاق و بدیع،واحد و هماهنگ بهره گرفته اند.اما این معماران اغلب در بستر هنری معنوی و قدسی پا گرفته اند که در نتیجه به منصه ظهور رسیده است.معماری ای که موجوب به وجد آمدن فرهنگ غنی و فضاهایی با هویت ویژه شد که حیطه ی تاثیرگذاری اش پا فراتر از این مرز و بوم گذاشت،در ادامه به شرح مختصری از ویژگی ها و معیارهای این ثروت عظیم فرهنگی می پردازیم. مشخصات مقاله:مقاله در 6صفحه به قلم علیرضا صادق(دانشجو دکتری شهرسازی،دانشکده دهنر،دانشگاه تربیت مدرس)،فریال احمدی(دانشجوی دکتری معماری،دانشکده هنر،دانشگاه تربیت مدرس)،منبع کتاب ماه هنر شماره 149،بهمن ماه 1389 دانلود مقاله

سلام دوستان؛ تو این تاپیک فایل اتوکد قوسهای رایج در معماری ایرانی - اسلامی رو براتون میذارم، امیدوارم مفید باشه براتون , حجمش هم خیلی خیلییی کمه ؛ فقط 80 کیلوبایته تعداد : 31 قوس برای دانلود بر روی لینک زیر کلیک کنید: http://www.noandishaan.com/forums/attachment.php?attachmentid=10353&stc=1&d=1349707018 Arc.dwg

معماری در ایران بیش از ۶۰۰۰ سال تاریخ پیوسته دارد. این معماری نه‌تنها فراتر از مرز جغرافیایی ایران امروزی نمودی بارز دارد بلكه از نظر تنوع، پهنه وسیعی را در بر می‌گیرد. عناصر طراحی نیز در معماری ایرانی از قدمتی ۳ هزار ساله برخوردار است. این عناصر از تالار گوردخمه‌ها گرفته تا سقف چهارطاقی‌ها و چهارایوانی‌ها همواره در دوران‌های مختلف حضور داشته و تاثیرگذاری خود را در زندگی امروز نیز حفظ كرده‌اند. در واقع معماری ایرانی دارای استمراری بوده كه هر چند بارها بر اثر كشمكش‌های داخلی و هجوم‌های خارجی دستخوش فترت یا انحراف موقتی شده، با این همه به سبكی دست یافت كه با هیچ سبك دیگری اشتباه نمی‌شود. در ایران معماری آثار تاریخی در عین اینكه دارای مفهوم و هدف دینی و آیینی است، مانند سایر نقاط جهان وابسته به عواملی چون اقلیم، مصالح موجود، فرهنگ منطقه، فرهنگ همسایه، دین و آیین و باور و بانی بناست. اصول معماری ایرانی مهم‌ترین اصول معماری ایرانی را «درون‌گرایی»، «پرهیز از بیهودگی» ، «مردم‌محوری» ، «خود‌بسندگی» و «نیارش» دانسته‌اند. درون‌گرایی: یكی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده كه این امر به گونه‌ای معماری ایران را درون‌گرا ساخته است. معماران ایرانی با سامان‌دهی اندام‌های ساختمان در گرداگرد یك یا چند میان‌سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می‌كردند و تنها یك هشتی این دو را به هم پیوند می‌داد.

o برخی از محققان نظیر پروفسور ویلبر معتقدند که اجرای هر طرح معماری به سه عنصر اجتماعی بستگی دارد. آیا می‎دانید این سه عنصر کدامند؟ þ1. جامعه‎ای که به آن طرح نیازمند است. 2. شخص یا اشخاصی که از اجرای طرح حمایت می‎کنند و هزینه مالی آن را متعهد می‎شوند. 3. معمار یا استادکارانی که طرح را اجرا می‎کنند. آیا می‎دانید نام کهن‎ترین مسجد ایران چیست و معماری آن از چه عناصر و ویژگی‌هایی برخوردار است؟ þمسجد جامع فهرج (روستایی در دوازده کیلومتری شرق جاده یزد ـ کرمان) که قدمت آن به قرن اول هجری می‎رسد، کهن‎ترین مسجد ایران است. شکل عمومی بنای این مسجد ساده می‌باشد و تنها نقوش ساده و زیبایی از هنر گچ‎بری زینت‎بخش دیوار شرقی آن است. عناصر اصلی معماری این مسجد عبارتند از: حیاط، شبستان، راهرو و مناره. میانسرای مسجد از جنوب به سه دهانه شبستان، از شرق و غرب هریک به دو دهانه ایوان و از سمت شمال به چهار صفه محدود می‎شود. پوشش صفه‎ها ساده و به شکل نیم‎گنبد است. مناره مسجد را در قرون بعد، احتمالاً قرن چهارم هجری ساخته‎اند. همچنین ورودی اصلی مسجد در کنار مناره، بعدها به مسجد اضافه شده است. ویژگی‎های خاص معماری این مسجد از قبیل شکل طاق‎ها و قوس‎ها، نوع جزییات تزیینی و نیز مصالح بکاررفته در آن که خشت‎هایی به ابعاد 5×32×32 سانتی‎متر هستند، ثابت می‎کند که معماری ساسانی و تزیینات آن، منبع الهام‎ معماران ایرانی قرون اولیه هجری در مسجدسازی بوده است. oآیا می‎دانید طراحی و معماری بدیع‎ترین و زیباترین بناهای قدیمی نیمه دوم قرن سیزدهم هجری کاشان که از ظرایف و دقایق چشم‎نوازی برخوردار هستند، بناهایی همچون خانه طباطبایی‎ها، خانه بروجردی‎ها، خانه و کاروانسرای امین‎الدوله، توسط چه کسی انجام گرفته است؟ þاستاد علی مریم کاشانی oآیا می‎دانید تزیینات چهارگانه معماری دوره اسلامی ایران کدامند؟ þ سنگ‎کاری، آجرکاری، گچ‎بری و کاشیکاری oدر معماری دوره اسلامی ایران، قرن پنجم هجری به بعد یادآور روی آوردن هنرمندان کاشیکار به شیوه‎های مختلف تزیینی کاشی در بنا بصورتی بسیار متنوع است. کاشی یکرنگ یکی از این شیوه‎هاست که در اوایل دوره اسلامی زینت‎بخش بسیاری از بناها بوده است. آیا می‎دانید معماران ایرانی به چه صورت از کاشی یکرنگ در معماری این دوره استفاده کرده‎اند؟ þمعماران ایرانی از اوایل دوره اسلامی در پوشش آجر با لعاب یکرنگ پیشقدم و مبتکر بوده‎اند و در رنگ‎آمیزی، کاشی آبی‎رنگ فیروزه‎ای را بیش از سایر رنگ‎ها مورد توجه قرار داده و همراه با آجر از کاشی فیروزه‌رنگ استفاده کرده‎اند و به نحوی مانند نشانیدن نگین انگشتری، تکه‎های رنگین کاشی را به اشکال هندسی در اندازه‎های مختلف میان آجرهای قالب‌زده و یا در بین آجرهای تزیینی به صورت کتیبه‎های کوفی قرار داده‎اند. از نمونه‎های اولیه کاشی لعابدار یکرنگ می‎توان از دو قطعه کاشی باقیمانده از یک کتیبه یاد کرد که از یکی از شهرهای معروف دوره اسلامی به نام «جرجان» به دست آمده و تاریخ آن اواخر قرن چهارم هجری است.

یک کارشناس و متخصص بناهای تاریخی با اشاره به اینکه آبروی مهندسی ایرانیان در حال دفن شدن است گفت: باید در حراست از مهندسی حمامهای کشور اقدامی جدی انجام شود که این مهم بر عهده سازمان میراث فرهنگی ایران است. عبدالعظیم امیر شاه کرمی که در خصوص حمام شیخ بهایی و دیگر حمام‌های موجود در کشور مطالعاتی داشته در گفتگویی در اصفهان افزود:‌‌‌ نباید فراموش کرد که حمام یک صنعت بهداشتی، اجتماعی است که مهندسین برای سلامت نفر و جامعه‌آن را خلق کرده و با وجودی که در تاریخ مهندسی ایران، این اثر ثبت شده متاسفانه در اروپا و جهان این مهم به نام ترکیه و حمام ترکیه معروف شده این در حالی است که در ایران از دیر باز بهداشت شخصی اهمیت بسیاری داشته است. وی با اشاره به اینکه در تخت جمشید نیز حمام شناسایی شده اظهار داشت: در گذشته شبکه حمام‌ها در اصفهان با شبکه‌های مدرسه‌ها،‌ حوزه‌های علمیه، ‌مساجد و حوزه تجاری همسانی داشته و از یک پایه و بنیاد بوده است. امیر شاه کرمی با اشاره به اهمیت مهندسی بکار رفته در حمام‌های اصفهان اظهار داشت: در مجموعه حمام‌های اصفهان به خصوص حمام شیخ بهایی مهندسی‌های متفاوتی بکار رفته که البته مجموع آنها در حمام یکپارچه شده چنانچه فضاهای عظیم و زیبا، گرم‌خانه، ‌خزینه، حفاظت آب، حفظ رطوبت، حفاظت گرما، محیط زیست و دفع فاضلاب از مهندسی‌های ملوس حمام است. این کارشناس آثار تاریخی و استاد دانشگاه اظهار داشت: در حمام شیخ بهایی طرح‌های سلامت و اکسیژن دهی آب از جمله مسائلی است که علاوه بر مسائل فوق به وضوح به چشم می‌خورد. شاه کرمی ادامه داد: ‌در حمام شیخ بهایی و دیگر حمام‌ها به نوعی جریان سازی در هوا برای پاک سازی جسم و پالایش روح و خرسند سازی انسان طراحی شده که از اهمیت بسیاری برخوردار است . حمام نمادی از مهندسی ارزش در ایران است امیرشاه کرمی در ادامه خود با اشاره به شاهکارهای مهندسی بکار رفته در حمام شیخ بهایی اظهار داشت: از جمله ابتکارات شیخ بهایی در این حمام در خزینه این بنای تاریخی و مهندسی مهمندسی خزینه است که جنس سینی خزینه از چه عنصری است