جستجو در تالارهای گفتگو

در اين بخش به بررسي پروژه هاي تحليل فضاهاي شهري مي پردازيم. اين بخش هم مورد توجه معماران هست و هم شهرسازان. لطفا ما رو در اين تاپيك همراهي كنيد. از پروژه خودم براي شروع استفاده مي كنم. اين پروژه در مورد تحليل فضاي شهري ميدان بهارستان هست كه توسط ابوذر اكبري نيا ( خودم ) و آقايان جواد جمشيدي و محمد عارف خياباني تهيه شده. اما موضوعات اين پروژه: موقعیت تاریخچه نمای كلی بدنه ابنیه مهم کف مبلمان پوشش گیاهی فعالیت رفتار تحلیل اين پروژه رو از طريق زير دريافت نماييد. لينك دانلود پسورد : www.noandishaan.com

مفهوم منظر شهری مقدمه : ادموند بیکن بر این اعتقاد است که ساختن شهر یکی از بزرگترین دستاوردهای بشری است که شکل آن همواره شاخص شناخت بی رحم درجه تمدن بشر بوده و خواهد بود. او مجموعه تصمیمات مردم ساکن آن شهر را تعیین کننده شکل آن می داند و به نظر او در شرایط خاص، حاصل تاثیر این تصمیمات در یکدیگر قدرتی است چنان روشن و شکیل که به زاده شدن شهری اصیل می انجامد. بیکن در بخشی از کتاب «طراحی شهرها» به عنوان «شهر حاصل عملی ارادی» بر این تصور که شهرها یک جور حادثه عظیم اند که خارج از اختیار و اراده انسان رخ داده و صرفاً از قانونی تغییر ناپذیر تبعیت می کنند، خط بطلال کشید. به همین قیاس می توان گفت که منظر شهری نیز بعنوان یک شاخص و نماد درجه و کیفیت تمدن و روحیات جمعی هر ملت و قومی حاصل تصمیمات و تصورات مردم آن شهر است و منظر شهری حاصل عمل ارادی و نه محصول اتفاقی یا خارج از حیطه قوانین و قواعد انسان فهم است. با وجود اینکه امروزه دیگر بر تصور «خارج از اراده انسانی بودن شهر» پافشاری نمی شود و تقریباً همگان با نظر بیکن هم عقیده اند اما هنوز تصور دیگری با قوت و قدرت پابرجاست و آن تحلیل و تفسیر شهر و منظر شهری بدون توجه به انسان هم به عنوان سازنده آن و هم بعنوان ادراک کننده آن است. دیدگاه های مختلف در ماهیت منظر شهری به طور خلاصه سه نظریه مورد «حالت وجودی» کیفیت منظر شهری مطرح می باشد : تلقی کیفیت منظر شهری به مثابه صفتی که ذاتی محیط کالبد شهر بوده و مستقل از انسان بعنوان ناظر و مدرک وجود دارد. تلقی کیفیت منظر شهری به مثابه مقوله ای کاملاً ذهنی و سلیقه ای که توسط ناظر ساخته می شود و هیچ گونه رابطی به ساختار و خصوصیت محیط کالبدی ندارد. تلقی کیفیت منظر شهری به مثابه «پدیدار» (فنومن) با رویدادی که در جریان داد و ستد میان خصوصیات کالبدی و محسوس محیط از یک سو و الگوها، نمادهای فرهنگی و تواناهیهای ذهنی فرد ناظر از سوی دیگر شکل می گیرد. در این تلقی پدیدار شناسانه، مفهوم منظر شهری، مفهومی قابل تفسیر و تاویل است. دو تلقی اول امروزه با بررسی های عمیق فلسفی و مطالعات نحوه ادراک انسان از فضای مصنوع مورد تردید واقع شده اند و عموم صاحبنظران بر وجود رابطه ای تعاملی و دو طرفه بین انسان و محیط مصنوع اتفاق نظر دارند. بعنوان مثال کریستیان نوربری شولتز براساس حضور عمیق انسان در فهم فضا و وجود یک رابطه سه گانه بین انسان با فضای هستی و فضای مصنوع، شهر را مورد تفسیر قرار می دهد. در این نگاه انسان موجودی متفکر است که سعی می نماید با شرایطی که محیط فرا روی او قرار می دهد، آنرا معنی دار می سازد. انسانی که پا به فضای هستی می گذارد در آن تفکر نموده و با درک آن به آفرینش فضا یا قوام بخشیدن به فضای هستی می پردازد. از نظر شولتز می توان دو مرحله برای روند ساختن بوسیله انسان ترسیم نمود. مرحله نخست «درک» او از فضای هستی است و مرحله دوم ساختن او بر اساس ادراک و درک از فضای هستی است. بعد از مرحله ساختن، کالبد مصنوع نیز بر ادراک ذهنی انسان تأثیر می گذارد و این دور، تعامل انسان و محیط را بوجود میاورد. به این ترتیب، منظر شهر برآيند مجموعه ادراكات محسوس و ذهنيت انسان از محيط شهری است. در ابتدا ادراكات محسوس نتيجه تاثير كليت عواملي كه حواس انسان را متاثر مي سازد، بدست میآیند. درمرحله بعد شناخت محسوس از محيط در تركيبي مادي – معنوي با ذهنيت و خاطرات افراد موجودي جديد خلق مي كند كه منظر نام دارد. ادراك منظر شهري: در نخستين گام، ادراک منظر شهری ادراكي محسوس است كه موجب لذت، نشاط، آزردگي، ترس و ساير واكنشهاي حسي آدمي مي شود. در حقيقت عمده ترين اثر كيفيت سيماي شهر در محدوده اين گروه از واكنشهاي روحي به ظهور مي رسد. ادراكات محسوس از منظر شهر، تنها در زمينه عناصر بصري نبوده، بلكه سر و صداي محيط، بو و ساير عوامل تاثير گذار بر حواس انساني نيز در شكل دهي به آن ايفاي نقش مي كنند. از سوي ديگر منظر به داده هاي محسوس جهان اطراف ما خلاصه نمي شود. بلكه پيوسته در ارتباط با ذهنيت ناظر، تشخص مي يابد : ذهنيتي كه بيش از يك نگاه بصري معمولي است. یعنی در منظر شهری نگاه به شهر و محیط شهری، نه فقط بوسیله چشم سر بلکه به همراه «چشم دل» یا «چشم ذهن» صورت