جستجو در تالارهای گفتگو

سريشم (Colle Forte – Glue ) قوطي و ظرف سريشم يكي از مهمترين وسايل كارگاه تعمير مبل و اثاث چوبي بشمار مي‌آيد – بهتر است ظرفي براي اين كار در نظر بگيرند كه داراي دو قسمت جداگانه باشد ، در قسمت داخلي قطعات خوردشده سريشم را ريخته و روي آن را آب بريزند و مدتي بگذارند تا خيس شود ، قسمت خارجي را تا نيمه فقط آب ريخته و مجموعه را روي چراغ بگذارند و حرارت دهند تا سريشم كاملا ذوب گردد اگر غلظت خمير حاصل بيشتر از حد لزوم باشد كمي آب بدان بيفزايند – در هنگام افزودن آب بايد جانب احتياط رعايت شود تا مخلوط بيش از اندازه رقيق نشود و خاصيت چسبندگي خود را از دست ندهد (وجود آب داغ در ظرف خارجي از سرد شدن ) در اكثر موارد چسبندگي به حدي است كه قطعات مورد نظر را كاملا به يكديگر مي چسباند ولي در بعضي موارد از نظر احتياط لازم است قطعات چسبيده شده را به كمك اتصالهاي اضافي يا پرچ كردن نواحي مورد نظر تقويت نمايند تا بتواند در مقابل كشش مقاومت بيشتري از خود نشان دهد . سريشم را چنانچه در مورد چسب بيان گرديده است نبايد بيش از اندازه بكار برند و بعد از اين كه قطعات سريشم زده را روي يكديگر قرار دادند ، محل اتصال را تا هنگام سخت شدن سريشم بكمك گيره‌هاي مناسب تحت فشار قرار دهند . آغشتن بسريشم بايد در فضاي گرم انجام گيرد و هر گاه سطح قطعه چوب سردي را بسريشم بيالايند پيش از اينكه قطعات سريشم زده بيكديگر متصل شوند ذرات سريشم دلمه ميشود و اتصالي كه بدين طريق حاصل ميشود سست و كم دوام ميگردد بنابراين بهتر است سطوح مورد نظر را قبل از آغشتن بسريشم گرم نمايند ضمنأ اين نكته را نيز يادآوري مينمايد كه پيش از آغشتن سطوح بسريشم بايد آنها را با يكديگر مقابله نمايند تا پس از اتصال نيازي بخراطي يا تراشيدن و غيره نباشد . سفيداب سرب يا سفيداب شيخ (Blanc de Geruse – WhiteLaed – Flake White) اين جسم از نظر شيميايي ئيدروكربنات سرب است و اگر در مجاورت تركيبات گازي شكل گوگرد قرار گيرد بسولفور سياه رنگ مبدل ميشود ، بايد در نظر گرفت كه مقداري از اين تركيبات گوگردي بوسيله دوده و گازهاي حاصل از احتراق سوختهاي مختلف از قبيل فرآورده‌هاي نفت و زغال سنگ [48] در فضا پخش ميشود و و تابلوهاي نقاشي را كه داراي سفيداب سرب ميباشد سياه ميكند. براي ترميم و اصلاح اين قبيل تابلوخاي نقاشي كافي است نواحي سياه شده را بمحلولي از آب اكسيژنه در اتر بيالايند ، در نتيجه سولفورهاي سياه رنگ سرب اكسيد شده و بسولفات سفيد رنگ سرب مبدل ميشوند و نقاط سياه شده مجددأ سياه رنگ ميگردند . يادآوري اين نكته را ضروري ميداند كه آب اكسيژنه ممكن است روي ساير مواد رنگين نيز تأثير نموده و تابلو نقاشي را فاسد نمايد ، بنابراين بايد در هنگام استفاده از محلول آب اكسيژنه در اتر كمال احتياط مراعات گردد باينطريق كه فقط نقاط سياه شده باين ماده آغشته شوند ، اگر نواحي وسيعي سياه شده باشند ممكن است قطعات مناسبي از كاغذخشك كن سفيد را بشكل مناسب بريده و پس از اشباع كردن در محلول مزبور روي ناحيه سياه شده بگذارند . سلولوئيد (Celluloid) سلولوئيد يكي از مواد پلاستيك است و آنرا از تركيب نيترو سلولز (Nitro Cellulose) و كافور (Camphor) تهيه ميكنند اين جسم در يكصد درجه نرم و قابليت قالبگيري پيدا ميكند ، اشياء سلولوئيدي در آب غير محلولندو آسيبي نمي بينند ولي در آستن (Acetone) و آستات آميل(Anyl Acetate) و الكل حل ميشوند – اگر مقداري سلولوئيد در آستن و آستات آميل حل نمايند چسب يا ورني بسيار مفيدي بدست ميآيد – البته نتيجه عمل بعبارت ديگر مشخصات جسمي كه بدست ميآيد بمقدار حلال بستگي دارد . سمباده (Emeri – Emery) اين