جستجو در تالارهای گفتگو

هدف مقاله حاضر بررسی نقش روند جهانی سازی در چالش های برنامه ریزی شهر تهران است.، زیرا یکی از بحث های مهم در خصوص آینده کلانشهر تهران همانا موضوع جهانی سازی یا جهانی شدن است. البته هدف اصلی برامه ریزی و مدیریت شهری در کلانشهری چون تهران (که امروزه مورد توجه طرح جامع تهران قرار گرفته است) ارتقای بهره وری کل سیستم های اقتصادی و مدیریتی این شهر است. این خود ابزاری است برای رسیدن به هدف نهایی ارتقای کیفیت زندگی تمامی ساکنان این شهر. پرسشی که در اینجا مطرح می شود، این است که نیل به این هدف نهایی تا چه اندازه به جهانی شدن شهر تهران وابسته است. برای بررسی کامل این موضوع، مقاله حاضر پیرامون این سه پرسش، که در سه قسمت سازمان یافته است: 1- آیا تهران شهری جهانی (یا در حال جهانی شدن) است؟ 2- جهانی سازی یا بهره وری: چالش اصلی که فراروی تهران قرار دارد چیست؟ 3- موانع تبدیل تهران به شهری جهانی چیست؟ نویسنده: کیان تاجبخش دانلود مقاله

[h=2]طرح جامع و تفصیلی جدید تهران و پرسش های رو در رو[/h] خشایار کاشانی جو از سال 1347 تا کنون چند طرح جامع و تفصیلی برای تهران تدوین و تصویب شده است اما هریک از آن ها پیش از این که به اجرا درآیند با طرح جدیدی جایگزین شده اند. اولین طرح جامع تهران که دارای چشم اندازی 25 ساله بود در سال 1347 تصویب و در سال 1349 به شهرداری تهران ابلاغ شد. سپس، طرح های تفصیلی مرتبط با آن در داخل محدوده 5 ساله (که مشتمل بر 12 منطقه بود) در سالهای 1350-1352 به وسیله شهرداری تهران تهیه شد. طرح جامع دوم موسوم به طرح حفظ و ساماندهی شهر تهران در سال 1370 توسط شورایعالی شهرسازی و معماری مورد تصویب قرار گرفت و در سال بعد از آن ابلاغ شد اما شهرداری تهران به جهت عدم مشارکت در تهیه آن و اشکالاتی که بر طرح مذکور داشت، هیچگاه آن را در عمل اجرا نکرد. با توجه به این امر، از نیمه دهه 1370 به بعد به دلیل اتمام زمان طرح جامع اول، تحولات کالبدی در کلانشهر تهران بدون برنامه معین و عمدتا براساس بخشنامه ها و تصمیمات سلیقه ای انجام می گرفت. سند طرح جامع تحت عنوان طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران شهر تهران در آذرماه سال 1386 به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری رسید. براساس این سند بالادست، طرح تفصیلی جدید تهران در مقیاس 1:2000 در بیش از 400 شیت نقشه تهیه و چندین مرتبه مورد بازنگری قرار گرفته است. به دلیل مشکلات فراوانی که در نبود یک طرح تفصیلی کارآمد در پایتخت ایجاد شده بود، در سال 1377 ستادی به منظور تهیه طرح تفصیلی در شهرداری تهران تشکیل شد و پس از تدوین چارچوب بازنگری طرح های تفصیلی تهران توسط ستاد مذکور، در اواخر سال 1379 قرارداد بررسی مسائل توسعه شهری مناطق تهران با 21 مشاور از سوی شهرداری منعقد شد. نتایج این قراردادها از سوی مشاوران ذیربط در سال 1381 تحویل نهایی گردید. پس از تشکیل نهاد تهیه طرح جامع و تفصیلی جدید تهران در سال 1382 که نتیجه انعقاد موافقتنامه بین شهرداری و وزارت مسکن و شهرسازی برای تهیه همزمان طرح های توسعه شهری تهران (جامع و تفصیلی) بود، در همین سال و در اقدامی که تا پیش از آن سابقه نداشت، مطالعات همزمان تهیه طرح جامع و طرح تفصیلی که تحت عنوان "تهیه الگوی توسعه و طرح تفصیلی و همکاری با شهرداری های مناطق" نامگذاری شد، به 22 شرکت مهندس مشاور داخلی و با هدایت و هماهنگی یک مشاور مادر (مشاور طرح جامع) واگذار شد. سرانجام پس از افت و خیزهای فراوان سند طرح جامع تحت عنوان طرح راهبردی- ساختاری توسعه و عمران شهر تهران در آذرماه