می گیرد و ترکیبی از این دو نگاه است. از اين رو بررسي منظرين غير از ريخت شناسي محيط به شمار مي آيد. ذهن انسان تصویر ذهنی شهر را بر مبنای تاثیرات حسی، تجربیات و خاطرات شخصی، قضاوت زیبایی شناسایی تجربیات جمعی و گروهی و خاطرات جمعی، حوادث تاریخی و چارچوب فرهنگی ارزش ها و آرمان ها و ایده آل ها شکل می دهد. که به منظر شکل می دهد و هم در منظر شکل می گیرد. زیرا خلق معنا فرایندی منفعل نیست که ذهن اطلاعات حسی را دریافت کند و آنها را بر اساس قوانین تداعی معانی به هم متصل کند. بلکه فرآیندی فعال و خلاق است در این فرآیند عین و ذهن یک واحد را تشکیل میدهند و ذهن جهانی را که در فرآیند ادراک حس می کند، می آفریند. یعنی معنا هم شامل موارد واقعیت مادی (محسوس) و هم زاده ذهن شناساست. منظر شهري نیز در آغاز امري عيني است كه بواسطه كيفيت ظهور عوامل فيزيكي محيط موجوديت مي يابد. لكن تدريجاٌ و بواسطه حضور در شرايط تاريخي و تكرار شدن در مقابل گروه انسانهاي ادراك كننده آن، واجد نوعي وجود ذهني گشته و به عنصر مشترك پيوند دهنده افراد جامعه بدل مي گردد. منظر در اين حالت موجودي عيني – ذهني است كه در هر دو عالم واقع و ذهن داراي موجوديتي است كه قطع هيچ يك از آنها مقدور نيست. به تعبیر راپاپورت؛ « منظر شهری کلیتی است که حتی پس از ترک محیط نیز در خاطر انسان می ماند، حاصل تعامل میان انسان (ناظر) و محیط اوست؛ ارتباط متقابل شخص و مکان... منظر شهر مجموعه ای از گشتالت هاست. وقتی کلیتی ذهنی می شود که به آن معنایی استوار داده شود که از ظرفیت فرهنگی یا منطقه ای اقتباس شده است. منظر شهری در واقع کلیت به هم پیوسته ای از نمادها و نشانه هاست که به مفاهیم، ارزش ها، معانی و چیزهایی شبیه به آن واقعیت می بخشد.» ویژگی اصلی مفهوم منظر شهری آن است که به عنوان یک پدیده «عینی – ذهنی» انسانی – کالبدی و یک ساختار اجتماعی – فضایی مطرح می گردد به عبارت دیگر منظر شهری پدیداری است که تنها از طریق تجربه انسانی و در تعامل میان انسان و محیط آشکار می شود. این مفهوم از مفهوم فضایی و سه بعدی کالبد فراتر رفته و با لحاظ گردیدن، بعد «معنا» یک تحول چارچوبی از پارادیم «فضا» به پارادیم «مکان» دانست. اگر گفته کریستن نوربرگ شوانتز را که «مکان فضایی است که معنایی بدان افزده شده باشد و وظیفه معماری متجسد نمودن معناست بپذیریم، در اینصورت وظیفه طراحانی را که در صدد خلق «منظر شهری» باشند، باید جستجو و کشف معانی تاریخی، طبیعی، فرهنگی در محیط شهری و عینیت بخشیدن به آنها در قالب های کالبدی و بصری تعریف نمود. در مجموع باید گفت: موضوع منظر شهري مقولهای دو بعدي به شمار ميرود : از يك سو به مولفه هاي محسوس (و عمدتاٌ بصري) سازنده فضا مي پردازد و از سوي ديگر به شرايط ذهني فضا شامل ابعاد تاريخي، خاطره اي، هويتي و امثال آنها نظر مي كند. منابع: مبحث سیما و منظر شهری، طرح پژوهشي تدوين راهبردهاي ساماندهي نواحي اطراف ايستگاههاي مترو. پژوهشكده نظر. 1381 دکتر سید امیر منصوری، جزوه درس منظر شهری،گروه معماری منظر، پردیس هنر های زیبا، دانشگاه تهران مجله آبادی، شماره 53 ویژه نامه منظر شهری

گردشگری شامل همه خدمات و ویژگیهایی است که در کنار هم قرار می گیرند تا آنچه مسافر می خواهد، فراهم آورند و انواع مختلفی دارد. اما صاحبنظران گردشگری در دنیا، 4 فضای کلی را برای آن مشخص کرده اند: 1- فضای روستایی یا جهانگردی سبز 2- فضای کوهستانی برای ورزشهای کوهستانی 3- فضای ساحلی با ویژگیهای خاص خود 4- فضای شهری سرآمد انواع این گردشگریها و پر مشتری ترین آنها گردشگری شهری است؛ بطوریکه با توجه به جایگاه ویژه شهر، در بسیاری از کشورهای موفق در این صنعت، شهر پایه و اساس توسعه گردشگری است. ایجاد و توسعه فضاهای شهری مناسب، بازسازی فضاهای ظاهراً متروک و مرده به قصد زنده کردن جنبه های کهن جامعه از جمله آثار توسعه گردشگری شهری است. بدین منظور بسیاری از شهرها درصددند تا از ویژگیها و امکانات خاص شهر خود سود برده و از مزایای جلب توریست شهری بهره گیرند. فضاهای شهری در شهرهای معاصر را می توان به دو دسته تقسیم نمود: الف- فضاهای مدرن یا جدید نظیر پارک ها، مراکز فروش مدرن، فرهنگسرا ها، میادین و پلازاها. ب- فضاهای سنتی نظیر بازارها، امام زاده ها، گورستان ها، باغ ها، مساجد و سایر اماکن تاریخی. از این منظر، تاثیر گردشگری بر کالبد فضاهای شهری نیز قابل تقسیم به صورت ذیل است: الف- گردشگری و ایجاد و توسعه فضاهای شهری مدرن و جذاب ب- گردشگری و احیا و باز زنده سازی بافتهای تاریخی و فضاهای کهن شهری گردشگری و ایجاد و توسعه فضاهای شهری مدرن و جذاب ایجاد فضاهای شهری قوی بر اساس فعالیت‌های جدید و تأكید بر توسعه فعالیت‌های گردشگری و ایجاد جاذبه های بیشتر‌ برای ماندگاری همراه با توسعه هسته‌های كار و فعالیت با هدف توسعه موزون شهر و پیوند كار