جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: در کشور ما طراحی شهری به مفهوم امروزی، سابقه چندان طولانی ندارد و در این بین طراحی فضاهای بازی کودکان خصوصاً گروه سنی 5 تا 12 سال هم اولویت کمتری را داشته است. در شهرسازی سنتی ما به دلیل هویت مندی و احساس تعلق ساکنین به فضا و سازگارتر بودن آن با جوامع سنتی، کودکان به راحتی می توانستند فضای مورد نیاز خود را برای بازی بیابند. امروزه افزایش شهرنشینی و تغییر نحوه زندگی محدودیت های فضایی و زمانی بیشتری را برای کودکان و بازی آنها ایجاد کرده که موجب شده تا روش بازی آنها کاملاً متفاوت از نسل قبل شود. رواج بازی های کامپیوتری بین بیش از 80 درصد کودکان امروز، این مسئله را ثابت و لزوم راه حل های شهرسازانه را در شهرهای معاصر برای اختصاص فضای مناسب برای این قشر سنی ایجاب می کند. این مقاله با تحلیل و ارزیابی دو محله گلسار و دروازه لاکان در شهر رشت به عنوان دو محله جدید و قدیمی با استفاده از اصول و معیارهای جاری در طراحی فضاهای بازی به مقایسه این دو پرداخته و با اثبات فرضیاتی که انتظارات کودکان امروز از فضای بازی را فراتر از تاب و سرسره های سنتی دانسته و آن را نیازمند بازنگری می بیند و تأثیر محیط کالبدی را روی رفتارهای بازی کودکان و فعالیت فیزیکی آنها تأیید می کند، سعی در ارایه اصول و نگرشی نو در باب طراحی فضاهای بازی کودکان خصوصاً گروه سنی 5 تا 12 سال دارد. نگرشی که طراحی زمین های بازی معاصر را بر اساس شناخت نیاز کودکان امروز و ارتقای کیفیت محیط شهری هدف غایی خود قرار می دهد تا فرصت های بازی کیفی را از طریق فرایند آگاهانه ایجاد کند. مشخصات مقاله: مقاله در 12 صفحه به قلم حميدرضا ابراهيمي (عضو هيئت علمي دانشگاه تهران)،نوید سعيدي رضواني(استاد یار و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي واحد قزو ن.)،آرزو معاني منجيلي(كارشناس ارشد شهرسازي از دانشگاه آزاد اسلامي واحد قزو ن. نویسنده مسئول).منبع:باغ نظر سال هشتم زمستان 1390 شماره 19.ensani.ir تدوین اصول طراحی فضاهای بازی کودکان با تأکید برگروه

برای بررسی نقش مردم در طراحی پارک ها بهترین منبع آیین نامه هایی است که توسط شهرداری ها و شوراهای شهر تهیه می شوند. در اینجا به اختصار به بیان ضوابط مطرح شده از طرف انجمن منظر پایدار و راهنمایی طراحی پارک منتشر شده توسط دپارتمان پارک ها شهر ساکرامنتو می پردازیم به عنوان نمونه ای برای راهنمایی معماران منظر و نیز دست اندرکاران تهیه آیین نامه ها. طراحی، اجرا و نگهداری منظر در تعادل با طبیعت و حفظ محیط بدون مصالحه به نسل های آینده با اجرای روش های منظر پایدار استاندارد ها و راهنماها ممکن می شود. نگهداری آب • استفاده از اجزای گیاهی که بومی هستند و گیاهانی که به کم آبی مقاوم هستند. • استفاده از چمن ضد خشکی و علف هایی که آب کمتری نیاز دارند. • کاهش مصرف آب با استفاده از آبیاری قطره ای یا سیستم آب پاش با شدت کم و تکنولوژی هایی که ضایعات آب را کم می کند. • استفاده از سیستم خاموش کننده خودکار آبپاش ها در زمان بارندگی و استفاده از سنسور های رطوبت سنج خاک و سیستم آبیاری هوشمند که توسط ایالت و دیگر احکام لازم شده است. • تعدیل کردن و دوباره مرتب کردن آب پاش ها برای جلوگیری از آب پاشیدن به مسیر های پیاده و خیابان ها. • استفاده از2 الی 3 اینچ کود دوستدار محیط در اطراف بوته ها، بستر گیاه و درختان برای حفظ آب و رطوبت. • استفاده از حیطه های جداگانه آبیاری برای علفزار و گیاهان منظر. • طبقه بندی و گروهی کردن گیاهان بر اساس میزان آب مورد نیاز • اجتناب کردن از گیاهانی که به خوبی با با شرایط محلی (نور، رطوبت، درجه حرارت) سازگارنمی شوند. که باعث استرس بیش از حد بر گیاه می شود و ممکن است به آب بیشتری نیاز پیدا کند و بیشتر مستعد