سال 1386 به تصویب شورایعالی شهرسازی و معماری رسید. براساس این سند بالادست، طرح تفصیلی جدید تهران در مقیاس 1:2000 در بیش از 400 شیت نقشه تهیه و چندین مرتبه مورد بازنگری قرار گرفته است. برنامه ریزیهای انجام گرفته بیانگر آن است که تهیه طرح تفصیلی نیز پایان یافته و پس از تایید آن در کمیسیون ماده پنج طبق آخرین برنامه زمانبندی که به نظر می رسد اواخر پاییز 1390 خواهد بود، طرح تفصیلی به صورت رسمی جهت اجرا به مناطق 22گانه شهرداری ابلاغ خواهد شد. با توجه به فرآیند تهیه اسناد جدید توسعه شهر تهران که بیش از 8 سال به درازا انجامیده و بخش عمده ای از توان مهندسان معمار و شهرساز کشور را به خود مشغول کرده است، همچنین با توجه به اهمیت انجام هر اقدام نوینی در پایتخت که (درست یا غلط) به عنوان الگویی برای سایر شهرهای کشور مطرح خواهد شد، به نظر می رسد که متولیان تهیه این طرح ها باید نسبت به آگاه سازی افکار عمومی و رفع ابهامات موجود در این زمینه بیش از پیش تلاش کنند. از آنجاکه نهاد برنامه ریزی و توسعه شهر تهران که نقش آن از ابتدا اجراسازی، پایش و بهنگام سازی طرحهای جدید توسعه شهری تهران تعریف شده بود در نیمه دوم سال 1389 تعطیل شد، کدام سازمان یا نهاد دیگری چنین قش های کلیدی را بر عهده گرفته است؟ برخی از مهمترین پرسش ها و مسائل مطرح در میان عموم شهروندان و حرفه مندان در این رابطه (از میان انبوهی از سوالات موجود) در زیر بیان شده اند که امید است توسط دست اندرکاران ذیربط پاسخی شایسته دریافت دارند: - مهندسان مشاور تهیه کننده این طرح ها تا چه میزان نمایانگر توان واقعی جامعه تخصصی معماری و شهرسازی کشور بوده اند؟ - فرآیند نظارت بر مشاوران تهیه کننده این طرح ها چگونه بوده و اصولا تا چه میزان درخور و متناسب با مقیاس انجام این کار بوده است؟ - نقش مشارکت شهروندان و صاحبنظران مستقل در تهیه طرح جامع و تفصیلی جدید تهران چگونه بوده است؟ - مفهوم طرح راهبردی- ساختاری و تفاوت و مزیت های آن نسبت به طرح های جامع تهیه شده پیشین در کشور چیست؟ - طرحی تحت عنوان راهبردی- ساختاری تاکنون در کدام یک از دیگر کشورهای جهان تهیه شده و دلایل الگوبرداری از آن برای ایران چه بوده است؟ - با توجه به ساختار سیال و انعطاف پذیر طرحهای جدید توسعه شهر تهران، آیا ساختار اداری و اجرایی آنها نیز به ویژه در شهرداریهای مناطق 22گانه تهران به همان نسبت تغییر یافته است؟ - همزمانی تهیه طرح جامع و طرح تفصیلی در کدام کشورهای جهان سابقه داشته و دستاورد این امر برای تهران چه بوده است؟ - خروجیهای نهایی به دست آمده تحت عنوان طرح جامع و تفصیلی جدید تهران تا چند درصد منطبق بر نظرات کارشناسان (تصمیم سازان) و تا چه میزان مبتنی بر خواست و سلیقه مدیران (تصمیم گیران) بوده است؟ - آمار کمی قابل ملاحظه ارائه شده از تعداد جلسات برگزار شده جهت بررسی و تصویب طرحها با استانداردهای جهانی چه نسبتی داشته و بیانگر کدام ویژگی های این اسناد هستند؟ - اسناد تهیه شده تا چه حد با عدالت اجتماعی و حقوق شهروندی (به عنوان اصلی ترین مطالبات مردمی و رویکردهای اعلامی مدیران شهری) هماهنگی دارند؟ - از آنجاکه نهاد برنامه ریزی و توسعه شهر تهران که نقش آن از ابتدا اجراسازی، پایش و بهنگام سازی طرحهای جدید توسعه شهری تهران تعریف شده بود در نیمه دوم سال 1389 تعطیل شد، کدام سازمان یا نهاد دیگری چنین نقش های کلیدی را بر عهده گرفته است؟ - نقش مشارکت شهروندان و صاحبنظران مستقل در پایش، اصلاح و تدقیق اسناد جدید توسعه شهر تهران چگونه خواهد بود؟ کلید واژه: شهرداری تهران - طرح جامع تهران - خشایار کاشانی جو منبع