جستجو در تالارهای گفتگو

ویسنده: فائزه اسحاقی آیا تا به حال شده که با یکی از دوستانتان قرار داشته باشید و تمام تلاشتان را بکنید تا به موقع برسی اما دوست شما بعد از کلی دیر آمدن،درحالی که شما از عصبانیت دارید منفجر می‏شوید،خیلی راحت (در کمال آرامش) به شما می‏گوید که "معذرت می‏خواهم".اما ما به شما پیشنهاد می‏کنیم که عصبانیت را کنار بگذارید و مطلب زیر را بخوانید.» نوعی الگوی رفتاری شخصیتی که مورد توجه فراوان افراد جامعه قرار گرفته تیپ های شخصیتی هستند. گفته می‏شود که یک رویه ی دوز مبل به شخصیت تیپ a پی برد!هنگامی که اوبرای تعویض رویه های صندلی به مطب پزشکی مراجعه کرد که تخصص وی درمان بیمارانی بود که به حمله ی قلبی مبتلا شده بودند،متوجه شد که جلوی نشیمن صندلی ها پوسیده شده بودند،نه عقب آنها!افراد تیپ a که مستعد بیماری قلبی هستند،معمولا روی لبه ی صندلی ها با حالتی از اضطراب و استرس می‏نشینند. پس از آن پزشکان سال ها بود که می‏دیدند قربانیان حمله ی قلبی مردمانی هستند اهل خصومت ورزی،پرخاشگر و ناشکیبا که بیش از اندازه خود را گرفتار کارشان می‏کنند.در دهه ی ١٩٥٠دومتخصص قلب دست به کار توصیف مجموعه رفتارهایی شدند که به نظرشان می‏رسید مشخصه ی اصلی بیماران عروق قلب باشد. افرادی که رفتار تیپ a را از خودشان نشان می‏دهند معمولاً با ملاک های زیر توصیف می‏شوند: افرادی بسیار رقابت جو که اهل کسب و اکتساب هستند،به فوریت های زمانی حساسند،به همین جهت به دشواری آرام و قرار پیدا می‏کنند،در به تاخیر افتادن کارها یا به هنگام رو به رو شدن با کسانی که آنان را بی کفایت می‏دانند ناشکیبا هستند و زود خشمگین می‏شوند.این قبیل مردم هرچند دارای اعتماد به نفس جلوه می‏کنند اما غالباً دست خوش تردید درباره ی خودشان هستند و خودشان را وادار می‏کنند کارهای بیشتری را در فرصت های کوتاه به انجام برسانند. نقطه ی مقابل این تیپ شخصیتی،افراد تیپ b هستند که ویژگی های رفتاری تیپ a را ندارند بدون احساس گناه،آرامش دارند و بدون برانگیختگی و تشویش کار می‏کنند،گرفتار فوریت های زمانی و ناشکیبایی حاصل از آن نیستند و آسان به خشم نمی آیند به طور کلی آرام و خونسرد هستند.به طور مثال زمانی که افراد تیپ a به اتوبوس نمی رسند،به شدت ناراحت می‏شوند،اما افراد تیپ b در این شرایط به خود می‏گویند "جای نگرانی نیست،همیشه یک اتوبوس دیگر می‏رسد"(اشتاین برگ). اگر شما تیپ a هستید نگران نباشید،با این همه نکته ی امید بخش برای افراد دارای الگوی تیپ a این است که به کمک برنامه های درمانی بسیار منظم و ترکیبی از فنون شناختی و رفتاری که دارای کارایی بالایی هستند می‏توانند این وضع را تغییر دهند و کسانی که بتوانند از رفتار تیپ a خود بکاهند کمتر در معرض بیماری عروق قلب خواهند بود.(فریدمن و همکاران) طرحی با شرکت بیش از هزارتن از کسانی که هریک حداقل یک بار دچار حمله ی قلبی شده بودند به اجرا درآمد.