جستجو در تالارهای گفتگو

کودکان توانایی تفکر انتزاعی دارند طبق نظریه‌ی معروف ژان پیاژه درباره رشد شناختی، اکثر کودکان تا سن 11 سالگی توانایی تفکر فلسفی را ندارند، به این دلیل تا پیش از این سن، توانایی "تفکر برای تفکر" یعنی آن نوع فراتفکر که مشخصه ی تفکر فلسفی است در آن‌ها ایجاد نشده است. این سطح عملیات صوری (یا به عبارت دیگر تفکر انتزاعی) در رشد شناختی شامل استدلال قیاسی درباره‌ی روابط می شود: مثلا «رابطه ی دوچرخه با فرمان مانند رابطه کشتی با سکان است» و مکانیسم هدایت نیز «رابطه ی شباهت» بین این دو را نشان می دهد. با وجود این، تحقیقات گسترده در حوزه روانشناسی نشان می دهد ژان پیازه توانایی های شناختی کودکان را بسیار دست کم گرفته است. گرت متیوز، که یک فیلسوف است، حتی اعتقاد دارد که پیاژه تفکر فلسفی کودکانی را که تحت مطالعه قرار داده، نادیده گرفته است. متیوز مثال های جالبی از معضلات فلسفی کودکان کم سن و سال ارائه داده است. مثلا تیم (حدودا شش ساله) در حالی که دارد ظرف مربا را لیس می زند از پدرش می پرسد: بابا، از کجا بفهمیم که هرچیزی که وجود دارد خواب یا رویا نیست؟ جوردن (پنج ساله)، وقتی می خواهد بخوابد، می پرسد: اگر ساعت هشت بخوابم و ساعت هفت بیدار شوم، از کجا بفهمم که عقربه کوچک ساعت فقط یک بار دور زده است؟ مجبورم تمام شب را بیدار بمانم و به ساعت نگاه کنم؟ اگر حتی یک مدت هم به ساعت نگاه نکنم، از کجا معلوم که عقربه ساعت دوبار دور نزند؟ فبک یا p4c فبك به عنوان سرواژه (فلسفه براي كودكان) كه برخي عنوان دقيق‌تر آن را (فكر پروري براي كودكان) مي‌دانند به مشكل متیو لیپمن(1922-2010) فیلسوف آمریکایی در سر كلاس تدريس فلسفه به دانشجويان باز مي‌گردد. جايي كه او متوجه شد ديگر براي اينكه دانشجويانش نحوه تفكر استدلالي و خلاقانه و داوري عقلاني را ياد بگيرند زمان مناسبي نيست و آنها مي‌بايست از دوران كودكي و نوجواني چنين مهارتي را بياموزند. ليپمن كه دکترای فلسفه خودرا در سال ۱۹۵۴ از گروه فلسفه دانشگاه کلمبیا گرفت. هجده سال در همین دانشگاه، فلسفه تدریس می‌کرد و بعد تر براي پروراندن ايده خود به دانشگاه دولتی مونتکلیر رفت و در سال ۱۹۷۴ مؤسسه IAPC را با عنوان مؤسسه بسط و ترویج فلسفه برای کودکان تأسیس کرد. برنامه او یعنی «فلسفه برای کودکان» جایزه سال ۲۰۰۱ انجمن فلسفی آمریکا را به خود اختصاص داد. برنامه فلسفه براي كودكان تلاشي است براي اينكه کودکان و نوجوانان برنامه‌ای منظم برای آموزش تفکر عمیق فلسفی داشته باشند تا قدرتِ استدلال، داوری و تشخيص عقلاني در آنها پرورش پيدا كند. تفکر نقادانه، تفکر خلاقانه و تفکر مراقبتی سه سر فصل عمده مهارتي مورد نظر در اين برنامه است. در اين برنامه بر اساس تشكيل كارگاه هاي آموزشي كه توام با بازي و قصه گويي است بچه‌ها یاد می‌گیرند که از قدرت ذهنشان استفاده و تبادل نظر کنند و سر یک موضوع به توافق برسند. همچنين با تقويت اعتماد به نفسشان آنها یاد می‌گیرند که از مشورت دیگران فرار نکنند، انتقادپذیر باشند و هیچ حرفی را بدون دلیل و فکر قبول و یا رد نکنند.در ضمن آنها متوجه مي شوند كه براي داشتن يك رابطه موثر خوب گوش کردن را یاد بگيرند. از نظر كارشناسان فبك، بچه‌ها بعد از گذراندن این کلاس‌ها دیگر از ترسی از حرف زدن نخواهند داشت و از مورد قضاوت قرار گرفتن ناراحت نمی‌شوند. آنها در طول این کلاس‌ها یاد می‌گیرند که خودشان را در جایگاه طرف مقابل قرار دهند تا حرف‌های بقیه را بهتر متوجه بشوند و بتوانند موضوعات را بهتر طبقه بندی‌کنند و مسائل را به شیوه درست بیان و منطقی‌تر فکر کنند. منابع: -پریچارد، مایکل (1391). جستار: فلسفه برای کودکان. مترجم: امیری، مصطفی، نشریه کتاب ماه فلسفه، شماره 62. - همشهری آنلاین