و سكونت در تمام منطقه شهری و ایجاد یك نظام چند هسته‌ای، انعكاس تجربه‌ها و درس‌های نظری و عملی است كه از كلان‌شهرها و شهرهای جهان می‌توان آموخت و به كار گرفت. ایجاد و توسعه انواع مراکز اقامتی مدرن، فضاهای تفریحی و سرگرمی، فضاهای خرید بزرگ شهری، موزه ها و مراکز فرهنگی و هنری بویژه فرهنگ و هنر بومی با هدف توسعه گردشگری موجب بهره مند شدن ساکنین شهر از این خدمات خواهد بود و رضایت عموم را به همراه خواهد داشت. مرکز ژرژپمپیدو پاریس سالانه توجه هزاران گردشگر را به سوی خود جلب می نماید. گردشگری و احیا و بافتهای تاریخی و باز زنده سازی فضاهای کهن شهری بافت‌های تاریخی كانون و هسته شهرها هستند. حیات این بافت‌ها طی سده های گذشته پایه بسیاری از آداب و رسوم و حتی فرهنگ موجود و نیز رونق اقتصادی شهر و منطقه بوده است. فضاهای شهری تاریخی قبل از همه وظیفه دارند تاریخ، هویت عینی و ذهنی شهر را حفظ كنند و در زندگی جاری سازند. پاسدار همه خاطره‌ها و یادمان‌ها بوده و از این رو باید فعالیت‌هایی را در كالبد خود جای دهند كه با هدف یاد شده انطباق یابد. چنین فضاهایی با توسعه فعالیت‌ها و فضاهای گردشگری در حفظ بناها و عناصر تاریخی خود موفق می‌شوند و حضور روز و شب شهروندان و گردشگران را امكان‌پذیر می‌سازند. حضور مردم، جوانان و نوجوانان، جشن‌ها، انواع تظاهرات اجتماعی، برپایی نمایش‌ها و معرفی فرهنگ‌های گوناگون با برپایی مراسم و جشن‌ها، اشكال گوناگون تعاملات اجتماعی و فرهنگی و هر آن چه مظهر تنوع فرهنگی و قومی یك ملت بزرگ با تاریخ هزاران ساله است، تمام این جلوه‌ها كه در رشد و ارتقای فرهنگ و دانش یك شهر و ملت موثر است، در چنین فضاهایی زمینه‌ساز رشد صنعت گردشگری و جلب گردشگران داخلی و خارجی است. از این رو اقتصاد مركز تاریخی شهر با صنعت و فعالیت‌های گردشگری شكل می‌گیرد و حیاتی تازه می یابد. توان اقتصادی مراكز تاریخی موضوع دیگری است كه از نظر كارشناسان محرك و تقویت‌كننده محسوب می‌شود. اقتصاد پایدار با تاكید بر گردشگری در مراكز تاریخی می‌تواند منشا بهره‌برداری اقتصادی فراوانی از این مراكز شود که این موضوع خود بهانه‌ای برای تجدید حیات مراكز تاریخی و موجب بازگردانده شدن كاركردهای فاخر و برتر با توجه به ظرفیت‌های این فضاها به آنها می باشد. در زمان معاصر با شناخت عوامل اصلی تخریب بافت‌های با ارزش تاریخی و سازگاری واژگان نوین طراحی معماری با زبان كهن معماری بومی می‌توان در جهت بهبود محیط شهری و جهت‌های توسعه آتی آن نقش‌آفرین بود. فلسفه احیا و دوباره‌سازی اندام‌های صدمه‌دیده و فرسوده شهرها، ریشه در همین جایگاه دارد و به نظر می‌رسد یكی از موثرترین راهكارها در احیا دوباره بافت‌های تاریخی،‌ ایجاد فعالیتهای مجدد در این مناطق با توجه به توانایی‌های فیزیكی و كالبدی آنهاست. ایجاد محوررهای گردشگری می تواند بعنوان یکی از روشهای احیای فضاهای تاریخی شهری و جذب توریست مورد استفاده قرار گیرد. محورهای گردشگری در صورت دارا بودن ارزش‌ها و ویژگی‌های یاد شده می‌تواند بافت پیرامونی خود را متحول كند. به طور مثال ایجاد فعالیت‌های تجاری در محور توریستی به نحوی كه مورد توجه گردشگران باشد، اقتصاد محله را متحول می‌كند و با تغییر كاربری بناهای با ارزش به عنوان محل‌های استراحت مانند هتل و رستوران نیز در این موضوع موثر است. از دیدگاه دکتر سید محسن حبیبی ، طراحی مسیرهای پیاده گردشگری با هدف حفاظت از بافت و رونق بخشیدن به صنعت گردشگری یكی از مهم‌ترین اقدامات برای باز زنده‌سازی این بافت‌ها به شمار می‌رود. زیرا از آن جا كه نتایج مثبت این اقدام از سوی ساكنان و بهره‌برداران این مناطق، درك می‌شود می‌تواند مداخله و مشاركت آگاهانه آنها را برای بهسازی و اصلاح بافت برانگیزد. از دیدگاه وی، اهمیت و ارزش این بافت‌های كهن چنان است كه هم اكنون و با محدودترین امكانات ضروری، توانسته‌اند بسیاری از گردشگران را به خود جذب كند. بنابراین ساماندهی و احیای این مراكز شهری با استفاده از پیاده‌ راه‌ها علاوه بر تحقق هدف حفاظتی این بافت‌ها به دلیل ارتقای كیفی فضاهای مربوطه و تجهیز مناسب آنها نه تنها نیازهای ساكنان به فضاهای مطلوب شهری برای زندگی جاری را تامین می‌كند، بلكه چرخ‌های توسعه گردشگری در این بافت را فعال می‌كند و این امر نه تنها موجب افزایش هویت اجتماعی و فرهنگی مجموعه بافت می‌شود، بلكه راهكارهای موثر و تجربه شده برای ایجاد و بازتولید عرصه‌های عمومی و هویت از دست رفته و خاطرات زدوده شده از بافت‌های تاریخی شهرهای ایران است. مقاله "بررسی و تبیین نقش صنعت گردشگری در توسعه فضاهای شهری"، مینا انوری آریا و مینا نساج ، همایش منطقه ای جغرافیا، گردشگری و توسعه پایدار، اسلامشهر، 1386 منبع:آرک نویز

سلام دوستان عزيز لطفا از اين به بعد مقالات خود رو در زمينه طراحي شهري در اين تاپيك قرار دهيد.