به آزمودنی های گروه آزمایش یا تحت درمان کمک شد رفتار تیپ a خود را تغییر دهند:برای آنکه حساسیت به فوریت های زمانی را در خود کم کنند قرار شد در صف ها به انتظار نوبت بایستند (کاری که برلی افراد تیپ a بسیار ناخوشایند است)و فرصت هایی برای توجه به مطالبی تدارک ببینند که به طور معمول فرصتی برای آن ها ندارند،نظیر تماشا کردن مردمان یا آغاز گفت و گو با مردم غریبه علاوه بر این ها،تدابیر درمانی دیگری تدارک دیده شد؛از قبیل آموزش شیوه ی بیان منظور خویش بدون از کوره در رفتن و تغییر بعضی رفتارها (مانند به میان سخن دیگران رفتن یا عجولانه حرف زدن یا به سرعت غذا خوردن). درمانگران شیوه هایی را برای ارزیابی مجدد باورهای زیربنایی که خاستگاه بیشتر رفتارهای عجولانه و خصمانه ی تیپ a است (نظیر اینکه ملاک موفق بودن فقط عبارت از مقدار و میزان محصول کار است) نیز تدارک دیدند و سرانجام تدابیری برای کاستن از تنش های محیط خانه و شغل آنان پیدا شد (از قبیل کاستن از شمار اشتغالات اجتماعی غیرضروری).بدین ترتیب یادگیری تدابیری برای تغییر رفتار تیپ a تاثیر سودمند آشکاری بر سلامت این آزمودنی ها گذاشت. این پژوهش ها مبتنی بر این مقدمات است که ذهن و بدن بر یکدیگر تاثیر می‏گذارند. امروزه الگوهای ساده ی تاثیر تنش بر سلامت،جای خود را به الگوهای پیچیده ای داده است که تبیین‏هایی درباره ی چگونگی مداخله ی عوامل زیست شناختی، روان شناختی و اجتماعی از قبیل آمادگی وراثتی در برابر بیماری قلب هستند، این واکنش های فیزیولوژیایی در برابر تنش، می‏تواند موجب تباهی سلامت شود.در عین حال، ویژگی‏های رویدادهای محیط، تاریخچه‏ی شخصی،شیوه‏ی ارزیابی هر رویداد و شیوه‏های مقابله ی شخص همه و همه در تعیین نحوه‏ی ادراک شخص از تنش نقش دارند.به این ترتیب میزان پریشانی یا اختلال سلامت شخص را در پی موقعیت‏ها بالقوه‏ی تنش زا،آسیب پذیری ها و توانمندی های زیست شناختی و روانشناختی هر موقعیت رقم می‏زنند. طبقه بندی افراد تیپ a و تیپ b یا به وسیله‏ ی مصاحبه ی استاندارد استرس یا توسط پرسشنامه ی خودآزما انجام می‏گیرد (جنکیز، روزنمن، فریدمن، گلاس).پرسش های نمونه به شرح زیر می‏باشد: ١-«آیا تا کنون همسر یا دوست شما به شما گفته است که خیلی تند می‏خورید؟» افراد تیپ a می‏گویند،«بیشتر اوقات بله» افراد تیپ b می‏گویند،«بله یک یا دو بار»یا می‏گویند«نه» ٢-« همسر یا دوست شما سطح کلی فعالیت شما را چگونه ازریابی می‏کنند؟» افراد تیپ a می‏گویند،« بسیار فعال باید آهسته تر عمل کنم » افراد تیپ b می‏گویند،« بسیار کند،باید فعال تر باشم» ٣-«آیا تا به حال سر کار یا در منزل برای خودتان موعد یا سهمیه تعیین کرده اید؟» افراد تیپ a می‏گویند،«بله،هفته ای یک یا دو بار یا به دفعات بیشتر» افراد تیپ b می‏گویند،«نه»یا«فقط گاهی اوقات» ٤-«زمانی که در وسط انجام کاری هستید و کسی(نه رئیس شما)مانع کار شما می‏شود، در درون خود چه احساسی می‏کنید؟» افراد تیپ a می‏گویند،«واقعا ـزرده می‏شوم،زیرا بیشتر این مزاحمت ها ضروری نیستند» افراد تیپ b می‏گویند،«احساس خوبی می‏کنم، زیرا بعد از وقفه ی گاه و بی گاه بهتر کار می‏کنم» منابع: ١. روانشناسی هیلگارد،اتکینسون و همکاران،ترجمه ی براهنی و همکاران ٢. آسیب شناسی روانی،سلیگمن،ترجمه ی یحیی سید محمدی

