جستجو در تالارهای گفتگو

لامپ و روشنایی با چه لامپی کجا را روشن کنیم؟ نور و روشنایی یکی از ضروریات زندگی هر انسانی است و نیازی است که مخصوصا در زندگی مدرن امروزی به سختی می توانیم جایگزینی برای آن پیدا کنیم. لامپ ها و روشنایی ها انواع گوناگونی دارند، از گذشته های دور تا کنون مدل های جدیدی با کارکردهای متفاوت ابداع شده اند اما هنوز برخی از همان مدل های قدیمی کاربرد دارند، چرا که هر کدام از انواع لامپ ها برای مکانی خاص مناسب اند و بازدهی مشخصی دارند که اگر راجع به آنها بدانیم، می توانیم به بهترین شکل از آن ها استفاده کنیم. ● انواع لامپ و روشنایی لامپ های رشته ای یکی از قدیمی ترین انواع روشنایی است، نور زرد دارند و به شکل حبابی هستند که شامل انواع شفاف، مات و رنگی می شوند. این لامپ ها از لحاظ بازده الکتریسته (مصرف انرژی برق) مقرون به صرفه نیستند و از کل انرژی دریافتی فقط ۳ درصد را به نور تبدیل می کنند و تقریبا تمام انرژی دریافتی به گرما تبدیل می شود که برای دفع این گرما شما مجبور به استفاده از هواکش ها می شوید که اغلب باعث اتلاف بیشتر انرژی می شوند؛ البته ناگفته نماند که در بعضی مناطق سرد و تاریک همین تولید ناخواسته گرما می تواند ارزشمند باشد. نوع دیگر، لامپ های هالوژن هستند که بسیار کوچک تر از لامپ های رشته ای عادی اند و داخل حباب کوچکی هستند که باید این حباب باز هم در زیر یک لایه شیشه ای دیگر قرار بگیرد، به این علت که لامپ های هالوژن گاهی دچار انفجارهایی می شوند و این لایه بیرونی جهت محافظت قرار می گیرد، همچنین به طور کلی اثر آتش سوزی برای لامپ های بدون پوشش خیلی بیشتر است. بازده هالوژن نسبت به لامپ رشته ای بیشتر است اما نسبت به لامپ کم مصرف از بازده کمتری برخوردار است. بیشترین استفاده از لامپ های هالوژنی به خاطر سایز کوچکشان در ویترین ها و لوستر های خانگی است. لامپ های فلورسنت یا مهتابی همان لامپ های باریک و بلندی هستند که با دو نور مهتابی و آفتابی آنها را می شناسیم و اغلب تا قبل از فراگیری استفاده از لامپ کم مصرف، در خانه هایمان از آنها استفاده می کردیم. این نوع لامپ بازده بسیار بالاتری نسبت به لامپ های رشته ای و هالوژن دارد، اما این لامپ ها هم مضراتی دارند مثلا اینکه به دلیل نوسانات غیر عادی که در نور این لامپ ها ایجاد می شود باعث خستگی چشم، سردرد و خستگی اعصاب می شوند. لامپ های کم مصرف(CFL) دقیقا از لحاظ نقطه مقابل لامپ های رشته ای قرار می گیرند، طوری که میزان نوردهی یک لامپ رشته ای ۱۰۰ وات معادل با یک لامپ کم مصرف ۱۸ وات است. در واقع میزان مصرف انرژی کم مصرف ها تقریبا ۱۸ درصد لامپ های رشته ای است. از دیگر ویژگی های مثبت این لامپ ها نصب آسان در جای همان لامپ های قدیمی است، اما مثل همه لامپ های دیگر مضراتی نیز دارند مثلا اینکه چون میزان پرتو ناشی از این لامپ ها بیشتر از لامپ های معمولی است برای افرادی که پوست حساسی دارند مناسب نیست چرا که کارشناسان معتقدند لامپ های کم مصرف در درازمدت موجب تسریع ابتلا به بیماری های پوستی از جمله سرطان پوست می شوند، همچنین بیماری سرگیجه و میگرن را در افراد مبتلا به صرع افزایش می دهد. لامپ های کم مصرف یا CFL در انواع رنگ های سفید(مهتابی)، زرد(آفتابی) و دیگر رنگ های آبی، قرمز و سبز تولید می شوند. اما لامپ های LED عمر بسیار بالایی دارند و به همین دلیل بیشترین موارد استفاده از آنها برای نورپردازی در شب و چراغ ها و پروژکتورهای خیابانی و نظامی است، از دیگر کاربردهایشان می توانیم به نورپردازی اشیای شیشه ای و قطعات یخ در نوشیدنی مهمانان در جشن ها و مهمانی ها اشاره کنیم. لامپ ها LED قیمت بسیار بالایی دارند و به همین دلیل خیلی مورد استقبال قرار نمی گیرند و شاید این بزرگ ترین ضعفشان باشد. LED ها پرتاب نور قوی تری در یک جهت دارند و در مقابل آنها CFL ها پخش نوری بالاتری دارند. ● چند