سلام دوستان اگر کسی فایل کل کتاب سیمای شهر مزینی رو داره برام بفرسته یا اگر خلاصه ی کاملی ازش رو دارید بفرستید ممنون میشم

یک شیوه نگاه به جامعه شهری، نگاه به آن از پشت منشور هنر و فرهنگ عامه است. رمان ها و داستان های کوتاه - همانند نقاشی ها، تندیس ها، تصانیف موسیقیایی و طرح های معماری - همگی بیرون از زمینه ها و بسترهای شهری خاص خلق می شوند و بازتاب شرایط اقتصادی و سیاسی و اجتماعی فرهنگ های شهری هستند که به آنها حیات می بخشد. فیلم ها، تبلیغات و آگهی، مد و جلوه های فرهنگ خیابانی جوانان شهری، به طور روز افزونی به عنوان موضوعات تحلیل فرهنگ شهری پست مدرن، جایگزین فرهنگ برتر شده اند. در «فرهنگ چه کسی؟ شهر چه کسی؟» زوکین در مقام جامعه شناس، شیوه هایی را که از آن طریق فضاهای عمومی شهر نیویورک به وسیله نیروهای تجاری و شرکت ها، شکلی خصوصی یافته و مطابق خواست آنها شکل گرفته است بررسی می کند. از این رو مطالعه وی درباره فرهنگ عمومی شهری قسمتی از تحلیل وسیع تری است که درباره جنگ فرهنگی آینده در خیابان های شهری به وقوع خواهد پیوست. وی می نویسد، «در سالهای اخیر، فرهنگ ... جایگاه بارز تضادهای گوناگون بر سر تفاوت های اجتماعی و بیم ها و تهدیدات شهری شده است». بسیاری از این تضادها بین طبقات متوسط، و اغلب بین شهروندان سفید از یک طرف و شهروندان بی خانمان و فقر و اقلیت های نژادی از طرف دیگر، رخ می دهد. در برایانت پارک، نزدیک کتابخانه عمومی نیویورک و دقیقاً در خیابانی که از محل کار زوکین می گذرد، یک شرکت غیرانتفاعی خصوصی با اعضایی اکثراً از طبقه متوسط و ملهم از ایده ها و عقاید ویلیام وایت، مدیریت فضا را به دست گرفت تا پارک را از وجود گدایان، بی خانمانان شهری و فروشندگان مواد مخدر نجات دهد. اگرچه برخی نتایج کاملاً مثبت به نظر می رسید از جمله اینکه کافه های زنده و پر رونق و نمایش مدها و مدل های روز، افراد زیادی را در مقایسه با گذشته به پارک جلب می کرد، ولی واقعیت مهمی که زوکین را می آزارد نابودی تدریجی حیات عمومی و اجتماعی معنی داری بوده که در نتیجه کنترل نیروهای دموکراتیک مردمی رخ داده و با خصوصی سازی خزنده ای شکل گرفته است. نویسنده: شارون زوکین ترجمه: ایرج اسدی دانلود مقاله

چکیده باغ در طول تاریخ همواره به عنوان بخشی از استخوان بندی شهر و از مهمترین شاخص های تعیین کننده کالبد و سیمای شهر بوده و همواره نقش هماهنگ کننده رابطه بین انسان و طبیعت را بر عهده داشته است. سرزمین ما از روزگاری به داشتن فضاهای سبز وسیع و باغهای مصفا شهرت داشته است از این رو شیوه های باغ سازی آن همواره مورد توجه سایر ملل جهان قرار گرفته است. اما متاسفانه امروز این فضاها مورد بی مهری قرار می گیرند و دیگر نشانی از گونه های متعدد باغ ایرانی به راحتی یافت نمی شود؛ بنابراین آنچه باقی مانده است میراثی از گذشتگان است که ما برای حفظ و نگهداری آنها مسئولیم. در این مقاله به معرفی باغ ارم شیراز که از جمله باغهای تاریخی و ارزشمند ایران است، می پردازیم و نقاط مختلف باغ را از دیدگاه معماری مورد بررسی قرار می دهیم. طبق اسناد گردآوری شده می توان باغ را به دو بخش مجزا تقسیم بندی کرد.بخش اول که در برگیرنده محور تاریخی باغ می باشد بیانگر هندسه موجود در باغ ایرانی است و بخش دوم که در سالهای اخیر طراحی شده است متاثر از شیوه باغسازی ژاپنی بوده است. باغ ایرانی و باغ ژاپنی دو الگوی کهن باغسازی در جهان بشمار می روند و نشات گرفته از دو فرهنگ متفاوت می باشند که ماحصل گذر از خود محوری ها در کنار هم قرار گرفتن این دو الگو می باشد که فی نفسه به طرحی مدرن تبدیل شده است. در طی این تحقیق در روش مطالعات کتابخانه ای سعی بر جمع آوری اسناد و مدارک تاریخی باغ نموده ایم تا شناخت دقیق تری از تاریخ باغ به دست آوریم و تلاش می شود تا با رویکردی تحلیلی روند تغییرات باغ را مورد ارزیابی و مقایسه قرار دهیم. کلید واژگان: ساختار کالبدی، نظام آبیاری، گونه شناسی باغ ارم، باغ صخره ای، باغ ژاپنی فهیمه دهقانی / دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر دانشگاه تربیت مدرس / نشریه اینترنتی معماری منظر منابع: - ابولقاسمی, ل. (1376). باغ. تهران: سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران. - انصاری, م. (بدون تاريخ). باغ ایرانی. مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی . - انصاری, م. (1386). جزوه درس مبانی معماری منظر. دانشگاه تربیت مدرس. - انصاری, م., محمودی نژاد, ه. م. (1386). باغ ایرانی تمثیلی از بهشت. هنرهای زیبا , 39-48. - باغ ایرانی حکمت کهن منظر جدید. (1383). انتشارات موزه هنرهای معاصر. - بمانیان, م. ر., محمد شریف شهیدی, ع. ا. (87). بررسي بنيادهاي فرهنگي- محيطي در عناصر كالبدي باغ هاي ايراني. علوم و تكنولوژي محيط زيست . - آریان پور، (1365). پژوهشی در شناخت باغهای ایران و باغهای تاریخی شیراز. تهران: فرهنگسرا. - حیدرنتاج, و. (1385). گونه شناسی باغ ایرانی. - سلطانی, م. (1386). شکل گیری بوستان های شهری در دوره معاصر. باغ نظر , 48-58. - سمیعی, ک. (2). بررسي تطبيقي مفاهيم فرهنگي در باغ ايراني و ژاپني ( طراحي باغ فرهنگ ايران و ژاپن ). بازیابی از معماری منظر: [Hidden Content] - طلایی, ا. باز زنده سازی عمارت هشتی و بادگیر باغ دولت آباد. پایان نامه دانشگاه آزاد. - قهاری, ع. (1379). عمارت هشت بهشت باغ دولت آباد. معماری و فرهنگ , 82-84. - کشور, م. ت. (1388, 12 1). بازیابی از باغ گیاهشناسی ملی ایران: [Hidden Content] - نعیما, غ. (1386). باغ های ایران. تهران: توس. - نویسندگان, ج. ا. (1385). باغ ایرانی جلوه گاه بهشت. فرهنگ و هنر , 16. - نویسندگان, گ. (1383). باغ ایرانی ، حکمت کهن ، منظر جدید. تهران: موزه هنرهای معاصر. - ویلبر, د. صبا, م. د. (1348). باغ های ایران و کوشک های آن. تهران: علمی فرهنگی.

