جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: مدل مدیریت شهری، یکی از موضوعات کلیدی در ارتباط با نحوه اداره شهرهاست. تجربیات جهانی نشانگر کاربرد مدل های گوناگون اما برخوردار از تعریف، ویژگی ها و چارچوب نهادی و قانونی مشخص است. در ایران با وجود سابقه یکصد ساله تشکیل نهاد شهرداری، تا کنون در هیچ یک از متون قانونی، نامی از مدل مدیریت شهری برده نشده است. با این حال بررسی سیر تطور مدل های مدیریت شهری در ایران نشان می دهد تا کنون مدل شورا-مدیر شهر، رایج ترین مدل مدیریت شهری بوده است. در این مقاله مدل های مختلف مدیریت شهری در آمریکا و بسیاری از کشورهای پیچیده بررسی شده است. همچنین پس از تحلیل مدل کنونی مدیریت شهری در ایران، اسیب ها و نقایص این مدل شناسایی شده است. بررسی های انجام شده در این تحقیق نشان می دهد مهمترین نقاط ضعف مدل رایج در مدیریت شهرهای ایران عبارتند از: عدم تفکیک رهبری سیاسی از مدیریت تخصصی، محدود بودن وظایف نهادهای مدیریت شهری، یکسان بودن مدل اداره امور شهر در تمام شهرهای کشور، ضعف مکانیسم های نظارت و تعادل بخشی در تنظیم رابطه شورا و شهردار، عدم شکلگیری شوراهای محله ای و منطقه ای زیر مجموعه شوراهای شهر و نحوه محاسبه انتخاب اعضای شورای شهر کلمات کلیدی: مدل اداره امور شهر، مدیریت شهری، ایران، شورا، شهردار نویسندگان: عباس احمد آخوندی، عضو هیئت علمی موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپا، دانشگاه تهران ناصر برک پور، استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر ایرج اسدی، دانشجوی دکترای شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران میثم بصیرت، دانشجوی دکترای شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران حبیب ا... طاهرخانی، کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی دانلود مقاله

مصوب مجلس شورای اسلامی - 1/3/1375 برخی از مواد مهم این قانون عبارتند از : تشكیلات ماده 1: به* منظور پیشبرد سریع* برنامه*های* اجتماعی*، اقتصادی*،عمرانی*، بهداشتی*، فرهنگی*، آموزشی*، پرورشی* و سایر امور رفاهی* از طریق*همكاری* مردم* و نظارت* بر امور روستا، بخش*، شهر و شهرك*، شوراهایی* به*نام* شورای* اسلامی* روستا، بخش*، شهر و شهرك* براساس* مقررات* این* قانون*تشكیل* می*شود. ماده 2: مقصود از شورا در این* قانون* شوراهای* اسلامی* روستا، بخش*،شهر و شهرك* می*باشد. ماده 3: دوره* فعالیت* هر شورا از تاریخ* تشكیل* چهار سال* خواهد بود وانتخاب* مجدد آنان* بلامانع* است*. ماده 4: تعداد اعضای* شورای* اسلامی* روستاهای* تا 1500 نفر جمعیت*سه* نفر و روستاهای* بیش* از 1500 نفر جمعیت* و بخش* پنج* نفر خواهد بود. ماده 5: در هر بخش* شورای* بخش* با اكثریت* نسبی* از بین* نمایندگان*منتخب* شوراهای* روستاهای* واقع* در محدوده* بخش* تشكیل* می*شود و درصورتی* كه* عضو معرفی* شده* از شورای* روستا به* عضویت* اصلی* و علی*البدل*شورای* بخش* انتخاب* شود از عضویت* شورای* روستا خارج* نخواهد شد. ماده 6: شورای* بخش* پس* از تشكیل* حداقل* سه* چهارم* شوراهای*روستاهای* تابع* بخش* تشكیل* می*گردد. تبصره*- از