مدل بور: اتمهای کرانی
فیزیکدانان با کشیدن، از جای برکندن و از شکل انداختن اتمها، به آنها حدود جدید و عجیب و غریبی میبخشند.
یک روش برای از بین بردن اتم، شلیک کردن به آن با استفاده از قویترین تفنگ اشعهی X این سیاره است. لیندا یونگ (Linda Young) در اکتبر سال 2009 زمانی که در حال تست لیزر جدید الکترون آزاد اشعهی X در آزمایشگاه شتابدهندهی ملی در کالیفرنیا بود، سعی کرد تا این آزمایش را انجام دهد. یک پالس از این دستگاه 400 میلیون دلاری برابر با همهی انرژی تابشی بود که در همان لحظه از خورشید به زمین میرسید، با این تفاوت که تنها در یک سانتیمتر مربع متمرکز شده بود. یونگ میگوید: «این پالس هر چیزی را که در سر راهش قرار دهید، نابود خواهد کرد.»
زمانی که پالس لیزر به اتمهای نئون در آن آزمایش برخورد کرد، آنها را منفجر کرده و هر اتم ده الکترونی را در 100 فمتوثانیه از جای برکند. اما شیوهی این انهدام برای یونگ جالبترین قسمت آن بود. پرتوهای X ابتدا الکترونهای داخلی اتم را حذف کردند و الکترونهای بیرونی را در سر جای خود باقی گذاردند. بنابراین برای لحظهای کوتاه اتمهای نئونی که در مسیر لیزر قرار داشتند، توخالی شدند.
این شکل نامتعارف نئون یکی از چندین نمونهای است که توسط فیزیکدانانی که در از شکل انداختن اتمها مصمم هستند، خلق شده است. برخی از این گروهها اتمها را به اندازهی ذرات گردوغبار درآوردهاند. در مواردی پاداتم از پادماده ایجاد شده است. برخی دیگر هستههای اتمی را با پروتونها و نوترونها در جهت تلاش برای ایجاد عناصر فوقسنگین جدیدی بارگذاری کردهاند. برخی از این آزمایشها به منظور بررسی ساختار اتمی صورت میگیرد. در برخی دیگر از اتمها به عنوان اولین گام در مدلسازی سیستمهای پیچیدهتر استفاده میشود. همهی اینها زادهی انقلابی در نظریهی اتمی است که توسط فیزیکدان دانمارکی، نیلز بور (Niels Bohr)، در صد سال پیش توسعه داده شد. اما بور به سختی قادر به تصور میزان پیشروی دانشمندان در تغییر شکل اتمها بوده است.