منظور از فضای سبز شهری، نوعی از سطوح کاربری زمین شهری باپوشش های گیاهی انسان ساخت است که هم واجد بازدهی اجتماعی و هم واجد بازدهی اکولوژیک باشند. فضای سبز شهری از دیدگاه شهرسازی در بر گیرنده بخشی از سیمای شهراست که از انواع پوشش های گیاهی تشکیل شده است و به عنوان یک عامل زنده و حیاتی درکنار کالبد بی جان شهر، تعیین کننده ساخت مرفولوژیک شهر است. بنابراین دارایی سبزیک شهر، صرف نظر از فضای سبزی که توسط شهرداری اداره می شود، از مجموع فضای سبزخصوصی، فضای کوچک دارای گیاهان خودروی و زمین های متعلق به دولت تشکیل می شود. رشدصنعت و افزایش جمعیت در شهرها، به ساخت و سازهای سودگرایانه منجر شده است. این ساخت و سازها به مسائل و تامین حداقل نور و هوا در مناطق شهری توجهی نداشته است. از سویدیگر، ضرورت ایجاد کاربری های جدید شهری، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون واسکان جمعیت به تدریج باعث کاهش سهم فضای سبز و باغهای شهری شده است و در نتیجهموجب آلودگی محیط زیست شده است. فضاهای سبز شهری به عنوان ریه های تنفسی شهرها بهشمار می روند و در شهرها افزون بر عمل کرد های زیبایی شناختی، اجتماعی و ساخت کالبدی شهر، روی تعدیل دما، افزایش رطوبت نسبی، لطافت هوا، کاهش آلودگی صوتی،افزایش نفوذ پذیری خاک، کاهش سطح ایستایی، بهبود شرایط بیوکلماتیک در شهر و جذب گردو غبار تاثیر دارند پوشش گیاهی یک منطقه در حقیقت از یکایک گونه های گیاهی موجود درآن تشکیل شده است. وضعیت آب و هوایی و نوع خاک حدود گونه خاص را تعیین می کند. کیفیت محیط زیست شهری با امکانات و تاسیسات فضای سبز ارتباط مستقیم دارد. در ادوارگذشته در کنار توجه به تفرج روح و زیبایی، جنبه دارویی و اقتصادی کشت گیاهان درفضای سبز و باغها مدنظر بوده و در همه آنها از باغ معلق بابل مربوط به سالهای قبلاز میلاد مسیح تا پردیسهای ایرانی مربوط به قرن پنجم میلادی ضمن رعایت جنبه هایزینتی و هنری گیاهان کاشته شده، مصارف خوراکی، دارویی، صنعتی، دفع آفات و مانند آنمورد توجه جدی بوده است و در چهارچوب سنت و اصول، هیچ چیز بی مورد و یا تنها برای زیبایی وجود نداشته بلکه آنچه مفید و لازم بوده زیبا عرضه شده است. از جمله گیاهان دارویی که در احداث باغهای عمومی در ایران مورد استفاده قرار گرفته می توان ازاقاقیا، بیدمشک، خرزهره، زوفا، سنجد تلخ، ریش بز، بابونه، گل انگشتانه، زرشک، ختمی،گل ساعتی، گل سرخ، گاوزبان، همیشه بهار، گلرنگ، زعفران و مانند آنها نام برد. درکشورهای دیگر گیاهانی مثل پدوفیل و ذغال اخته در فضای سبز کاشته می شده است. معمولاگیاهان دارویی در مدت کوتاهی، سطح خاک را فرا می گیرند و به علت سبزی و کوتاهی شان زیبایی خاصی را پدید می آورند. این گیاهان نسبت به مواد غذایی پر توقع نبوده و آب بسیار زیادی نیاز ندارند. همچنین برخی از آنها در برابر شوری خاک مقاومند و دوام وعمر طولانی و سازگاری و استقامت بالایی دارند. مزایای استفاده از گیاهان دارویی در فضای سبز 1-افزایش تنوع در فضای سبز: در کشور ایران اقلیم های متفاوتی وجوددارد بنابراین تنوع گیاهان دارویی آن نیز زیاد است. با توجه به سازگاریها وتوانائیهای گیاهان دارویی که مورد اشاره واقع شد، بکارگیری این گونه ها در فضای سبزتنوع گونه ها و اکوتیپ ها (از نظر رنگ، فرم، اندازه و سازگاری) را دوچندان می کند وضریب اطمینان موفقیت طرح و انعطاف طراحی بیشتر می شود. وجود گیاهان دارویی در فضایسبز نشانه ای از توانایی اقلیمی و احوال فرهنگی منطقه است، در حالیکه استفاده ازگونه های انگشت شمار و غیربومی در فضای سبز شکنندگی اکوسیستم های احداثی را بهمراه دارد. 2-حفظ ژرم پلاسم گیاهان دارویی: چنانچه یک جامعه گیاهی به خاطر نجات ازخطر انقراض مورد حمایت انسان قرار گیرد ناچار به زندگی در محدوده طراحی شده توسط انسان می شود. این محدوده ها شامل باغهای گیاه شناسی و فضای سبز و در بهترین حالات محیط های طبیعی قرق شده می شود. در این مجموعه ها، حفاظت انسان از گیاهان منجر به حذف پدیده های طبیعی مانند چرا، بیماری و آفت، سیل، آتش سوزی و خشکسالی، رقابت ومانند آن می شود. بنابراین طی نسلهای متوالی ژنهای مفید که عامل دوام موجود درمقابل این شرایط هستند از این نسلها حذف می شود. در مورد گیاهان دارویی، این عمل بابرداشت گزینشی گیاهان دارویی سالم و قوی از طبیعت توسط انسان تشدید می گردد و درعوض فراوانی ژنهای غیرمفید که در شرایط طبیعی مرتباً تحت گزینش طبیعی و حذف قرار میگیرند به نحو