یك* روستا بیش* از یك* نفر نباید در شورای* بخش* حضورداشته* باشد و در صورتی* كه* تعداد روستاهای* بخشی* كمتر از پنج* روستا باشداعضای* شورای* بخش* از میان* مجموع* اعضای* شوراهای* روستاها انتخاب*خواهند شد و در نهایت*، حداقل* باید از هر روستا یك* نفر انتخاب* گردد. ماده 7: تعداد اعضای* شوراهای* اسلامی* شهر و شهرك* به* شرح* زیرتعیین* می*شود: الف*) شهرك*های* از دویست* خانوار تا هزار خانوار، سه* نفر و از هزار خانواربه* بالا 5 نفر. ب*) شهرهای* تا 50 هزار نفر، 5 نفر. ج*) شهرهای* بیش* از 50 هزار تا دویست* هزار نفر جمعیت*، 7 نفر. د) شهرهای* بیش* از 200 هزار تا یك* میلیون* نفر جمعیت*، 9 نفر. هـ) شهرهای* بیش* از یك* میلیون* نفر جمعیت*، 11 نفر. و) شهر تهران*، 15 نفر. تبصره* - ملاك* تشخیص* جمعیت* هر شهر و روستا آخرین* سرشماری*جمعیتی* خواهد بود. ماده 8: تعداد اعضای* علی*البدل* شوراها از دو تا شش* نفر به* تناسب*تعداد اعضای* اصلی* هر شورا با اولویت* از لحاظ* تعداد آرا بعد از حایزین*اكثریت* قرار می*گیرند. در صورتی* كه* تعداد داوطلبان* كمتر از مجموع* اعضای* اصلی* و علی*البدل*باشد تعداد مازاد بر اعضای* اصلی* به* عنوان* اعضای* علی*البدل* انتخاب*می*شوند و در صورتی* كه* تعداد داوطلبان* برای* تشكیل* شورا كمتر از تعداداعضای* اصلی* باشد انتخابات* برگزار نخواهد شد. ماده 9: هر گاه* عضو یا اعضایی* به* هر دلیل* از عضویت* شورا خارج*شوند، از اعضای* علی* البدل* برای* عضویت* در شورا به* ترتیب* آرا دعوت*می*شود. ماده 10: نمایندگان* مجلس* شورای* اسلامی*، استانداران*، فرمانداران*،بخشداران*، دهیاران* و مدیران* كل* و رؤسای* ادارات* می*توانند در جلسات*شورای* اسلامی* حوزه* مسیولیت* خود بدون* حق* رأی* شركت* كنند. تبصره* - شوراها در صورت* ضرورت* و بنابه* دعوت* دهیار، بخشدار وفرماندار ذی*ربط* موظف* به* تشكیل* جلسه* فوِالعاده* می*باشند. این* دعوت*باید كتبی* و با تعیین* وقت* قبلی* و ذكر دستور جلسه* باشد. ماده 11: در صورت* دعوت* شوراهای* اسلامی* روستا از دهیار، شهرك*هاو شهرهای* واقع* در محدوده* بخش* از بخشدار و شهر مركز شهرستان* ازفرماندار، مقامات* مذكور موظف* به* شركت* در جلسات* شورای* مربوط*می*باشند. این* دعوت* باید كتبی* و با تعیین* وقت* قبلی* و ذكر دستور جلسه*انجام* پذیرد. در صورت* خودداری* مقامات* مذكور از شركت* در جلسات*شورای* مربوط* بدون* عذر موجه*، توسط* مسیول* مافوِ كتباً مورد تذكر و درصورت* تكرار مورد توبیخ* قرار خواهند گرفت*. ماده 12: شورای* روستا و شورای* بخش* در واحدها و عناصری* ازتقسیمات* كشوری* تشكیل* می*شود كه* به* ترتیب* طبق* مواد 2 و 3 قانون*تعاریف* و ضوابط* تقسیمات* كشوری* به* نام* روستا و بخش* شناخته* شده*باشند. ماده 13: در مجتمعهای* مسكونی* واقع* در خارج* از محدوده* قانونی* وحریم* شهرها و روستاها كه* واحدهای* مسكونی* آن* به* صورت* مستقل* یاآپارتمان* قابل* تملك* اشخاص* باشد و طبق* مقررات* شهرك* خوانده* شودشورایی* به* نام* شورای* اسلامی* شهرك* تشكیل* می*گردد. تبصره* - مكان*های* جمعیتی* خارج* از محدوده* قانونی* و حریم* شهر