پیشنهاد خوب هر کسی دوست دارد نوری که با آن محل آسایش خود را روشن می کند به رنگی باشد، شاید شما از آن دسته آدم هایی هستید که به نور سفید علاقه دارید و تحت هیچ شرایطی حاضر نیستید حداقل اتاق شخصی تان را با نور زرد یا حتی ترکیبی روشن کنید اما عده ای هم کاملا برعکس شما هستند یا به اعتقاد یکی از دوستانم نور زرد اصالت دارد و بهتر است برای اتاق نشیمن و اتاق مهمان از نورهای زرد استفاده شود، اما به طور کلی و به گفته کارشناسان، ترکیب این دو نور مناسب ترین و بهترین حالت ممکن است. یادتان باشد که هیچ کدام از این لامپ ها با وجود مضراتی که ممکن است داشته باشند بیهوده تولید نشده و نمی شوند؛ پس مهم این است که بدانید کجا از کدام استفاده کنید. لامپ های رشته ای مناسب محل هایی مثل دستشویی، حمام، راه پله، انباری و مانند اینهاست، زیرا مدت زمان روشن بودن لامپ کوتاه و تعداد قطع و وصل آن زیاد است، اما در مقابل، لامپ های کم مصرف برای اتاق های مطالعه، نشیمن، پذیرایی و آشپزخانه توصیه می شود. فراموش نکنید که لامپ های کم مصرف هرچه کمتر قطع و وصل یا در واقع روشن و خاموش شوند عمر طولانی تری خواهند داشت و کارشناسان محیط زیست پیشنهاد می دهند که اگر تصمیم دارید برای مدت زمان کمی مکانی را ترک کنید لامپ کم مصرف آن مکان را خاموش نکنید، ولی این را هم به خاطر بسپارید که نباید برای مدت زمان بیشتر از ۹ ساعت لامپ کم مصرف را روشن بگذارید. در ضمن، لامپ های کم مصرف را به صورت آویز نصب کنید تا بتوانید حداکثر شارژ نوری را از آنها دریافت کنید. ● اخطار! شرکت های بسیاری به تولید انواع لامپ می پردازند و در میان آنها برندهای نامعتبر نیز وجود دارند که لازم است اسامی آنها را بدانید تا هزینه ای که صرف می کنید هدر نرود.

LED که مخفف Light Emitted Diode است، به معنای دیود ساطع كننده نور است. دیودهای ساطع كننده نور در واقع جزء خانواده دیودها هستند كه دیودها نیز زیرگروه نیمه هادی ها به شمار می‌آیند. خاصیتی كه LEDها را از سایر نیمه هادیها متمایز می‌سازد این است كه با گذر جریان از آنها مقداری انرژی به صورت نور از آنها ساطع می شود. نسل جدید LED ها اولین LED که ساخته شد ظاهر زیبایی نداشت اما نوری مانند لامپهای معمولی منتشر می کرد كه شدت آن 2 برابر و دوام آن 50 برابر یك لامپ معمولی 60 وات بود. LED ها تا اواخر دهه گذشته فقط می توانستند سه نور زرد، سبز و قرمز تولید كنند كه به همین علت كاربردشان محدود بود. اما یك تغییر بسیار عظیم در این صنعت در دهه 90 میلادی باعث شد كه LED سفید رنگ (یا همان روشن و بدون رنگ) تولید شود. پیشرفتهای سریع صنعت الکترونیک در سالهای اخیر و استفاده از دستگاههای تولید دقیق با تغییر در ساختار فیزیكی و مواد تشكیل‌دهنده LED های نسل جدید را به بازار عرضه کرد.در LED های نسل جدید می توان نور را با طول موج مشخص با رنگ كاملاً خالص و فاقد هر گونه پرتوهای مضر مادون قرمز یا فرابنفش تولید كرد درحالیکه این امکان درمنابع قدیمیتر روشنائی وحتی LED های قدیمی وجود ندارد. و همواره با مشکل تولید محصول جانبی پرتوهای مادون قرمز و فرابنفش روبرو هستیم که علاوه بر اینکه تاثیری در تامین روشنایی محیط ندارند اثرات مخربی نیز بر سلامت انسان می گذارند. LEDهای سفید (نسل جدید) قابلیت تولید همه رنگها را دارند و در مقایسه با سایر لامپهای کم مصرف معمولی و LEDهای قدیمی انرژی بسیار کمتری مصرف می کنند و استفاده از آنها روز بروز منطقی تر به نظر می رسد. بسیاری از شركتهای بزرگ سازنده لوازم روشنایی بویژه شركتهای فعال در زمینه روشنایی منازل بسیاری از فعالیت های خود را بر روی LEDها متمركز كرده‌اند و قصد دارند روشنایی لازمه برای منازل را از LEDها تهیه كنند كه به نظر می‌رسد این روند تا كمتر از 5 سال آینده، باعث تغییر بسیار عمده در نوع محصولات روشنایی شود. كاربردهای دیگر LED LED قهرمان ناشناخته جهان