چشمگیری افزایش می یابد. به این پدیده رانده شدن ژنتیکی می گویند که هرچه جوامع گیاهی و جانوری محدودتر باشد، این پدیده با شدت بیشتری رخ می دهد. درنتیجه این رخداد علیرغم حفظ فرم ظاهری گونه، توانمندی های آن گونه در مقابل شرایط گزینش گر محیط طبیعی به شدت نقصان می یابد و در صورت راهیابی گونه به محیط طبیعی و یا کاهش حمایت انسان، جاندار به سرعت منقرض می گردد. راه جلوگیری از این خطر، توسعه همه جانبه جوامع گیاهی و جانوری در اقلیم های متنوع است. مروری گذرا بر کل مساحتپارکهای شهری، کمربندهای سبز و پارکهای جنگلی موجود و تنوع اقلیمی کشور نشان می دهدکه سطح قابل توجهی از زمینهای قابل کشت در اقلیمهای گوناگون به احداث فضای سبزاختصاص یافته است. با توجه به اینکه برای رسیدن به استانداردهای بین المللی فضای سبز سرانه، به فضای سبزی با چند برابر سطح موجود نیازمندیم، سطح فضای سبز لازم چندبرابر خواهد بود و با واردکردن گیاهان دارویی در فهرست گیاهان مناسب برای فضای سبزجامعه گیاهان دارویی گسترش قابل توجهی پیدا می کند که بعلت این گستردگی سطح واقلیم، تعداد زیادی از عوامل طبیعی اثر خود را بر گیاه اعمال می کنند و علاوه بر آنبرداشت از طبیعت هم کاهش می یابد. چنانچه در اثر اقبال عمومی، گیاهان دارویی به فضای سبز مدارس، منازل و داخل آپارتمانها و روی پشت بامها راه یابد، به انقلابی سبزدر این زمینه دست خواهیم یافت. 3-جبران بخشی از هزینه ها: اختصاص منابع مرغوب آب و خاک به احداث فضای سبز که بواسطه رشد شهرهای بزرگ در اراضی درجه یک کشاورزی امری غیرقابل اجتناب گردیده است، سطح وسیع و در حال گسترش فضای سبز و هزینه های کاشت و داشت و کادر فنی و اجرایی احداث فضای سبز، بهای سنگینی است که شهروندان برای سلامت خود و محیط زیست باید پرداخت کنند، بهایی که صرفه جویی و گریز از آن، مخارج بهداشتی و هزینه های اجتماعی بسیار بیشتری ببار خواهد آورد. در دید کلان برآورد ارزشهای معنوی زیست محیطی، حفاظتی، تفریحی و مانند آن در فضای سبز نیاز به امکاناتی گسترده و تخصص هایی است که بتوان بر اساس آن به بیان ارزش واقعی پرداخت. این ارزشهابرای اکثریت مردم بخوبی ارزش های ریالی قابل لمس نیست. با کشت گیاهان دارویی درفضای سبز بخشی از هزینه های ریالی قابل بازیافت است و با توجه به نزدیکی این مکانها به مراکز صنعتی و تجاری هزینه حمل و نقل نیز کاهش می یابد. نیاز آبی گیاهان بومی معمولاً کمتر از گیاهان غیربومی است که این امر صرفه جویی در مصرف آب آبیاری است. در این مسیر فرصت شغلی ایجاد می شود و داوطلبانی مانند فارغ التحصیلان کشاورزی ومنابع طبیعی، محصلین مدارس، بازنشستگان و افراد عادی در قبال درصدی از سود میتوانند مراحل دیگری از تولید مانند برداشت، جداسازی و خشک کردن گیاهان دارویی را انجام دهند 4-تأمین اهداف آموزشی، تحقیقاتی و گردشگری: علیرغم سابقه طولانی استفاده از گیاهان دارویی و وجود انواع گیاهان دارویی در کشور متأسفانه درصد کمی ازفرهیختگان جامعه و تحصیلکردگان علوم گیاهی، کشاورزی و منابع طبیعی با این گیاهان آشنا هستند و برای افزایش آگاهیهای اجتماعی، در این زمینه باید آموزش مسئولین و دولتمردان، مردم عادی و تحصیل کردگان از مقاطع دبیرستان تا دانشگاه و حتی متخصصین فضای سبز بصورت عمومی و رایگان صورت گیرد. کاشت گیاهان دارویی در فضای سبز امکاناین آموزش را فراهم می کند. در کشورهایی مثل شیلی و هند افزایش نجومی و سالیانه سطح فضای سبز مرهون توجه به آموزش عمومی و مشارکت مردمی است. در امر پژوهش، گرچه افراد محدودی در امر کشت و کار گیاهان دارویی تخصص دارند، توسعه کمی شناخت گیاهان دارویی قدم گذاری در مراحل بعدی امر پژوهش را ممکن می سازد. اختصاص فضای سبز محیطهای آموزشی به کشت گیاهان دارویی، زمینه برای تحقیق در جنبه های مختلف گیاهان دارویی را ممکن می سازد و سازگاری این گونه ها را معلوم می کند. در شهرهایی که جاذبه های گردشگری دارند، وجود باغهای گیاه شناسی و فضاهای سبز دارای گونه های بومی کشور و گیاهان دارویی تأثیر بسزایی در جذب گردشگران متخصص بدان شهرها دارد. 5-کنترل فرسایش بادی: در مکانهایی که زمین به اختیار و یا از روی اضطرار بصورت آیشرها می شود و زمان آیش با وزش بادهای شدید و یا رواناب ناشی از بارندگی روبروست،یکی از راههای بسیار مؤثر در کنترل فرسایش خاک، بر جای گذاشتن بقایای محصول قبل ازآیش است. بقایای محصولاتی مانند کرچک و ماریتیغال که تنها بذر آنها برداشت می شود،برای تأمین این هدف مناسب