جستجو در تالارهای گفتگو

«بی‌ اختیاری‌ ادرار» به‌ دفع‌مكرر ادرار در لباس‌ یا رختخواب‌ گفته‌می‌شــود كه‌ معمولا به‌ صــورت ‌«شب‌ ادراری‌» است ‌، یعنی‌ كودك ‌در روز دفع‌ ادرار را كنترل‌ می‌كند امادر شب‌ و هنگام‌ خواب‌ قادر به‌ این‌كنترل‌ نخواهد بود. البته‌ سنی‌ كه‌ شب‌ادراری‌ به‌ عنوان‌ یك‌ پدیده‌ غیرطبیعی‌تلقی‌ می‌شود به‌ چندین‌ عامل‌ بستگی‌دارد كه‌ عبارتند از: سنی‌ كه‌ كودك‌كنترل‌ ادرار را فراگرفته‌ است‌. جنسیت‌وی ‌، الگو و دفعات‌ بی‌ اختیاری‌ وانتظار والدین‌ از كودك‌. شب ادراری در کودکان عدم کنترل ادرار یک علامت روان تنی شایع است که هم به تنهایی و هم همراه با سایر اختلالات کودکان و نوجوانان تظاهر می‌یابد و زمانی این اختلال مطرح می‌باشد که کودکی که حداقل سن او 5 سال می‌باشد، هنوز کنترل ادرار خود را به طور کامل بدست نیاورده است و در رختخواب یا لباس خودش ادرار می‌کند که این عدم کنترل ممکن است فقط در شب (تنوع شبانه)، فقط در روز (نوع روزانه) یا در هر دو زمان (نوع مختلط) باشد، ممکن است این رفتار کودک عمدی یا غیرعمد باشد. از بین این کودکان کسانی هستند که در مرحله‌ای از سن خود حداقل به مدت 6 ماه تا یکسال کنترل ادرار خود را بدست آورده‌اند و پس از آن مجدد دچار مشکل شده‌اند (نوع ثانویه) ولی کودکانی نیز هستند که هیچگاه کنترل ادرار خود را بدست نیاورده‌اند که این نوع شب ادراری اولیه می‌نامیم و شایع‌تر از نوع ثانویه می‌باشد. شیوع این بیماری در پسران 15-6 درصد و در دختران 12-3 درصد می‌باشد. با افزایش سن شویع آن کاهش می‌یابد و در سن 14 سالگی شیوع آن بین 5 % - 5 / 1 % می‌باشد. شب ادراری در پسران شیوع بیشتری نسبت به دختران دارد. در بزرگسالان شیوع شب ادراری به یک درصد (1% ) می‌رسد. درصد بالایی از کودکانی که مبتلا به شب ادراری هستند در بستگان درجه یک خود افرادی را دارند که مبتلا به شب ادراری بوده‌اند و همچنین چنانچه یکی از والدین تارخچه مثبت شب ادراری داشته باشند، احتمال ابتلاء فرزند آنها بیشتر از جمعیت عادی است و چنانچه هر دو والد سابقه مثبت داشته باشند احتمال ابتلاء کودک واضحا افزایش می‌یابد و این مسئله بعد ژنتیک را در این بیماری پررنگتر می‌کند. کودکان در چه سنی باید کنترل ادرار را به دست بیاورند ؟ توانایی کنترل ادرار و مدفوع نیزجزء رشد حرکتی - روانی کودک محسوب می شود. معمولاً کودکان در حدود 15ماهگی می توانند نیاز به اجابت مزاج خود را بگویند. درحدود 20ماهگی، طی روز، ادرار خود را کنترل می کنند و در 36ماهگی نیز مهارت کنترل شبانه ادرار را کسب می کنند. اما در صورتی که فرزند شما نسبت به حدود سنی ذکر شده تأخیر نشان می دهد، نباید او را مورد سرزنش قرار داده یا حتی به تنبیه متوسل شوید. زیرا تنها خواست و اراده کودک نیست که او را قادر به کنترل ادرار و یا مدفوع می کند، بلکه فاکتورهای پیچیده دیگری نظیر عوامل ارثی، محیطی که کودک در آن زندگی می کند، وضعیت سلامت عمومی و سیر رشد او در این امر مؤثر می باشند. بررسی نوار مغزی علیرغم انجام زیاد آن در کودکان مبتلا به شب ادراری فقط در صورتی توصیه می‌شود که در شرح حال و معاینه و تاریخچه کودک یافته‌ای به نفع صرع پیدا شود در پیش گرفتن رفتاری محبت آمیز به همراه درک کودک، می تواند در به دست آوردن مهارت کافی جهت کنترل مثانه به او کمک نمایدو بالعکس، رفتار خشونت آمیز به همراه سرزنش و تحقیر، نه تنها مؤثر نیست، بلکه از نظر روانی تأثیری منفی داشته و نوعی احساس طرد شدگی را در کودک بر می انگیزد. علاوه بر این، طفل به هنگام رفع حاجت دچار اضطراب و تشویش شده و نوعی احساس نارضایتی می کند. در حالی که به این نیاز طبیعی بایستی با عکس العملی طبیعی پاسخ داده شود. اما اگر کودک حتی پس از چهار سالگی شب ادراری دارد، بایستی دلیل آن مورد بررسی قرار گیرد. علت این بیماری چیست؟ حقیقتا نمی‌توان علت واحدی را برای این اختلال مطرح کرد. در نوع اولیه ممکن است تاخیر تکاملی و رشدی مطرح باشد و بعد ژنتیک نیز به عنوان عامل قوی دیگر در نظر گرفته شود. نوع ثانویه که معمولا در سن 7-5 سالگی شروع می‌شود می‌تواند تظاهری از وجود استرس کودک باشد مانند: تولد نوازد جدید، مهاجرت و نقل مکان، دعواهای خانوادگی، اختلاف، جدایی و طلاق والدین، تعویض مدرسه و روود به مدرسه جدید… مواردی از همراهی شب ادراری با سایر اختلالات روانپزشکی مانند: تاخیر تکاملی، اختلال بیش فعالی – کم توجهی و اختلالات رفتاری دیده می‌شود. در مورد بیماری‌های جسمی مانند دیابت، کم کاری تیروئید و علل ساختمانی و نقایض آناتومیک از کودکان مبتلا، این مشکلات را داشته باشند در نتیجه بررسی آنها به طور معمول پیشنهاد نمی‌شود و بررسی‌های پرهزینه، تهاجمی و دردناک بستگی به نتیجه معاینه فیزیکی، شرح حال اخذ شده از بیمار و یافته‌های بالینی دارد ولی بهتر است عفونت ادراری بخصوص در دختران مبتلا مورد بررسی قرار گیرد. بررسی نوار مغزی علیرغم انجام زیاد آن در کودکان مبتلا به شب ادراری فقط در صورتی توصیه می‌شود که در شرح حال و معاینه و تاریخچه کودک یافته‌ای به نفع صرع پیدا شود. شب ادراری در کودکان گاه دیده می‌شود که شب ادراری متعاقب مصرف برخی از داروهای روانپزشکی رخ می‌دهد در نتیجه بهتر است در این مورد نیز دقت نماییم. کودکانی نیز هستند که بنا به بعضی دلایل روانشناختی، آب و مایعات زیادی مصرف می‌کنند که متعاقب آن دچار شب ادراری می‌شوند. درمان‌ شب ادراری : بعضی عوامل از جمله كمبود هورمون آنتی‌دیورتیك یا كاهش ظرفیت مثانه ، عفونت‌های ادراری ، عوامل روانی و استرس‌ها می‌توانند موجب شب ادراری كودكان شوند. برای اصلاح این مشكل، قبل از هرگونه دارودرمانی، باید اقدام به رفتاردرمانی كرد و این امر مستلزم همكاری والدین و كودك، هر دو است. اقدامات لازم كه باید توسط والدین صورت بگیرد چنین است: 1 ـ كودك را متوجه كنید كه پس از شام مصرف مایعات را به حداقل برساند تا ادرار كمتری تولید شود. 2 ـ قبل از رفتن به رختخواب حتما كودك را به دستشویی برده تا مثانه را كاملا تخلیه كند. 3 ـ تشك او را با رویه ضد آب پوشانده و در اتاق از بوگیرها یا خوشبوكننده‌های هوا استفاده كنید تا اگر شب ادراری اتفاق افتاد باعث آزار بیشتر كودكتان نشود. 4 ـ چند ساعت پس از آن كه كودك خوابید، حتما او را بیدار كرده تا به دستشویی رود. 5‌ ـ كودك را در صورت شب ادراری توبیخ نكنید. آموزش‌های لازم برای كودك مبتلا به شب ادراری چنین است: الف ـ باید به كودك آموزش داد تا به میزان دریافت مایعاتش در شب توجه كند و به هنگام تخلیه ادرار، مثانه را كاملا خالی كند. ب ـ در طول روز مثانه را منقبض كند تا بتواند زمان بیشتری ادرار خود را نگه دارد. پس از اقدامات فوق در صورت عدم موفقیت برای كنترل شب ادراری می‌توان درمان دارویی را زیر نظر متخصص شروع كرد، اما باید توجه داشت كه آموزش مهارت كنترل ادرار از درمان دارویی مهم‌تر است، زیرا معمولا با قطع دارو شب ادراری مجددا عود می‌كند. دسمو پرسین دارویی است كه تولید ادرار را كم می‌كند و می‌تواند در 50 درصد موارد كمك‌كننده باشد. شب ادراری به طور کلی یک بیماری خوش خیم و خود به خود محدود شونده است. بهبودی بخصوص در سن 7-5 سالگی و پس از 12 سالگی رخ می‌دهد. در صورتی که درمانی انجام نشود میزان بهبودی 20-10 درصد در سال می‌باشد ایمی پرامین داروی دیگری است كه می‌تواند در 40 درصد موارد كمك‌كننده باشد، اما چون دارویی است كه فاصله دوز سمی با دوز درمانی‌اش بسیار كم است، حتما باید تحت نظر پزشك مصرف شود. اكسی بوتینین دارویی است كه برای كودكان با مثانه بیش‌فعال به كار می‌رود. كودك با مثانه بیش‌فعال كودكی است كه بیش از یك بار در شب جای خود را خیس می‌كند و حتی اگر در روز هم بخوابد، ممكن است جای خود را خیس كند. اكسی بوتینین معمولا به تنهایی موثر نیست و همراه دسمو پرسین به كار می‌رود. درباره شب ادراری ثانویه حتما باید علت اصلی درمان شود، مانند درمان عفونت ادرار، رفع سندرم‌های اتو ایمون و بیماری‌های آلـــرژیك، درمان بیــــمــاری‌های متـــابولیك مثل دیابت، و... از خــــــوردن نوشابه‌های دارای كافئین هم جدا خودداری شود. شب ادراری به طور کلی یک بیماری خوش خیم و خود به خود محدود شونده است. بهبودی بخصوص در سن 7-5 سالگی و پس از 12 سالگی رخ می‌دهد. در صورتی که درمانی انجام نشود میزان بهبودی 20-10 درصد در سال می‌باشد. بخش خانواده ایرانی تبیان گردآوری : گروه اینترنتی نیک صالحی