جستجو در تالارهای گفتگو

فضاهای شهری در طول تاریخ نقش مهمي در زندگي اجتماعي _ اقتصادي ساکنان داشته و به عنوان مرکز ارتباط و تحول در شهرها عمل کرده است. در دوران مدرن، با تغييرات عمیقی که در تمامي ابعاد زندگي و سکونت رخ داده، بخش عمدة فضاهاي شهري به مکان هاي سودا زده تبديل شده و تحت تأثیر نیروهای بازار در خدمت منافع جريان هاي محدود قرار گرفته است. در واقع، عقلاني سازي که از ثمرات دوره روشنگری است، به عقلانيت رو شها، ابزار و فن آوری محدود شد. انعکاس اين عقلانيت يک سويه يا «عقلانيت ابزاري »، و نمود آن را می توان در ديالکتيک انسان، جامعه و طبيعت جستجو کرد که نتيجه آن، تلاش انسان براي غلبه بر طبيعت و وارد کردن خسارت هاي فراوان به آن است؛ نگرانی هایی که الگوی توسعه پایدار، امروزه از آن سخن می گوید. هدف این نوشتار، کشف اشتراکات و خاستگاه های فضای شهری، جریان توسعه پایدار و نظريه کنش ارتباطی و پیشنهاد «پارادایم ارتباط » به عنوان مبنايي برای توضیح و تقویت سه پدیده فوق است. براي دست یابی به اين هدف، نقش فضاهای شهری در طول تاریخ با توجه به ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مورد توجه توسعه پایدار به اجمال بررسي شده است. مرور تاریخی فضای شهری، تا اندازه ای ما را از فرآیند تولید فضا در طول تاریخ آگاه می سازد و در شناخت بهتر نقش فضاهای شهری در توسعه پایدار کمک خواهد کرد. در همين راستا، با بهره گيري از نظريه «کنش ارتباطی » به نقد مدرنیسم و عقلانیت ابزاری پرداخته شده است. اين نظريه، ضمن نقد عقلانیت ابزاری مدرن که منجر به شی شدگی می شود، عقلانیت ارتباطی را به عنوان راهکاری برای برون رفت از مشکلات مدرن ارایه می کند. بر همين اساس، نحوه تجسم عقلانیت ارتباطی در فضاهای شهری بررسی شده است؛ با اين ديدگاه كه عقلانيت ارتباطي را می توان رويکردي دانست براي غلبه بر منطق سلطه و سود و مفري براي پيشگيري از هر آنچه که هماهنگي و همخواني طبيعت، اجزا و ارتباطات متقابل آنها را بر هم مي زند. در پایان، پارادایم ارتباط به عنوان پارادایمی معرفی می شود که هم توسعه پایدار و هم فضای شهری می تواند بر آن استوار شود. پارادایمی که از طریق آن، هم مؤلفه های توسعه پایدارتبیین می شود و هم فضاهای شهری در جایگاه دوباره «قلب تپنده شهر » ظاهر و با تعيين «اخلاق گفتماني » مناسب در فضاهاي شهري به تقويت نقش اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي شهرها پرداخته میشود. واژگان کلیدی: توسعه پایدار, فضای شهری, عقلانیت ابزاری, عقلانیت ارتباطی, پارادایم ارتباط نویسندگان: علی سلطانی, احمدعلی نامداریان دانلود مقاله