به نظر می رسد. همچنین استفاده از گیاهان دارویی چندساله مانند زوفا، اسطوخودوس و آویشن می توانند در کنترل فرسایش بسیار مؤثر باشند. بومادران استاندارد تحمل نسبتاً خوبی در مقابل چرای احشام دارد. کاشت گیاهانی مانندسنا، اکاسیا و اکالیپتوس در مجاورت کویر، موانع مناسبی در جلوگیری از پیشروی کویرهستند. خارشتر، کور و هندوانه ابوجهل با شیبهای تند بسیار سازگارند، بنابراین کشتآنها در زمینهای شیب دار می تواند عامل مهمی در حفظ خاک باشد. گیاهان دارویی نظیر اکالیپتوس جهت احداث بادشکن و جلوگیری از فرسایش بادی بسیار مؤثر هستند. بنابراین گیاهان دارویی در ارائه خدمات بوم شناختی نیز بسیار توانمند هستند. فضای سبز شهری بر اکولوژی شهری به ویژه اقلیم، هوا، خاک،آب های زیر زمینی و جامعه حیوانی تاثیر می گذارد. مهم ترین اثر فضای سبز در شهرها،کارکردهای زیست محیطی آنهاست که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دارکرده است و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله نموده، سبب افزایش کیفیت زیستی شهرها می شوند. امروزه جامعه شناسان، روان شناسان و پزشکان براین باورند که فضای سبز افزون بر تامین بهداشت جو و محیط مکانهای مسکونی، نقش مثبتی در سلامتی شهروندان به عهده دارد. شناخت گونه های گیاهی بومی که می توانند در طراحی فضای سبز به کار آیند، با توجه به کمبود آب و کیفیت نامساعد خاک در اکثر نقاط کشور،با استفاده از گونه های بومی به صورت ضرورتی اجتناب ناپذیر در می آید. گیاهان وفضای سبز در روند زندگی انسانها به خصوص هنگام فراغت از کار و تکاپو به دنبال مامنی جهت التیام اعصاب و روان انسان، نقش مؤثری دارند و این نقش در بقای حیات در کره خاکی با اهمیت تر می گردد. ضرورت ایجاد و حفظ پوشش سبز گیاهان یکی از بدیهیات زندگی است و مثلث بقا و دوام انسان که شامل آب، هوا و غذا است بدون وجود گیاه هیچ گاه تکمیل نمی گردد ، زیرا هم تأمین اکسیژن و هم غذاسازی فقط با وجود گیاه امکان پذیرخواهد بود. با توجه به ضرورت در حیات انسانی و از آنجا که انسان موجودی است تنوع طلب، لذا در فضای سبز شهری علاوه بر ضرورت اهمیت و بهاء دادن به درختکاری، ایجادتنوع هم از دیگر فاکتورهای مهم به نظر می رسد استفاده به جا و مناسب از پوشش گیاهی،احداث و نگهداری فضای سبز نیاز به تجربه و دانش، تحقیق و تفحص و شناخت نیازهای گونه های گیاهی مختلف دارد، تا رابطه دیرین انسان و طبیعت تقویت شود و انسان بار دیگر باطبیعت فراموش شده آشتی نماید. در ایجاد تنوع گیاهی در فضای سبز شهری همواره محدودیتهای هوا و اقلیم، خشکی، باد، تابش بیش از حد خورشید و غیره وجود دارد که همین امرباعث کاهش تنوع می گردد. در پایان یادآور می شویم تنوع محیط جغرافیایی ایران و حاکم بودن وضعیت آب و هوایی گوناگون از منطقه ای به منطقه دیگر در پهنه وسیع کشور، سبب رویش جامعه گیاهی متنوعی شده است. این تنوع که سیمای جغرافیایی گیاهی و به دنبال آن جغرافیای زیستی را جان می بخشد، چه از نظر اقتصادی و چه از نظر اکولوژیکی اهمیتشایان توجهی دارد. گروهی از گیاهان دارویی مانند رزماری، اسطوخودوس، بومادران،سانتولینا، گل محمدی، انواع ختمی، اکالیپتوس، ، کارم رنگی، مورد، خرزهره،همیشه بهار، برگ بو، اقاقیا، کرچک قرمز، مغربی، کم و بیش در فضای سبز کشور کشت میشوند ولی گروه دیگری مانند کورک، سرخارگل، خارشتر، گل گاو زبان، گاو زبان بوراگو،بابونه، بومادران استاندارد، زوفا، سداب، بیدمشک، عناب و سماق، قابلیت واردشدن درفضای سبز را دارند اما تابحال مورد توجه جدی قرار نگرفته اند. منبع

رشد و توسعه روزافزون شهرنشینی با گسترش کالبدی شهرها رابطه مستقیم دارد. توسعه فیزیکی شهرها دوری از طبیعت و قطع رابطه انسان را با محیط زیست طبیعی موجب می شود. در سال های اخیر طرز زندگی، نوع تفریحات و نیازهای اجتماعی مردم تغییر قابل توجهی کرده است. توسعه سریع شهرها چهره محیط زیست را دگرگون ساخته که به نوبه خود باعث تغییر شکل تفریحات شده است. احتیاجات اجتماعی نیز تحت تأثیر مستقیم اقتصادی و صنعتی قرار گرفته و فرم تازه ای یافته است. احتیاجات روانی افراد از محیط زیست به متغیرهای گوناگون سن، طبقه اجتماعی، فرهنگی، تجربیات گذشته، اهداف و روش زندگی روزانه مردم بستگی دارد. احتیاجات فردی و گروهی متأثر از عوامل فوق الذکر است. بدین ترتیب احتیاجات یک کودک، یک نوجوان و یا یک فرد بالغ حتی در صورت نیازهای واحد با یکدیگر متفاوت است و نحوه دستیابی به این اهدف از طرق