آفت زدگی شود. • ایجاد گودال و باغ بارانی در مکان هایی که بتوان آب را ***** کرد. استفاده از خاکریز در کنار گودال ها برای زهکشی و درجه بندی. • ایجاد شیب هایی که قابل تراس بندی و بالا آوردن سطح باشد. • ا ستفاده از منابع جمع آوری باران و قطره ای کردن آن و هدایت برای استفاده در آبیاری گیاهان. • تبعیت از همه قوانین، فرمان ها و آیین نامه ها ی برنامه منظرو • تبعیت از احکام کود که اخیرا تصویب شده است. صرفه جویی در مصرف انرژی • نمای جنوبی خانه ها و ساختمان ها بیشترین شدت آفتاب در حالی که نمای شرقی و غربی به ترتیب آفتاب صبح و بعد از ظهر و نمای شمالی کمترین میزان آفتاب را دریافت می کنند. درختانی را انتخاب کنید که با ایجاد سایه به خنک بودن ساختمان ها کمک کنند و در ضلع جنوبی به کاهش مصرف انرژی کمک کنند. • بر روی کولر ها و دستگته تهویه هوا سایه اندازی شود تا با افزایش خنکی، میزان مصرف انرژی را کاهش دهد. • از درختان سایه انداز در پارکینگ ها و دیگر سطوح سخت استفاده کنید. • در مکان های ممکن از انرژی خورشید برای روشنایی استفاده کنید. • تبعیت از احکام شهرداری و دیگر دفاتر دولتی در باره روشنایی فضای خارجی. • ترکیب روشنایی به نحوی که آلودگی نوری درخشندگی شدید را کاهش دهد، جلوگیری از نفذ نور به مکان های دیگر، افزایش امنیت و ایمنی و کاهش مصرف انرژی. • بیشتر از تکنولوژی نورپردازی به سمت پایین استفاده کنید تا به سمت بالا. • به جای روشنایی الکتریکی از روشنایی خورشیدی در پارک ها استفاده کنید. راهنماهای طراحی پارک شامل رهنمود های مفهومی برای بهتر کردن مطلوبیت پارک ها است. طراحی پارک: 1. بوجود آوردن یک ورودی اصلی برای پارک، که حس ورود به پارک را القا کند شامل ایجاد عناصر زیر در ورودی پارک: تابلوی اسم پارک، محوطه ای دارای درختان گلدار، کفپوش خاص و در صورت امکان جایگاه نشستن. 2. در صورت امکان، قرار دادن ورودی اصلی در نزدیکی ایستگاه اتوبوس یا خط عابر پیاده. 3. تامین ورودی جدایی برای ماشین های نگهداری، دور از ورودی اصلی پارک برای عابران. 4. خلق سیستم سیرکولاسیونی که مردم را به عبور مطلوب هدایت کند بدون اینکه آنها را مجبور به توقف کند. 5. ایجاد دسترسی مستقیم به زمین بازی، اتاق استراحت و زمین های بازی. 6. قرارگیری زمین بازی به فاصله حداقل 24/15 متر از خیابان یا پارکینگ. زمین های بازی نزدیک تر از62/7 متر باید با یک حصار فولادی به ارتفاع 91 سانتی متر احاطه شود. 7. ساخت زمین بازی در نزدیک مسیر اصلی و نزدیک ناحیه پیک نیک گروهی و ناحیه باز چمنزار. 8. زمین های ورزش باید برای حداکثر دید برای امنیت در طول لبه های پارک قرار بگیرند. ایجاد حائل از 57/4 متر تا 9/6 متر از خیابان مثل یک خاکریز کوتاه یا حائل کوتاه. 9. جهت یابی بهینه برای زمین های ورزشی 10. راستای محور طولی زمین ها ورزشی باید در جهت شمال به جنوب قرار بگیرد. 11. طراحی پارک باید حیطه بزرگی از زمین خاکی یا گیاهی پیوسته داشته باشد. 12. پارکینگ کافی می باید برای کاهش مشکلات پارکینگ برای خیابان های مسکونی و یا شریان های اصلی درپارک های منطقه ای و عمومی طراحی شود. 13. تسهیلات اتاق استراحت باید برای تمامی پارک های منطقه ای و عمومی و پارک های مجاور پر استفاده فراهم شود. 14. پارک ها باید با تاکید بر استفاده ارتباطی و حیطه های چند عملکردی تفرجگاهی و تسهیلاتی که بطور موثر از منابع پارک استفاده می کند طراحی بشوند. 