● شما به کدام تیپ شخصیتی نزدیکتر هستید، تیپ A یا تیپ B ؟! هر کدام از تیپ های شخصیتی A و یا B دارای خصوصیات خاصی هستند که می توان افراد را با آن شناخت و با شناخت بهتر از افراد، می توان رفتار مناسب با دیگران داشت. همچنین آگاهی از نوع تیپ شخصیتی فرد، می تواند به ایفای نقش بهتر فرد در سازمان کمک نماید و سازمان را به اهداف سازمانی برساند، چرا که با آگاهی از نوع تیپ شخصیتی فرد، خواهیم توانست افراد مناسب را برای مشاغل مورد نظر انتخاب کنیم. به طور کلی ما از نظر خصوصیات شخصیتی وابسته به دو تیپ A و B هستیم. افرادی که ویژگیهای شخصیتی مانند: استبداد، حمایت کننده، احساساتی، تحمل ابهام، دلواپسی، نیاز شدید به پیشرفت، خشونت، پرانرژی، رقابت جو، جاه طلب، بی حوصله و ستیزه جو و … را دارا هستند، به عنوان تیپ A مطرح می شوند. روانشناسان شخصیت تیپ A را به عنوان افراد پیچیده احساساتی تعریف می کنند که در کسانی می توان مشاهده نمود که همواره در یک حالت تهاجمی در کشمکش هستند و برای رسیدن به هدف با افراد و عوامل دیگر مقابله می کنند. و در مقابل شخصیت هایی که آرام ، صبور و میانه رو هستند، به عنوان تیپ B مطرح می شوند. نتایج تحقیقاتی که برای روی انواع شخصیت ها صورت گرفته است، نشان می دهد که تیپ A همبستگی بالایی با فشار عصبی و خطرات جسمی ناشی از آن دارد. کارکنان تیپ A فشار شغلی قابل ملاحظه ای را تحمل می کنند، این افراد کسانی هستند که : ۱) ساعتهای طولانی تحت فشار عصبی وقت و حجم زیاد کار فعالیت می کنند. ۲) معمولاً کار را شبها و در اوقات تعطیل به خانه می آورند و قادر به استراحت نیستند. ۳) مرتباً خود را مقایسه می کنند و استانداردهای بالای بهره وری را برای خود منظور می دارند. ۴) آنها بیشتر به وسیله شرایط کار سرخورده می شوند، از کارهای دیگران خشمگین می گردند و مورد سوء تفاهم روسای خود قرار می گیرند. نتایج یک تحقیق در آمریکا نشان داده است که ۶۰ درصد مدیران نمونه گیری شده تیپ A و ۱۲ درصد تیپ B هستند. تفکر عموم بر این است که افراد تیپ A آمادگی بیشتری نسبت به بدترین نتایج فشار عصبی یعنی حمله های قلبی دارند. یک پزشک محقق اخیراً اشاره کرده که افراد تیپ A احتمالاً عمر مفیدشان طولانی تر است. او اظهار داشته که : کار آلوده بودن، همیشه عجله داشتن، متعرض بودن به دیگران، لزوماً چیز بدی برای قلب نیست. آنچه برای قلب مضر است این است که میزان بالایی خصومت و عصبانیت داشته باشید و هنگامی که با افراد روبه رو می شوید زحمت پنهان کردن آن را به خود ندهید. ● چگونه تیپ A را از تیپ B تشخیص دهیم؟ باید توجه داشت که هر کدام از تیپ های شخصیتی A و B دارای ویژگیهای خاص خود هستند که با توجه به آن می توان، تیپ A را از تیپ B تشخیص داد. در ادامه به ویژگیها و نیم رخهای شخصیتی تیپهای A و B اشاره می کنیم: ۱) تیپ A همیشه در حال حرکت است، در حالی که تیپ B نگران وقت نیست. ۲) تیپ A سریع راه می رود، اما تیپ B صبور است. ۳) تیپ A سریع می خورد، اما تیپ B به آرامی و با آرامش کامل غذای خود را میل می نماید ۴) تیپ A سریع حرف می زند و