كه*حداقل* دارای* 200 خانوار بوده* و عرفاً شهرك* نامیده* می*شود بنا به* تشخیص*وزارت* كشور و صرفاً به* جهت* ایجاد شورای* اسلامی* مشمول* انجام* امرانتخابات* شورای* اسلامی* شهرك* شده* و وظایف* و اختیارات* مندرج* در این*قانون*، مربوط* به* شورای* شهرك*، در آن* اجرا و سایر مقررات* مربوط* به* آن*مكان* تابع* مقررات* خاص* خود می*باشد. ماده 14: هر فرد می*تواند فقط* عضو یك* شورا باشد. تبصره* - اعضای* شورای* اسلامی* روستا كه* به* عضویت* اصلی* یا علی*البدل*شورای* اسلامی* بخش* انتخاب* می*شوند از شمول* این* ماده* مستثنی* هستند. ماده 15: جلسات* شوراها با حضور دو سوم* اعضای* اصلی* رسمیت*می*یابد و تصمیمات* به* اكثریت* مطلق* آرای* حاضران* معتبر می*باشد. ماده 16: اولین* جلسه* شوراها ظرف* یك* هفته* بعد از قطعی* شدن*انتخابات* به* دعوت* مسیولان* واحدهای* تقسیمات* كشوری* حوزه*های*انتخابیه* و با ریاست* مسن*ترین* اعضا تشكیل* می*شود و از بین* خود یك*رییس* و یك* نایب* رییس* و حداقل* یك* منشی* انتخاب* می*نمایند. ماده 31: در صورتی* كه* هر یك* از شوراها به* علت* فوت*، استعفا یا سلب*عضویت* اعضای* اصلی* و علی*البدل*، فاقد حد نصاب* لازم* برای* تشكیل* جلسه*گردد و بیش* از شش* ماه* به* پایان* دوره* مانده* باشد وزارت* كشور موظف* است*حداكثر ظرف* دو ماه* انتخابات* میان*دوره*ای* جهت* تكمیل* تعداد اعضای*اصلی* و علی*البدل* و ادامه* فعالیت* آن* را برگزار نماید. وظایف شوراها ماده 68: وظایف* و اختیارات* شورای* اسلامی* روستا عبارت* است* از: الف*) نظارت* بر حسن* اجرای* تصمیم*های* شورای* اسلامی* روستا. ب*) بررسی* و شناخت* كمبودها، نیازها و نارسایی*های* موجود در روستا وتهیه* طرح*ها و پیشنهادهای* اصلاحی* و عملی* در این* زمینه*ها و ارایه* آن* به*مقامات* مسیول* ذی*ربط*. ج*) جلب* مشاركت* و خودیاری* مردم* و همكاری* با مسیولان* اجرایی*وزارتخانه*ها و سازمان*هایی* كه* در ارتباط* با روستا فعالیت* می*كنند و ایجادتسهیلات* لازم* جهت* پیشبرد امور آن*ها. د) تبیین* و توجیه* سیاست*های* دولت* و تشویق* و ترغیب* روستاییان*جهت* اجرای* سیاست*های* مذكور. هـ) نظارت* و پی*گیری* اجرای* طرح*ها و پروژه*های* عمرانی* اختصاص*یافته* به* روستا. و) همكاری* با مسیولان* ذی*ربط* برای* احداث*، اداره*، نگهداری* وبهره*برداری* از تاسیسات* عمومی*، اقتصادی*، اجتماعی* و رفاهی* مورد نیازروستا در حدود امكانات*. ز) كمك*رسانی* و امداد در مواقع* بحرانی* و اضطراری* مانند جنگ* و وقوع*حوادث* غیرمترقبه* و نیز كمك* به* مستمندان* و خانواده*های* بی*سرپرست* بااستفاده* از خودیاریهای* محلی*. ح*) تلاش* برای* رفع* اختلافات* افراد و محلات* و حكمیت* میان* آن*ها. ط*) ایجاد زمینه* مناسب* جهت* اجرای* مقررات* بهداشتی* و حفظ* نظافت* وتعمین* بهداشت* محیط*. ی*) همكاری* با نیروهای* انتظامی* جهت* برقراری* امنیت* و نظم* عمومی*. ك*) ایجاد زمینه* مناسب* و جلب* مشاركت* عمومی* در جهت* اجرای*فعالیتهای* تولیدی* وزارتخانه*ها و سازمانهای* دولتی*. ل*) جلب* مشاركت* و همكاری* عمومی* در انجام* امور فرهنگی* و دینی*. م*) انتخاب* فردی* ذی*صلاح* به* سمت* دهیار برای* مدت* چهار سال*براساس* آیین*نامه* مربوط* و معرفی* به* بخشدار جهت* صدور حكم*. تبصره* - عزل* دهیار با رأی* اكثریت* اعضای* شورای* اسلامی* روستابراساس* آیین*نامه* مربوط* انجام* می*شود و به* بخشدار جهت* صدور حكم* عزل*اعلام* می*گردد. ماده 69: وظایف* دهیار به* شرح* زیر می*باشد: 1- اجرای* تمامی* مصوبات* شورای* اسلامی* روستا. 