15. همه پلان های اصلی منحصر به فرد برای توسعه پارک های جدید باید در معرض روند تصویب پلان اصلی قرار بگیرند که تصویب پلان نهایی را توسط کمیسیون شورای شهروندان برای پارک ها وتفرجگاه ها، الزامی می کند. 16. شهر می باید بر طرح های نوآورانه و بی همتا و ترویج صفت منحصر به فرد در طراحی هر پارک تاکید کند. سایت ها، امکانات، بنا ها یا منظر تاریخی یا فرهنگی معنی دار در هر پارکی باید شناخته شود و اینکه آنها در کجای طراحی پارک قابل ارائه است. 17. پارک های مجاور نباید شامل مراکزعمومی، استخرهای شنا، استخر کودکان، پارکینگ داخل سایت یا زمین نورافکن دار باشد. نباید محدودیتی برای المان های تفریحی برای پارک های عمومی و منطقه ای وجود داشته باشد. 18. پدید آوردن یک زمینه مشخص برای پارک در زمان مقتضی برای بنا کردن یک شخصیت منحصر به فرد که با فعالیت های پارک و مکان آن سازگار باشد. زمینه باید بوسیله کاراکتر اجزای معماری، رنگ ها، جنس مصالح، مبلمان، وسایل بازی و انتخاب گیاهان تکمیل شود. 19. ایجاد وحدت در طراحی پارک بوسیله فراهم کردن عناصر تکرار شونده، رنگ و مصالح در کل پارک. 20. پلان اصلی سایت باید برای توسعه یا نوسازی درپروسه بحث عمومی اولیه توسعه پیدا کند. در هرجای ممکن، افراد سرویس دهنده مستقر در پارک باید برای کمک در انتخاب المان های تفریحی پارک، مورد مشورت قرار بگیرند. 21. در صورت تناسب داشتن طراحی پارک های عمومی و منطقه ای برای استفاده شبانه. روشنایی در شب باید برای حفظ امنیت و پیش بینی استفاده های تفریحی باشد، در حالی که نور زیاد و زننده را در مناطق مسکونی اطراف محدود می کند. 22. امتیاز انحصاری یا عمومی/خصوصی فرصت های سرمایه گذاری باید شامل انجمن های موجود و آینده و پلان پارک های منطقه ای باشد. 23. فضاهای استراحت باید در طول پارک در مکانهای مناسب وجود داشته باشد. فضاهای استراحت باید دارای جایگاه دوچرخه، آبخوری، سایه بان و امکانات پیک نیک دسته جمعی باشد. 24. دسترسی کافی برای ماشین های آتش نشانی، اورژانس و ماشین های سرویس دهی در پارک ها و فضاهای باز وجود داشته باشد. 25. ترویج استفاده از گیاهان مقاوم به خشکی و گیاهان بومی در جای مناسب پارک ها. 26. توسعه سیستم علائم در مسیرها که اطلاعات را برای کاربران مهیا می کنند، مثل دستورات ایمنی، شرح امکانات و فواصل. 27. طراحی تسهیلات پارک برای کاهش مصرف آب. پارک و تسهیلات باید در صورت نیاز برای افزایش و حفظ مشخصات طبیعی سایت و کاهش آب مصرفی و بقای نیاز متعاقب فرمان حفظ آب شهری طراحی شده باشند. 28. خصوصیات منظر طبیعی شامل: گیاهان طبیعی، خصوصیات آبی، صخره ای یا فرم خاکی در طراحی برخی پارک ها مطلوب است.

زمین بازی: بازی سهم به سزایی در رشد شخصیت کودکان ایفا می کند.به طور کلی از طریق بازی است که کودکان خود را با محیط خود سازکار می کنند.محل های بازی باید متنوع ،شادی آفرین و قابل تحول باشد.بازی باید نیازهای کودک را برآورده کند.بازی یک تجربه اجتماعی است که کودک به واسطه آن می آموزد تا یامدهای رفتار خود را درک کند. شرایط محل بازی: آفتابگیر بوده،از ترافیک و آلودگی ایمن باشد(نزدیک محل عبور و مرور وسایل نقلیه قرار نداشته باشد و ترجاحا در وسط پارک قرار بگیرد)و از سطح آبهای زیر زمینی بالا نباشد. محل های بازی باید در کانون مناطق مسکونی باشند و با شبکه ساده ای از راه ها به مناطق مسکونی و سایر مناطق مرتبط باشد.برای طراحی زمین های بازی ،باید مفروضات زیر را در نظر گرفت: - سن گروه،فضای مورد استفاده برای هر نفر،اندازه محل بازی ،مسافت از خانه ها و غیره هنگام احداث خانه ها،باید برای کودکان تا سن 6 سال،کودکان 12-6 سال و بزرگسالان ،زمین های بازی خصوصی رو باز (در زمین های مجتمع مسکونی)آماده کرد. اساس محاسبه اندازه تمام زمین های بازی عمومی را اغلب می توان در مقررات طراحی یافت. به عنوان مثال ،5 متر مربع محوطه بازی برای هر واحد مسکونی ،حداقل اندزه زمین بازی 40 متر مربع است.فضاهای باز برای بازی باید با یک مانع با حداقل 1 متر ارتفاع محصور گردد.(حصار انبو،پرچین و غیره)تا افراد را از خیابان ها و جاده ها ،خودروهای پارک شده ،خطوط آهن ،آبهای عمیق ،پرتگاهها و سایر خطرها جدا و محفوظ نماید.