ماده مخلوطي است از (Corunoum) و (Magnetite؛) [49] و بعضي مواد معدني ديگر – جسمي است بسيار سخت كه از آن كاغذ سمباده و چرخ سمباده و غيره تهيه كرده و به عنوان ساينده (Abrasive) براي سائيدن و پرداخت كردن اشياء مختلف بكار ميبرند (مراجعه شود به درجه سختي اجسام و ساينده‌ها در شماره‌هاي قبل ). سنگها (Pierres – Stones) سنگهايي كه در كارهاي مختلف هنري بكار ميروند انواع گوناگون دارند – در بعضي مواد خواص مكانيكي سنگها جهت استفاده در ابنيه و كارهاي ساختماني مورد توجه است ولي در هنرهاي ظريفه بيشتر وضع ظاهري و نقش و نگار طبعيي آن مورد نظر ميباشد ، از اين رو در اينجا از سنگهايي بحث ميشود كه در رشته‌هاي مختلف هنرهاي زيبا هر يك از آنها ميتوانند به طريقي مورد استفاده قرار گيرند . در شماره‌هاي پيشين درباره ،(Chalcedony ) و (Calcite ) و (Basalt) و (Breccia) و (Obsidian) و (Serpentine ) و (Soapstone) و (Feldspar) و (Haematite) و (Jade) و (Diorite) بطور مستقل يا در مبحث سختي اجسام ذكر شده است . اينك نيز چند نوع سنگ كه هر يك به طريقي در كارگاههاي هنري مورد استفاده قرار ميگيرند بطور مختصر بيان ميشوند – مرمر سفيد (Alabastre) و مرمر معمولي (Marble) فارسي و سنگ گچ (Gypsun) و كوارتز (Quartz) بعدأ ذكر خواهند شد . سنگ پا (Pierre ponce- pumice powdrer) سنگ متخلخلي است كه از صخره‌هاي آتشفشاني بدست ميآيد – گرد آن را بعنوان ماده ساينده نرمي براي پرداخت كردن بكار ميبرند . سنگ ساب (Huile De pierre – Oil Stone) اين سنگ را براي تيز كردن لبه ابزار برنده بكار ميبرند سه نوع سنگ براي اين منشور بكار ميرود كه به سنگهاي تركي ، هندي و اركانزاس‌معروفند كه فقط نوع هندي آن مصنوعي است و به سه شكل زبر و متوسط و نرم تهيه ميشود . سنگ كار نكرده را در روغن زيتون يا روغن ماشين سبك (روغني كه براي روغن كاري قسمتهاي متحرك ماشينهاي دستي بكار ميرود ) فرو ميبرند تا كاملا اشباع شود – گاهگاهي بايد سنگ را تميز نمايند و براي اين منظور از نفت استفاده ميكنند . سنگ ساب كار كرده از سنگ نو و غيرمستعمل ميباشد . سنگ محك (Pierre de touche – Touch stone) سنگ سياه سختي است كه مورد استفاده جواهر سازان و زرگرها ميباشد ، طرز كار به اين طريق است كه اشياء ساخته شده از طلا يا نقره را با شدت روي سنگ ميكشند تا اثري از فلز بر سنگ به جا ماند ، سپس اين اثر را با اسيد شسته و آنچه را باقي ميماند با اثري كه از كشيدن طلاي معلوم العياري بر سنگ نقش ميبندد مقايسه مينمايند در بعضي كشورها به جاي سنگ محك از سوزنهاي محك كه براي همين منظور تهيه ميشود استفاده ميكنند اين سوزنها را (Testing needle) مينامند . سوبليمه (Sublime Corrosif – Corrosive Sublimate) ماده‌اي است سنگي و ضد عفوني كننده‌اي است بسيار قوي كه در علم شيمي كلرور مركريك (Mercuric chloride )ناميده ميشود (دو جسم متمايز از تركيب جيوه و كلر بذست ميآيد :سوبليمه كه در آن آتمهاي جيوه دو ظرفيتي هستند و هر يك با دو آتم كلر تركيب ميشوند . چنانچه ذكر شد جسمي است بسيار سمي – كالمل (Calomel )كه در آن اتمهاي جيوه يك ظرفيتي هستند و هر يك با يك اتم كلر تركيب ميگردند و در شيمي كلرور مركور (Mercurous Chloride ) ناميده ميشوند و مورد استعمال داروئي دارد – از لحاظ ظاهر هر دو ماده سفيد رنگ و بيكديگرشبيه اند )در هنگام بكاربردن سوبليمه تركيب شده و جسم غير محلولي ميسازد . از خاصيت ضدعفوني كننده سوبليمه براي (Sterilisation) اشياء استفاده ميكنند ، معمولا محلول دو در صد سوبليمه در الكل را براي كشتن كفكها ، قارچها و حشرات بكار ميبرند – گاه مقدار كمي سوبليمه به چسب سيريشم ميافزايند تا از هجوم حشرات به اين ماده جلوگيري شود .