جستجو در تالارهای گفتگو

این دوره که بین دو دوره کوهزایی (کالدونین و هرسی*نین) را شامل می*شود در دونشایر انگلستان (Devonshire) توسط مورچیسون و سدویک در سال 1839 نامگذاری شده است. مشخصات دوره دونین دوره دونین از 408 تا 360 میلیون سال پیش به طول انجامید. دونین دوره*ای حد واسط بین دو چرخه کوهزایی مهم کالدونین و هرسی*نین به شمار می*رود. به همین جهت برخی حرکات اپیزوژنیک و خشکی زایی این دوره را مشخصا نمی*توان به کوه زایی کالدونین یا به هرسی*نین نسبت داد، ولی معمولا دونین زیرین و میانی جزء کوه زایی کالدونین محسوب می*گردد. گذر زیرین آن شامل ماسه سنگ قدیمی است و با تمام شدن فسیل گرتپولیتی به نام منوگراتپوس مشخص می*شود، این حد را با پیدایش سرپایان نیز برابر می*گیرند. پیشروی دریا در این دوره باعث افزایش مرجانهای روگوزا و تابولاتا که گاهی تا چندین متر بالاتر از سطح دریا و به وسعت چند کیلومتر دیده می شوند، گردید. تقسیمات دونین از نظر اشکوبها عبارتست از: دونین زیرین این دوره شامل دو اشکوب به نامهای ژدی*نین و کوبلانسین می*باشد. اشکوب ژدی نین: نام آن از ژدین (Gedinne) نام شهر از بلژیک در نواحی آردن (بین فرانسه و بلژیک) گرفته شده است. قسمت زیرین آن از پورنگ ، آرگوز ، شیل و بخش بالایی آن شامل شیلهای رنگین است. اشکوب کوبلانسین (Coblencian): نام آن از کوبلانس (Coblence) در آردن گرفته شده و ماسه سنگهای گری*وکی از رخساره*های مهم آن به شمار می*رود. دونین میانی دونین میانی شامل اشکوبهای ایفلین و ژیوسین می*باشد. اشکوب ایفلین: این اشکوب شامل رسوبات کوارتزیتی شیلی و آهکی است که اولین بار در ناحیه آردن بلژیک مطالعه و نامگذاری شده است. اشکوب ژیوسین (Givetian): این اشکوب نامش از ناحیه ژیوه (Givet) در حد جنوبی دینان در بلژیک مشتق گردیده و شامل رخساره*های آهکی حای فسیل (Stringocephalus) است. دونین بالایی این دوره شامل اشکوبهای فراسنین و فامنین می*باشد. فراسنین (Frasnian): که در حد جنوبی حوضه دینان مطالعه شده ، نام آن از آهکهای ناحیه فراسن مشتق شده است. فامنین (Fammenian):وجه تسمیه این اشکوب از ناحیه فامن (بین بلژیک و شمال فرانسه) می*باشد. رخساره*های این اشکوب بیشتر شیلی است که با ماسه پسامیتی همراه است. فسیلهای دوره دونین در این دوره بی*مهرگان از جمله بازوپایان و دوکفه*ایها فراوان بوده*اند. از براکیویودها اسپریفریده ، رینیوکونلیده و استرونومنیده تنوع زیاد داشته*اند. در اوایل این دوره آمونوئیدها که نرم تنان با صدف پیچیده بودند، به جای ناتیلوئیدها که صدف مستقیم داشتند، فراوان شدند. آمونوئیدها به علت تنوع سریع و کوتاهی دوره عمر جز فسیلهای شاخص دونین تا آخر دوران مزوزوئیک هستند. گرچه دونین به نام دوره ماهیها مشهور شده است، ولی تعداد گونه*ها در این دوره بیشتر از دوره*ای بعد نبوده است. از مهمترین ماهیهای این دوره می*توان اوسترا کودرم (Ostracoserm) را نام برد که در محیطهای آب شیرین زندگی می*کرده است. این ماهیها که فاقد دندان و آرواره بودند، دهان باسپری استخوانی پوشیده می*شده است که در ماهیهای امروزی دیده نمی*شود. اولین حشره در دونین ظهور می*یابد. گرایتولیتها از بین رفتند و تری لوبیتها رو به کاهش نهادند. گیاهان خشکی از جمله نهانزادان آوندی در دونین توسعه یافتند. جغرافیای دیرینه دونین در این دوره آب دریاها بالا آمد و دریاها در روی خشکیها پیشروی داشتند. عامل این پیشروی را ذوب شدن یخهای قطبی که در اردویسین تشکیل یافته بودند، می*دانند. گسترش رسوبات آهکی و تبخیری حاکی از آب و هوای گرم در این دوره است. رسوبات تبخیری در سیلورین به فاصله 30 درجه از استوا تجمع یافتند، ولی رسوبات تبخیری دونین گسترش بیشتری به طرف شمال و جنوب داشته**اند. ماسه سنگهای قرمز که از مهمترین رخساره*های دونین است، در انگلستان مطالعه شده است. شواهد مغناطیسی بیانگر آن است که قاره*های شمالی و جنوبی در دونین و کربنیفر بهم نزدیک شده*اند. حدود 80 درصد موجودات زنده در کناره*های قاره*ها مشابهند. در اوایل دونین کوهها شکل گرفته و رسوبات ماسه سنگی قرمز سبب اتصال بعضی قسمتها شدند که از جنوب تا آمریکای شمالی گسترش داشتند و بعدها با پیشروی دریاها موجودات دریایی توسعه یافتند. در زیردوره دونین پسین قسمت اعظم ایران از دریا پوشیده بوده است. رسوبات فسیل*وار این زیردوره از شمال بندر عباس تا ایران مرکزی و کوههای البرز گسترش دارند. شواهد پالینولوژیکی حاکی از آن است که در دوره دونین ایران ، استرالیا و عربستان بخشی از قاره آفریقا را تشکیل می*داده*اند.