الكترونیك است. آنها دو جین كار متفاوت را انجام می‌دهند و در همه وسایل الكترونیكی یافت می شوند اساساً LEDها لامپهای كم نوری هستند كه به آسانی در مدارهای الكترونیكی قرار می‌گیرند اما برخلاف لامپهای معمولی در آنها فیلامانی كه بسوزد وجود ندارند و به ویژه اینكه گرم نمی شوند و فقط با حركت الكترونها در یك ماده نیمه هادی نور می‌دهند. بطور خلاصه موارد مصرف LEDها بشرح زیر است: روشنایی معابر و منازل چراغهای راهنمایی رانندگی چراغهای خودروها نسل جدید مانیتورها و تلویزیون های LED تأسیسات روشنایی تزیینات و بطور کلی هر مصرفی که سابق بر این بعهده چراغهای معمولی بوده است و مصارف جدیدی که از عهده چراغهای قدیمی خارج است. قیمت واقعی LED اگر چه در ابتدا قیمت یک عدد چراغ LED از یک چراغ معادل رشته ای یا فلورسنت بالاتر به نظر میرسد اما با توجه به هزینه بسیار کمتر مصرف برق، طول عمر بسیار بالا و هزینه های کابل کشی بمراتب ارزانتر آن در واقع از این دو رقیب به صرفه تر است. همچنین سایز کوچک LEDها به نسبت تولید نور آن در مقایسه با دیگر وسایل تولید روشنایی انعطاف پذیری بالایی را در اختیار طراحان و معماران می گزارد بطوریکه با قرارگیری چند عدد از آنها بر روی برد الكترونیك، نور كافی را تولید می‌كنند و مانند لامپهای در فرورفتگی های سقف ساختمان، با اندازه دلخواه قرار می گیرد و به این ترتیب مهندسین طراح می‌توانند طراحی منازل و روشنایی آن را به صورت دلخواه انجام دهند، در حالیكه سایز بزرگ لامپهای تابان و به ویژه لامپهای فلورسنت و غیر قابل انعطاف بودن آنها فضای زیاد و همواری را برای نصب طلب می کند. اما بزرگترین برتری LED عمر مفید آن است. LEDها 50000 ساعت عمر مفید دارند در حالیكه عمر مفید لامپهای تابان تنها هزار ساعت و در نهایت عمر مفید فلورسنت‌ها، 10000 ساعت است. این برتری LED باعث می شود كه بسیاری از افراد آینده نگر استفاده از آن را در دستور كار خود قرار دهند. عدم احتیاج به تعویض در كوتاه مدت (حداقل 5 برابر بیش از فلورسنت‌ها) باعث صرفه جویی بسیار در وقت مصرف کنندگان نیز می شود. به علت مصرف بسیار پایین انرژی و همچنین بازده نوری بالای LEDها گرمای آزاد شده در محیط بسیار کم می باشد كه با توجه به دامنه كاربرد دمایی از -40 تا 85 درجه سلسیوس صنایع برودتی و به ویژه کارخانه های یخچال سازی یكی از مصرف کنندگان LED هستند و از آن در داخل دستگاههای خود استفاده می کنند، زیرا گرمای كم تولیدی آن، سرمای داخل دستگاه را از بین نمی برد. همچنین LEDها بر خلاف لامپهای تابان و فلورسنت ها زهر سمی و كشنده جیوه تولید نمی کنند. با توجه به موارد گفته شده بسیاری از مصرف کنندگان می‌توانند با پرداخت یك هزینه اولیه نسبتاً بالاتر، تا مدتها از نور LED استفاده كرده و زمانی را صرف تعویض یا تعمیر آن نكنند. تولیدكنندگان لوازم روشنایی درجه یك در جهان نیز در حال حاضر تولیدات زیادی را در این زمینه ارائه داده‌اند كه از جمله آنها شركت آلمانی اسرام است. بر اساس آمارهای وزارت نیرو سهم روشنایی از كل مصرف الكتریسیته خصوصاً در زمان اوج مصرف چشمگیر است به نحوی كه در كشور حدود 30 درصد از كل انرژی مصرفی و حدود 45 تا 50 درصد از مصرف پیك صرف تامین روشنایی می شود. میزان فروش انرژی الكتریكی در سال 85 برابر با 144598 میلیون كیلووات ساعت بود كه با درنظر گرفتن حداقل 30 درصد سهم روشنائی و با جایگزینی 20 درصد از مصارف روشنایی با لامپ های LED و صرفه جویی به طور متوسط 80 درصد (70 تا 90 درصدی)، میزان صرفه جویی به عمل آمده برابر با 6941 میلیون كیلووات ساعت در یك سال است در حالی كه مجموع تولید نیروگاه اصفهان در یك سال برابر با 5248 میلیون كیلووات ساعت است. با توجه به مزیتهای بسیار زیاد LEDها، پیش بینی می شود در آینده نه چندان دور این منابع روشنایی جایگزین لامپهای معمولی ‌شود و چراغ‌های حبابدار به موزه ها خواهند پیوست.