که با حرارت یک شمع به آب موجود در خود حرارت می‌دهد. وی تصریح کرد:‌ مهندسی موجود در حمام گواهی دهنده این امر است که حمام از یک مهندسی خاصی برخوردار بوده و این کار مهندسی در دوران گذشته تمدن ایرانیان را نشان می دهد چرا که اروپائیان هرگز در 400سال پیش حمام نداشتند این در حالی است که حمام شیخ بهایی در نقطه اوج مهندسی خود در آن زمان تنها با شعله شمع گرم می‌شده که خود گواهی دهنده اوج مهندسی شیخ بهایی در حمام است. آبروی مهندسی ایرانیان در حال دفن شدن است امیر شاه‌کرمی تصریح کرد: در حمام شیخ بهایی مهندسی ارزش بکار رفته که نمونه بارز آن در کوره آتش این بنای تاریخی و چند طبقه کردن ساختمان است و در مجموع می‌توان گفت حمام شیخ بهایی از یک المان سازه ای و آرایش بسیار زیبا و آراسته ای برخوردار است. وی تصریح کرد: با توجه به نکات یاد شده باید به فکر حفظ و ثبت حفظ مهندسی حمامها بود چرا که ممکن است آثار تاریخی و این حمام‌ها از بین برود اما اگر مهندسی آنها ثبت شود این مهندسی نسل به نسل خواهد گشت و در دانشگاه‌ها نیز دانشگاهیان از آن بهره لازم را می‌برند که این مهم یکی از رسالت‌های اصلی سازمان میراث فرهنگی است. امیر شاه کرمی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه سال گذشته با نام سال "اصلاح الگوی مصرف" نامگذاری شده است خاطر نشان کرد: می‌توان الگوی مصرف را از مهندسی حمام‌ها بیاموزیم و نباید گذاشت مهندسی این حمام‌ها دفن شود و مهندسی حمام‌ها آبروی مهندسی ایران است که باید از دفن این مهندسی‌ها جلوگیری کرد و از این مهندسی می‌توان سالهای سال در دانشگاه بهره گرفت و اجرای این مهم نیز هیچ هزینه گزافی را به همراه ندارد. شمع حمام شیخ بهایی یک مهندسی نهفته است که باید شناسایی شود وی در بخش دیگری از سخنان خود افزود:‌ در مهمندسی حمام شیخ بهایی دو جریان به هم پیچیده فیزیکی وجود دارد چنانچه تولید،‌ حفظ و بهره برداری جریان انرژی (آتش)، ‌تخصص، حفظ و بهره برداری صحیح از آب با تلفیق آتش از جمله این نکات است. امیر شاه کرمی ادامه داد: در ادبیات اجتماعی به اشکال مفاهیمی نسبت داده می‌شود که باید آنها را کشف و شناسایی نمود و شمع نیز با توجه به اهمیت و عملکرد آن که در هنگام سوختن تولید انرژی و نور مختصری دارد از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است چرا که با هزینه‌ای در حد معقول مهندسی و بدون اصراف در حدی که طراحی و ساخته شده بهره‌وری دارد. وی تصریح کرد: به همین سبب است که از شمع نیز برای روشن شدن مفاهیم استفاده می‌شود. این متخصص بناهای تاریخی یادآور شد: وقتی گفته می‌شود حمام شیخ بهایی با شمع گرم می‌شده است شمع خود نشان خرد، دانایی و تلاش انسانی است؛ چنانچه در طراحی و ساخت این حمام از چنان علم، مهندسی و هنری استفاده شده که نسبت شمع را به مهندسی بکار رفته در آن می‌توان دید. وی تصریح کرد:‌ اکنون وظیفه سازمان میراث فرهنگی کشف این مهندسی و خرد بکار رفته در این حمام است تا در نهایت بتوان مهندسی بالاتری از آن را در امروز خلق نمود و اکنون باید در این رابطه دو مرحله کاری را انجام داد. امیرشاه کرمی گام اول در این خصوص را کشف معنی و مهندسی بکار رفته آن با بازگشت به زمان و مکان دانست و مرحله دوم را نیز در آفریدن معنی و مهندسی در این دوران متناسب با امکانات کنونی و روشن نمودن یک شمع دیگر است. این متخصص بناهای تاریخی خاطر نشان کرد: ‌شمع آتشکده کوچکی است که باید بازخوانی شود و علاوه بر آن شمع می‌گوید رازهای در حمام نهفته که به علت عدم وجود مدارک از طریق تقارن‌ها می‌توان معنی شمع و یا مهندسی حمام شیخ بهایی را بازخوانی نمود که این مهم نیز وظیفه سازمان میراث فرهنگی است که باید برای دانشگاه‌های امروز پایه مهندسی ایجاد کند تا در نهایت ریشه درخت مهندسی امروز در آن قرار گیرد.