جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: اگرچه ایجاد فضاهای سبز عمومی در ایران، قدمتی به عمقِ تاریخِ فرهنگِ این سرزمین دارد و اوج نمایش آن، در چهارباغ اصفهانِ صفوی پدیدار می شود؛ اما واژه ""پارک""، نخستین بار در دوره قاجار و در عصر ناصرالدین شاه به دایره واژگان شهرنشینی ایران وارد شد. عصر ناصری، از مؤثرترین ادوارِ شکل گیریِ حیات مدنیِ نوین در ایران است. ارتباطات گسترده با غرب، دنیای بکر و سنتی ایرانی را دستخوش تحولاتی شگرف کرد؛ از جمله این تغییرات در معماری و شهرسازی رخ داد که شاخصه اصلی آن تمایل به الگوبرداری از سبک فرنگی بود. در این دوره، فضاهای نوینی در شهر پدید آمد که از همان زمان در مدارک، اسناد و نقشهها «پارک» نامیده شدند؛ از «پارک امینالدوله» در اسناد مختلف، به عنوان اولین پارک تهران یاد شده است. فرضیه این نوشتار آن است که اولین بار، در تهران قاجاری، «پارک»هایی ساخته شد که دارای عملکرد، مالکیت و مفهوم متفاوت، هم با باغهای آن دوره و هم با پارکهای عمومی امروزین است. این مقاله، در پی بررسی سیر تحول معنایی این واژه، در فرهنگ شهری ایران نیست، بلکه هدف، بیان ویژگیهای پارک امینالدوله به عنوان اولین پارک ایرانی است ـ که دارای سبک طراحی متمایل به الگوهای فرنگی و متفاوت با باغهای ایرانی بوده ـ و طرح این پارک مؤثر بر طراحی پارکهای بعدی ایران است. بنابراین روند و شرایط شکلگیری این پارک مورد بررسی قرار میگیرد و از این رهگذر، به چرایی «پارک» نامیدهشدنِ آن پیبرده میشود؛ برای نیل به این هدف، ابتدا با استفاده از روش تاریخیـ توصیفی، گوشهای از تغییر شتابزده در فرهنگ دوره قاجاری، خصوصاً در حوزه معماری و شهرسازی، در تعامل با غرب بررسی شده و سپس این پارک به وسیله اسناد و مدارک، بازنمایی شده و مورد تحلیل قرار میگیرد. نتایج این تحقیق نشان میدهد نخستین پارک تهران، دارای تفاوتهایی با اصالت باغ ایرانی بوده که موجب متفاوت نامیده شدن این فضاها، از همان زمان قاجار شده است؛ پارک قاجاری، مانند بسیاری از اجزای دیگرِ معماری و شهرسازی دوره قاجار، دارای خصوصیات التقاطی بوده و مفهومی میانی و برآمده از پارک فرنگی و باغ ایرانی است. مشخصات مقاله:مقاله در 14 صفحه به قلم ابوذر مجلسی(پژوهشگر دکتری پژوهش هنر دانشگاه تربیت مدرس،نویسنده مسول)،مجتبی انصاری(دکتری معماری،دانشیار هنر و معماری،دانشگاه تربیت مدرس)،محمدرضا بمانیان(دکتری معماری،دانشیار دانشکده هنر و معماری،دانشگاه تربیت مدرس)،فرهاد فخار تهرانی(دکتری عمران مرمت،دانشیار دانشکده هنر و معماری،دانشگاه شهید بهشتی).این مقاله مستخرج از رساله دکتری جناب ابوذر مجلسی می باشد.باغ نظر سال دهم تابستان 1392 شماره 25.منبع:ensani.ir ویژگی های نخستین پارک تهران-پارک امین الدوله.pdf

چکیده: دیر زمانی از روند تغییرات شتابان و حجیم شهرنشینی در کشور و به تبع آن تغییر سازمان فضایی خانه های معاصر جهت پاسخگویی و هماهنگی،با این تغییرات نمی گذارد.تغییراتی که باعث دگرگونی الگوهای فضایی و به دنبال آن تغییر نقش ریزفضاهایی شد که قرن ها پاسخگوی نیازهای فرهنگی،اجتماعی اقوام ایرانی بودند،در این میان حیاط یکی از چندین نمونه ای بود که دستخوش تحول یا به تعبیری نابودی گردید؛حیاط که در خانه های تاریخی لازمه زندگی ایرانی بود و همچون اتاقی بدون سقف،مامن ساکنان خانه بود و امکان ارتباط آزاد با طبیعت را میسر می ساخت و به تعبیری مظهری بود از صورت مرکزگرای عالم باطن،به کلی از سازمان فضایی خانه حذف گردید و آنچه باقی ماند فضای بازی بود،در حد فاصل معبر عبوری و ساختمان که بیشتر جنبه عبوری داشت. مقاله ی حاضر در پی ارزش های از یاد رفته در ساحت سکونت معاصر با برهره گیری از روش تاریخی و توصیفی،به بررسی نقش حیاط در سازماندهی خانه های تاریخی دوره ی قاجار (به علت حفظ بسیاری از آثار معماری،و امکان شناخت و فهم فرهنگ و زندگی ان دوره)می پردازد.در این راستا،ابتدا به مطالعه ی عناصر اصلی خانه ایرانی(در دوره قاجار) و بررسی الگوی فضایی و ویژگی های خانه براساس آداب سکونت از منظر تاریخی پرداخته و سپس با بررسی میدانی تعدادی از خانه های تاریخی آن دوره(در شهر تبریز) به بازشناسی نقش حیاط در سازمان فضایی این خانه ها اقدام نموده است.نگارنده این مهم را در دو حوزه،قلمرو زندگی و قلمرو معنی،مورد کنکاش قرار می دهد؛تا از این طریق نقش کارکردی و ساختاری حیاط نسبت به کل خانه،کنش متقابل ساکنین با حیاط در چارچوب شیوه ی زندگی و رابطه ی متقابل آن با سازمان فضایی،تقسیر ساکنان از طبیعت و اقلیم و رابطه آن با زندگی،بررسی گردد. این مقاله فتح بابی اسن برای بازشناسی این موضوع که حیاط در خانه ایرانی چه نقشی داشته و چه نقشی (می تواند)داشته باشد. مشخصات مقاله:مقاله در 7 صفحه به قلم حامد بیتی(عضو هیئات علمی دانشگاه هنر اسلامی تبریز)،منبع مجله کتاب مماه هتر شماره 149 بهمن ماه 1389 دانلود مقاله