2- همكاری* با نیروهای* انتظامی* و ارسال* گزارش* پیرامون* وقوع* جرایم* ومقررات* خدمت* وظیفه* عمومی* و حفظ* نظم* عمومی* و سعی* در حل*اختلافات* محلی*. 3- اعلام* فرامین* و قوانین* دولتی*. 4- مراقبت* و حفظ* و نگهداری* تاسیسات* عمومی* و عمرانی* و اموال* وداراییهای* روستا. 5- همكاری* با سازمانها و نهادهای* دولتی* و ایجاد تسهیلات* لازم* درجهت* ایفای* وظایف* آنان*. 6- مراقبت* در اجرای* مقررات* بهداشتی* و حفظ* نظافت* و ایجاد زمینه*مناسب* برای* تعمین* بهداشت* محیط*. 7- همكاری* مؤثر با سازمان* ثبت* احوال* در جهت* ثبت* موالید ومتوفیات*. 8- همكاری* مؤثر با مسیولان* ذی*ربط* در جهت* حفظ* و نگهداری* منابع*طبیعی* واقع* در محدوده* و حریم* روستا. ماده 70: وظایف* و اختیارات* شورای* اسلامی* بخش* به* شرح* زیر است*: الف*) بررسی* و آگاهی* از مشكلات* و كمبودهای* اجتماعی*، فرهنگی*،آموزشی*، اقتصادی*، عمرانی*، بهداشتی* و سایر امور رفاهی* بخش* و ارایه*طرحها و پیشنهادهای* اصلاحی* به* مسیولان* اجرایی* منطقه* ب*) همكاری* با مسیولان* اجرایی* به* منظور پیشبرد كارها و برنامه*های*عمرانی* منطقه* از قبیل* ایجاد و مرمت* راه*های* اصلی* و فرعی* بخش*،برِرسانی*، لوله* كشی* آب* آشامیدنی*، كانال* كشی* آب* زراعی*، قنوات*، لایروبی*نهرها، تعمیر مساجد، زیارتگاه*ها، حسینیه*ها و تكایا و امور مربوط* به* حفظ* وعمران* مزارع*، باغها، مراتع* و جنگلها با هماهنگی* مسیولان* ذی*ربط* منطقه* وسازمانهای* مملكتی*. ج*) همكاری* با مسیولان* اجرایی* كشور و منطقه* و شوراهای* اسلامی*روستایی* جهت* انجام* خدمات* عمومی*، انتخابات* سراسری* و محلی*،سرشماریهای* جمعیتی*، زراعی*، دامی*، صنعتی* و مانند این*ها. د) همكاری* با مسیولان* امر برای* تهیه* و تنظیم* شناسنامه* بخش* ازطریق* جمع*آوری* اطلاعات* و آمار لازم* بر اساس* مشخصات* اقتصادی*،اجتماعی*، فرهنگی* و منابع* طبیعی* منطقه* هـ) ایجاد هماهنگی* لازم* بین* شوراهای* اسلامی* روستایی* واقع* در بخش*. و) نظارت* بر طرح*های* عمرانی* منطقه* و حفظ* و نگهداری* و بهره* برداری*از تاسیسات* و تجهیزات* عمومی* و عمرانی*، مزارع* و مراتع* و جنگلهای* خارج*از حیطه* روستاهای* موجود در بخش*. ز) نظارت* بر شوراهای* روستایی* به* منظور رعایت* وظایف* قانونی*. ح*) حكمیت* در اختلافات* میان* دو یا چند روستا یا شوراهای* اسلامی*روستایی* واقع* در بخش* با یكدیگر در مواردی* كه* قابل* پیگیری* قضایی*نیست*. ط*) پیگیری* موارد تجاوز به* حقوِ عمومی* در مواردی* كه* شاكی* ندارد ازطریق* مقامات* ذی*صلاح*. ی*) رسیدگی* به* امور عمومی* بخش* یا اموری* كه* خارج* از حیطه* اختیارات*و وظایف* شوراهای* اسلامی* روستا است*. ك*) رسیدگی* و پیشگیری* مشكلات* اهالی* مزارع* مستقل* و