جستجو در تالارهای گفتگو

در آغاز سده چهارده هجري ، در تبريز نيز مانند ديگر شهرهاي مهم كشور، اقداماتي در جهت تغيير سيماي كالبدي آن از يك شهر سنتي به شهري امروزي صورت مي گيرد. نخستين اقدام در اين زمينه، احداث خيابان هاي عريض و مستقيم اتومبيل رو است. نخستين خيابان احداث شده در تبريز ، خياباني است كه هم اكنون به نام «امام خميني» (ره) ناميده مي شود و به عنوان مسير ارتباطي ميان جاده تهران تبريز و تبريز مراغه ، از حوالي چهارراه منصور تا ميدان »قونقا باشي« كشيده شده است. اين خيابان از شمال محوطه «مسجد (ارك) عليشاه» مي گذرد و از دروازه هاي نوبر و مهادمهين همراه با بخش جنوبي باروي شهر در مسير آن قرار داشته اند. قونقا يا تراموا گونه اي از قطار شهري است كه ابتدا در اتريش و به طور همزمان در روسيه به كار افتاد. سپس در سراسر دنيا متداول شد. مكانيزم اين وسيله نقليه جمعي در سراسر دنيا يكسان بود، تنها تفاوت آنها در شكل ظاهري شان خلاصه مي شد. در تبريز كه نخستين شهري در ايران بود كه صاحب چنين سيستم حمل و نقل شهري شد و راه اندازي آن به حدود دوران جنگ جهاني اول باز مي گردد ، اين تراموا به همت و پايمردي قاسم خان والي كه بعدها نخستين شهردار تبريز شد در تبريز به راه افتاد. همزمان با راه اندازي قونقاي تبريز ،تحولي بزرگ در حمل و نقل اين شهر به وجود آمد. «قونقاباشي» نام محل و ميداني در تبريز است كه در ضلع جنوب غربي باغ گلستان در اول خياباني واقع شده است كه منتهي به ايستگاه راه آهن مي شود. اين ميدان مبدا حركت تراموا بود. خط واگن اسبي تبريز ، براي انتقال مسافران از شهر به »واغزال« (ايستگاه راه آهن) ، كه در بيرون از شهر و در سمت غرب قرار داشت احداث شده بود . واغزال ، نام روسي ايستگاه راه آهن تبريز - جلفا است ، با سرمايه بانك اسقراضي روس احداث شد . واژه هاي »قونقا باشي« و »واغزال« هنوز هم در گفتگوي روزمره مردم تبريز به كار مي رود. از اين پس تبريزي ها هر وقت از ميدان قونقا عبور كنند تبلور ياد و خاطره گذشته ميدان را با استناد به هويت تاريخي آن خواهند ديد... "احد حسيني" كه يكي از مجسمه سازان كشورمان است، مجسمه ي "قونقا" را در آخرين ماه هاي دهه ي هفتاد در تبريز ساخت. خياباني كه اين مجسمه را اكنون در خود جاي داده، بلوار امام خميني نام گرفته است كه يك سرش به چهار راه شهناز مي رسد و از طرف ديگر نيز تا راه آهن امتداد دارد. "قونقا" كه يك كلمه ي روسي است، به معناي واگني روي ريل است كه با اسب كشيده مي شود. محلي كه اين مجسمه در آن واقع است نيز هم اكنون با نام "قونقاباشي" يا همان ميدان قونقا خوانده مي شود. در واقع در سال هاي حضور روس ها در تبريز، اين شهر ريل آهني اي داشته كه واگنش با اسب كشيده مي شد و روس ها از آن براي حمل اسلحه و مهمات استفاده مي كردند. ساختن اين مجسمه نيز به بهانه ي افتتاح نخستين راه آهن ايران در تبريز به احد حسيني سپرده مي شود و اين هنرمند نيز با ظرافتي ستودني، "قونقا" را از فايبرگلاس مي سازد. اين هنر دست احد حسيني سال هاست كه سربلند و مقاوم در چهارفصل سالِ شهر تبريز، خود را به مردمك چشم عابران پياده يا سواره ي اين شهر مي كوباند.