مکالمه تند دارد، اما تیپ B لاف نمی زند و کند سخن می گوید. ۵) لحن کلام تیپ A شدید است، اما تیپ B لحن کلام ملایمی دارد. ۶) کیفیت کلام تیپ A زمخت، محکم و کوتاه است، در حالی که کیفیت کلام تیپ B یکنواخت است. ۷) تیپ A بی صبر است و پاسخ آنی به سئوالات می دهد، اما تیپ B صبور است و پیش از پاسخگویی به سئوالات مکث می کند. ۸) تیپ A دو کار را با هم انجام می دهد، اما تیپ B از عهده انجام تنها یک کار برمی آید. ۹) تیپ A آه فراوان می کشد، اما تیپ B به ندرت آه می کشد. ۱۰) حرکات چهره تیپ A کشیده، خصمانه و ابروها درهم است، اما تیپ B چهره ای آرام و دوست داشتنی دارد. ۱۱) تیپ A در حال بازی به برد و باخت فکر می کند، اما تیپ B برای تفریح بازی می کند نه پیروزی. ۱۲) تیپ A زمان فراغت ندارد، اما تیپ B بدون احساس گناه می آساید و تحت فشار پایان وقت نیست. ۱۳) تبسم تیپ A در گوشه لب است، اما تیپ B تبسم گسترده دارد. ۱۴) خنده تیپ A خشک است، در حالی که تیپ B خنده ای نرم، لطیف و خوش آیند دارد. ۱۵) ذهن تیپ A با ارقام پر است، اما تیپ B سعی در به خاطر سپردن اعداد و ارقام نمی کند. ۱۶) تیپ A موفقیتها را با کمیت اندازه گیری می کند، اما تیپ B کیفیت را مدنظر دارد. ۱۷) تیپ A انگلشتان خود را زیاد فشار می دهد، اما تیپ B به ندرت این کار را انجام می دهد. ۱۸) تیپ A اغلب در تلاش برای تسلط به طرف مقابل است، اما تیپ B به ندرت این کار را انجام می دهد ۱۹) تیپ A به طور مداوم، در فشار کمبود وقت است، اما تیپ B هرگز عجله ندارد. ۲۰) تیپ A از کار خود رضایت ندارد و برای طی کردن درجات بالا تلاش می کند، در حالی که تیپ B از کار خود راضی است. علاوه بر ویژگی هایی که برای تیپ های شخصیتی A و B برشمردیم، خصوصیاتی دیگری نیز می توان برای هر کدام از تیپ های شخصیتی، نام برد؛ به عنوان مثال تیپ A روحیه تهاجمی دارد، رقابتی است و به استقبال خطر می رود. و تیپ B میانه رو است و کمتر با کسی دشمنی می کند و کمتر دست به ریسک می زند. ● تیپ A و تیپ B در سازمان بسیار مهم است که بدانیم در یک سازمان باید کدام تیپ شخصیتی را استخدام نمود تا به اهداف سازمانی دست یافت؟ باید این نکته مهم را همواره در نظر داشته باشیم که هر چند افراد تیپ A در سازمان سریع رشد می کنند و به بالا می رسند و آنها موفقتر از تیپ B هستند، اما در بالاترین نقطه سازمان افراد تیپ B که افرادی صبورند و مسایل را از دید وسیع تری می بینند، موفق تر هستند. توصیه می شود افراد تیپ A را برای کارهایی از جمله طبقه بندی، بایگانی، منشی گری، فروشندگی و مدیریت در شرایطی که حجم کار زیاد و وقت تنگ است، انتخاب نمائیم و این نکته را در نظر داشته باشیم در مشاغلی که اصرار چندانی به سرعت انجام کار نیست، و به کیفیت بیشتر توجه می شود، استخدام افراد تیپ B توصیه می شود. همچنین در سازمان هایی که نیاز به مدیریت با دید وسیع تر دیده می شود و بر حفظ آرامش و صبر در انجام کارها تاکید می شود، در شرایطی که حجم کار کم بوده و وقت کافی برای انجام آن وجود دارد، استخدام افراد تیپ B می تواند موفقیت سازمان را در پی داشته باشد.