مختلف صورت می گیرد. به این معنی که همه مردم در هر سن و طبقه ای می خواهند در پارک تفریح کنند. تفریح کودکان دویدن و سر و صدا کردن است. در صورتی که یک فرد مسن ترجیح می دهد در گوشه ای بنشیند و از زیبایی محیط لذت ببرد. فضای سبز که بخشی از سیمای شهر را تشکیل می دهد، به عنوان یکی از پدیده های واقعی از نخستین مسائلی است که انسان همواره با آن در تماس بوده و خواهد بود. این مقوله دارای ابعاد زیست محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی می باشد. گستردگی ابعاد این امر، پژوهش دقیق و همه جانبه را موجب گردیده است. ضروریات زیست محیطی، اجتماعی و فرهنگی در فضای سبز ایجاب می نماید در پاسخگویی به نیازهای مبرم دست به مطالعه زده و در جستجوی راه حل های مناسب و امکان پذیر باشیم. هدف از طراحی پارک در حقیقت جستجوی عوامل ضروری در ایجاد فضای سبز مناسب شهری از دیدگاه های زیست محیطی، اوقات فراغت، زیباشناسی، فرهنگی و غیره می باشد. دانلود مقاله

خصوصیات یک شهر زیبا چیست؟ چه نسبتی میان کیفیت طراحی شهری یک شهر و نیل به سر زندگی شهری وجود دارد؟ یا شهر از لحاظ بصری زیبا باشد، کافی است زیبایی یک شهر باید با خواسته‌های ما هماهنگ و برای ما قابل‌قبول باشد. یک طراحی خوب شهری به مردم اشتیاق می‌دهد و آنها را به محیط و شهر علاقه‌مند می‌کند. زیبایی مانند هر پدیده دیگری3 مولفه فرم، عملکرد و معنا دارد. فرم صورت یک پدیده است که شامل شکل، ساختار، وزن و حجم است. عملکرد همان استفاده ای است که برای انسان و بشریت دارد و معنا مولفه‌ای است که ما را به دنیاها و عالم های دیگر وصل می‌کند. نقش یک طراح شهری مثل نقش یک برنامه‌ریز، زمین‌شناس و پزشک است. وظیفه یک طراح شهری به‌عنوان یک هماهنگ‌کننده این است که 3مولفه فرم، عملکرد و معنا را در جهت ارتقای کیفیت و هرچه نزدیک‌تر شدن به ایده‌آل‌های شهری به‌کار بگیرد. مردم با ایجاد فضایی که مانند آینه‌ای تمام نماست روی شهر تاثیر می‌گذارند که به شرایط اقتصادی و اجتماعی و... بستگی دارد. شهر، آینه تمام‌نمای جامعه است. طراحی مکان‌های یک شهر می‌تواند سنتی یا کلاسیک باشد؛ باید دید توقع چیست؟ یک اتوبان یا یک فرودگاه که پدیده های جدیدی هستند سنتی طراحی نمی‌شوند ولی طراحی مسجد یا فرهنگسرا می‌تواند سنتی باشد.

شهرها به روشهای مختلفی ساخته می شوند و عوامل گوناگونی در شکل گیری فرم کالبدی این مراکز زیستی موثر هستند. عواملی همچون شرایط طبیعی نظیر آب و هوا و یا نوع مصالح ساختمانی موجود در طبیعت، نیروهای اقتصادی مانند جریان سرمایه، اقدامات ساکنین و تصمیم گیری آنها در زمین، انتخاب محل مناسب برای احداث مسکن و یا انتخاب مرکز خرید، سطح و نوع فناوری، نحوه توزیع قدرت در جامعه و میزان تأثیرگذاری گروه های مختلف در نظام تصمیم گیری و غیره از جمله نیروهای موثر در شکل گیری شهرها هستند. معمولاً هویت یک اثر معماری و شهرسازی با میزان وجود ایده ها و معانی برگرفته از ویژگی های فرهنگی دستگاه تشخیص هویت شناخته می شوند، اما عوامل متعدد دیگری در شکل دهی به سیما و هویت یک شهر موثرند. نمودار زیر ابعاد شکل دهنده هویت شهری را نمایش می دهد. منبع: فرجامی، محمدرضا، ابعاد هویت شهری، مجموعه مقالات همایش مسائل شهرسازی، جلد اول، ساخت کالبدی شهر، 1383 دانلود مقاله

اگر در باب طراحی شهری متصور شویم که عوامل ایجاد شده در طراحی، اجزایی هستند که بتوان از آنها به ابیات یه قطعه شعر تشبیه نمود و کل موضوع طراحی شهری را نمودی از یک قطعه شعر دانست، چنانچه ابیات این قطعه شعر به لحاظ محتوا و آهنگ با هم متناسب باشند، خواننده افکار و توانمندی شاعر را خواهد ستود، اما در صورت آشفتگی در شعر می توان حدس زد که شاعر آشنایی با کل موضوع نداشته است که این نتیجه گیری در رابطه با موضوع طراحی شهری نیز قابل تعمیم است. یعنی هرچه اجزای طراحی شده در یک شهر به لحاظ شکل و محتوا با همدیگر هماهنگ و متناسب باشند، بیننده در پایان نه تنها از کل سیمای یک شهر لذت خواهد برد بلکه به هماهنگی دستگاههای زیربط و آگاهی ایشان در امر طراحی شهری پی خواهد برد. سعی نگارنده بر آنست که موضوع طراحی مجسمه های شهری و کارکردهای آنها در تعریف هویت و سیمای شهر مورد بررسی قرار گیرد، ضمن آنکه نمونه هایی از مجسمه های شهری در کشورهای مختلف معرفی می شود تا امکان ارائه نتایج کاربردی از این یادداشت فراهم شود. نویسنده: جمال الدین سهیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین دانلود مقاله