جستجو در تالارهای گفتگو

یکی از شئونات مهم بشری، ازدواج است که هر آیینی برای اجرای آن قالبی را پذیرفته است. ... آداب و رسوم زمانی که از هدف خود، که رسیدن به تعالی بشر است؛ خارج شود و خود اصالت و محوریت یابد، موجب دست و پاگیر شدن در زندگی می شود که در پایان جزء خستگی و وازدگی عاید دیگری ندارد. در واقع غایت آداب و رسوم برآوردن نیازهای اصلی و واقعی بشر است. وقتی اسلام در سرزمین سوزان حجاز متولد شد هر آن چه که با یکتاپرستی مغایر بود منسوخ کرد و آداب برگزیده را پاسداشت. هم چنان که وقتی مسلمانان، اسلام را به دیگر ممالک عرضه کردند؛ آداب و رسوم ملل، رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. زمانی که به مقایسه اسلام با سایر ادیان یا مکاتب می پردازیم، ـ البته مکاتبی که بر مبنای نیازهای فطری بشر به وجود آمده اند ـ می بینیم هر آن چه را که در گذشته گفته شده و انسان را به آن سفارش کرده اند، در اسلام به گونه ای کامل تر و جامع تر به آن پرداخته و چنان هماهنگی با فطرت دست نخورده و ناب بشر دارد که گویی آیینه ای در برابر آن قرار داده است. از این روست که می توان یکی از رازهای جاودانگی اسلام را در شناخت صحیحِ نیازهای واقعی بشر دانست که شامل زمان و مکان نمی شود. یکی از شئونات مهم بشری، ازدواج است که هر آیینی برای اجرای آن قالبی را پذیرفته است. در اسلام ازدواج از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار است چنان چه از اقوال معروف پیامبر است که ازدواج را سنت خود نامیده و هر کس از آن سر باز زند را از خود نمی داند(1) و در نقل معروف دیگری می فرماید: «ما بنی بناء فی الاسلام احب الی الله من التزویج؛ نزد خداوند هیچ بنایی محبوب تر از خانه ای نیست که از طریق ازدواج آباد گردد.»(2) در ادیان دیگر نیز به ضرورت ازدواج تأکید شده است، برای مثال زرتشت نیز در اوستا براي ازدواج و تشكيل خانواده منزلت والائي قائل شده، مي‌گويد: «مردي كه زن دارد بر آن كه چنين نيست، فضيلت دارد.» شبیه به این در یَسنا آمده است: «عروس و داماد! این کلمات را به شما می‌گویم: زندگی سرشار از شادی داشته باشید و به حقوق یکدیگر احترام بگذارید. بی گمان زندگی شیرینی خواهید داشت.» اسلام به صورت ظریف و زیبایی به اهمیت ازدواج و تأکید بر حفظ آن پرداخته، تا جایی که طلاق را مغبوض ترین حلال نزد خود می داند. بشر این ودیعه الهی را به دیدۀ منت پذیرفت و برای انجام آن مبادرت به ایجاد برنامه و چهارچوبی کرد و آن چه که از دلش بیرون آمد به آداب و رسوم هر ملتی شهره شد. مقصود از آداب و رسوم، دادن چهارچوب و ضوابطِ عرفیِ مشترک، بین گروهی از انسان ها که در کنار هم زندگی می کنند. این هماهنگی باعث سهولت در امر زندگی می شود. آداب و رسوم زمانی که از هدف خود، که رسیدن به تعالی بشر است؛ خارج شود و خود اصالت و محوریت یابد، موجب دست و پاگیر شدن در زندگی می شود که در پایان جزء خستگی و وازدگی عاید دیگری ندارد. در واقع غایت آداب و رسوم برآوردن نیازهای اصلی و واقعی بشر است. امروز به عنوان یک ایرانی، هویت اسلامی داریم؛ که بی شک به آداب ما رنگ دیگری داده است. در ایران پهناور، اشکال مختلفی از آداب و رسوم را مشاهده می کنیم که با تمام تفاوت ها، هسته ای مشترک دارند. مراسم عروسی در گذشته به صورت خواستگاری، بله‌بُران ـ که به نامزدی هم شهرت دارد ـ، مراسم حنابندان و شیرینی‌خوران، تهیه جهیزیه و انجام خرید عروسی، جهازبران، پهن کردن سفره عقد، جشن عقد و عروسی، سائیدن کله‌قند، خواندن خطبه عقد (عقدکنان) و بالاخره بردن عروس و شب زفاف که با مراسم پاتختی، مادرزن سلام و مهمانی های پاگشا به پایان می رسد. امروزه نیز مراسم ازدواج با تهیه کیک عروسی، فیلمبرداری، تزیین ماشین عروس و رفتن به ماه عسل به اتمام می رسد. در این مقاله به مراسم ازدواج زرتشتیان می پردازیم و نقاط مشترک آن را با مردم یزد و کرمان و اهالی نقاط دیگر کویر زیبای مرکزی بیان می کنیم که به دلیل مغایر نبودن با تعالیم اسلامی به عنوان آداب و رسوم، در ازدواج به آنها عمل می شود و این از نقاط مشترک بین فرهنگ مناطق کویری با اقلیت زرتشتی ایران است. البته مراسم عروسی به خاطر ماهیت ازدواج، از کلیت هماهنگی، بین جوامع بشری برخوردار است.