آبادیهای* زیربیست* خانوار كه* فاقد شورای* اسلامی* روستا می*باشند. ل*) جلب* خودیاری* اهالی* روستاها جهت* تعمین* هزینه*های* مربوط* به*شوراها و اداره* دهیاریها. م*) همكاری* با نیروهای* انتظامی* جهت* برقراری* امنیت* و نظم* عمومی*. ماده 78: شوراهای* اسلامی* شهر و بخش* و روستا موظفند یك* نسخه*از كلیه* مصوبات* خود را حسب* مورد جهت* اطلاع* به* فرماندار و بخشدار حوزه*انتخابیه* خود و سازمانهای* مربوط* ارسال* نمایند. ترتیب رسیدگی به تخلفات ماده 80: در صورتی* كه* مصوبات* شوراها مغایر با وظایف* و اختیارات*قانونی* آن*ها و مغایر قوانین* عمومی* كشور باشد، مسیولان* اجرایی* مربوط*می*توانند با ذكر مورد و به* طور مستدل* حداكثر ظرف* ده* روز از تاریخ* ابلاغ*مصوبه* اعتراض* خود را به* اطلاع* شورا رسانده* و درخواست* تجدیدنظرنمایند. شورا موظف* است* یك* هفته* از تاریخ* وصول* اعتراض* تشكیل* جلسه*دهد و به* موضوع* رسیدگی* و اعلام* نظر نماید. در صورتی* كه* شورا در بررسی*مجدد از رأی* قبلی* خود نسبت* به* مصوبه* مورد اختلاف* عدول* ننماید موضوع*به* هیات* حل* اختلاف* استان* ارجاع* می*شود. هیات* مزبور مكلف* است* ظرف*15 روز به* موضوع* رسیدگی* و اعلام* نظر نماید. نظریه* این* هیات* در صورتی*كه* در جهت* لغو مصوبات* شورای* شهرها باشد در صورت* تعیید هیات* مركزی*حل* اختلاف* قطعی* و لازم*الاجرا خواهد بود. ماده 81: هرگاه* شورا اقداماتی* برخلاف* وظایف* مقرر یا مخالف* مصالح*عمومی* كشور و یا حیف* و میل* و تصرف* غیرمجاز در اموالی* كه* وصول* ونگهداری* آن* را به* نحوی* به* عهده* دارد انجام* دهد، به* پیشنهاد كتبی* فرماندارموضوع* جهت* انحلال* شورا به* هیات* حل* اختلاف* استان* ارجاع* می*گردد وهیات* مذكور به* شكایات* و گزارشها رسیدگی* و در صورت* احراز انحراف* هریك* از شوراهای* روستاها آن* را منحل* می*نماید و در مورد سایر شوراها درصورت* انحراف* از وظایف* قانونی*، بنا به* پیشنهاد هیات* استان* و تصویب*هیات* حل* اختلاف* مركزی* منحل* می*گردند. تبصره* - هر یك* از شوراهای* منحل* شده* در صورت* اعتراض* به* انحلال*می*توانند به* دادگاه* صالح* شكایت* نمایند و دادگاه* مكلف* است* خارج* از نوبت*به* موضوع* رسیدگی* و رأی* قطعی* صادر نماید. ماده 82: سلب* عضویت* در مورد اعضای* شوراهای* روستا و بخش* وشهرك*، با تصویب* هیات* حل* اختلاف* استان* و در مورد شورای* شهرها باپیشنهاد هیات* حل* اختلاف* استان* و تصویب* هیات* حل* اختلاف* مركزی*خواهد بود. فرد یا افرادی* كه* سلب* عضویت* می*گردند می*توانند به* دادگاه* صالح*شكایت* نمایند. دادگاه* مذكور خارج* از نوبت* به* موضوع* رسیدگی* و رأی* آن*قطعی* و لازم*الاجرا خواهد بود. سایر مقررات ماده 85: تبصره* 2 - جانشین* شورای* روستا، شورای* بخش* می*باشد. ماده 94: وزارت* كشور مسیول* اجرای* این* قانون* است* و موظف* است*ظرف* دو ماه* آیین*نامه*های* اجرایی* مورد نیاز را تهیه* و هیات* وزیران* موظف*است* ظرف* مدت* سه* ماه* پس* از تصویب* این* قانون* خارج* از نوبت*آیین*نامه*های* مذكور را تصویب* نماید. منبع:سایت سازمان شهردرایها و دهیاریهای كشور