[50] گاهي نيز محلول سوبليمه را بصورت افشان (Spray) براي ضد عفوني كردن اثاث مورد نظر بكار ميروند لكن به سبب سميت زياد اين ماده بهتر است از اين روش صرفنظر گردد و بجاي اين كار ممكن است اشيائي را كه در معرض هجوم حشرات هستند به كمك برسي به محلول سوبليمه بيالايند . سود محرب (Soude Caustipue – caustic soda) اين جسم در علم شيمي ئيدرات دو سود (Sodium hydroxide) ناميده ميشود ، جسمي است قليايي و بشكل ميله‌هاي استوانه‌اي شكل در بازار يافت ميگردد – محلول پنج در صد آن را در آب براي زدودن لكه‌هاي ناشي از مواد آلي (Organic) بكار ميبرند – لكه‌هاي چاي با اين دارو به آساني پاك ميشوند لكن چون منسوجات و اجسام متخلخل را نيز فاسد مينمايند لذا آنرا منحصرا براي پاك كردن اشياء سنگي و چيني بكار ميبرند . سولفور دو كربن (Sulfure De Carvon – CarbonBisulphide) اين جسم كه بي سولفور يا دي سولفور دو كربن نيز ناميده ميشود مايعي است بيرنگ و فرار (Volatile) كه بخارات بدبوي قابل اشتعالي از آن متصاعد مي گردد – اين دارو مورد استعمال زيادي دارد ، موثرترين ماده ضد موريانه بشمار ميآيد ، به عنوان حلال مواد چربي كائوچو ، فسفر گوگرد ، ويد بكار ميرود – در كارهاي هنري بيشتر به عنوان حلال ورنيها و رنگهاي نقاشي از آن استفاده [51] ميشود . سيانور دو پتاسيمCyanure de potass –potassiumcyanide اين جسم از نظر شيميايي يكي از نمكهاي آسيد سيانيدريك (Acide Cyamhydripue – Hydrocyanic Acid) كه (AcidePrussipue – Scheeles acid) نيز ناميده ميشود بشمار ميآيد – گاهي به جاي آن نمك سديم اسيد مزبور را بكار ميبرند ، به هر حال اسيد نامبرده به نمكهاي سديم يا پتاسيم آن اجسام بسيار خطرناكي بوده و سموم سريع‌الاثر ميباشند و در هنگام بكار بردن آنها بايد احتياط لازم رعايت گردد – محلول پنج در صد سيانول دو پتاسيم را در آب براي پاك كردن اشياء نقره‌اي تار شده بكار ميبرند . سياه قلم (Graver A l aev forte – etching) انتقال طرح يا نقشه را بر روي اشياء فلزي با شيوه‌هاي گوناگون انجام ميدهند – در ايران اين عمل بيشتر در مورد اشياء نقره‌أي و برنجي به كمك قلم مخصوصي انجام ميگيرد – در كشورهاي اروپايي اين كار به كمك اسيد و بر روي فلزات كم ارزش مانند مس به عمل ميآيد به اين طريق كه روي شيئي مسي را با ماده ضد اسيدي ميپوشانند سپس به كمك قلم مخصوصي طرح مورد نظر را روي اين ماده نرم به آساني حك ميكنند تا سطح براق فلز نمايان گردد سپس شيئي را در حمام اسيد فرو ميبرند (براي اين منظور گاهي از جوهر شوره (Nitricacid) و گاهي از مخلوط آسيد سولفوريك و بيكربنات پتاسيم (Potassium bichromate) استفاده ميكنند ) اسيد بر قسمتهاي فلزي كه پوشش آن بوسيله قلم [52] پاك شده است اثر كرده و به اصطلاح آنرا « ميخورد » – در مواردي كه بخواهند عمق نواحي مختلف در طرح مورد نظر يكسان و يكنواخت نباشد . بعد از مدت كمي شيئي را از اسيد درآورده و روي قسمتهايي را كه نمي خواهند بيشتر خورده شود با ورني ميپوشانند و مجددأ در اسيد فرو مي برند به اين طريق پس از خاتمه عمل عمق قسمتهاي خورده شده يكنواخت نخواهد شد (مثلأ در منظره‌ها عمق آسمان معمولا كمتر از ساير قسمتها است ) به جاي مس ميتوان فلزات ديگري را بكار برد لكن در هر مورد بايد تغييراتي در محلول اسيد بدهند در گراورسازي نيز از اين شيوه استفاده كرده و گراورهاي لازم را به اين طريق تهيه كرده و به مركب آغشته مي نمايند ، سپس تحت فشار كافي صفحات كاغذي را بر آن نهاده و طرح مورد نظر را بر آن منعكس مينمايند (مراجعه شود به حكاكي در شماره‌هاي قبل) .