جستجو در تالارهای گفتگو

1- تقویت (تحسین)(پاداش): بهترین روش برای تربیت کودکان روش تقویت رفتار مطلوب به صورت تحسین یا پاداش است و تا زمانی که می توان به این روش مثبت تربیت کرد بهتر است از تنبیه استفاده نشود. تقویت (تحسین و پاداش) می تواند به روشهای مختلفی به کودک داده شود: یک لبخند، یک نگاه محبت آمیز، گفتن «آفرین»، یا هر کلمه تشویقی دیگر، دادن جایزه و..... همه تقویت محسوب می شوند. اما برای تقویت رفتار مطلوب لازم است به نکات زیر توجه کنیم: - تمرکز بر رفتار و تقویت آن: بر خود رفتار مطلوب تمرکز کنید و آن را تقویت کنید. مهم آنست که به کودک نیز گفته شود که بخاطر کدام رفتار مطلوبش دارد تقویت می گیرد یا تحسین می شود. فرض کنید که کودکی که برای آوردن صبحانه به مادر کمک کرده، اسباب بازیهایش را از وسط اتاق جمع کرده و یک نقاشی زیبا نیز برای مادر کشیده و مادر بعد از تمام این کارها می گوید: «آفرین دختر خوبم». اینجا کودک نمی داند که برای کدام کار خوبش مورد تشویق مادر قرار گرفته و به احتمال زیاد کار آخری را که انجام داده است و پس از آن تشویق شده را به عنوان کار خوب درنظر می گیرد. در این حالت بهتر است که برای تشویق کودک هر کار خوب وی را کاملا مشخص کنیم و سپس او را تشویق کنیم. مثلا بگوییم: «مرسی از اینکه برای آوردن صبحانه کمک مامان می کنی»، «وقتی اسباب بازیهاتو جمع کردی چقدر اتاق تمیز شد» و «وای چه نقاشی قشنگی کشیدی. تو چقدر هنرمندی». - استفاده از تقویت های ویژه: گاهی برای انجام رفتار مطلوب کودک از جایزه های مختلف (چه خوراکی چه غیر خوراکی) استفاده می کنیم. اما لازم است توجه داشته باشیم که اولا جایزه ای که برای کودک تعیین می کنیم حتما جایزه ای باشد که کودک به آن علاقه داشته باشد، نه آنچه که در خانه داریم! و اینکه جایزه را بلافاصله بعد از انجام کار مطلوبش به وی بدهیم. اگر بین رفتار مطلوب کودک و جایزه فاصله بیفتد، ارزش جایزه کاهش پیدا می کند. - نسبت و میزان تقویت: به نسبت و میزان تقویتی که می کنید توجه کنید که متناسب با رفتار مطلوب کودک باشد، مثلا برای انجام یک کار مطلوب کودک 5 ساله مثل جمع کردن اسباب بازیهایش بعد از بازی در روز جمعه؛ دادن یک جایزه مثل یک عروسک جدید یا یک ماشین بازی جدید یا 10000 تومان پول جایزه بزرگی است. جایزه متناسب با این کار می تواند: استفاده از کلمات محبت آمیز، یک توجه مثبت، دیدن یک برنامه موردعلاقه در تلویزیون یا نهایتا خرید یک سی دی کارتون باشد. - تقویت بدون قید و شرط: اگر قرار است جایزه ای به کودک بدهید، لطفا برایش قید و شرط نگذارید. مثلا گفتن اینکه: «حالا که اتاقت را جمع و جور کردی برایت سی دی کارتون می خرم اما به شرطی که هرموقع اجازه دادم ببینیش» جایزه با قید و شرط است که با ندادن جایزه خیلی فرقی ندارد. - به قولتان عمل کنید: اگر برای انجام کار مطلوب فرزندتان قول رفتن به پارک یا سینما را می دهید لطفا حتما به قولتان عمل کنید. چون در غیر اینصورت پس از چند بار بدقولی کودک دیگر به انجام رفتار مطلوبش ادامه نخواهد داد. منبع

عادتشان بدهید از کلماتی مثل "خواهش می کنم"، "لطفاً"، "متشکرم"، "ببخشید"، و از این قبیل استفاده کنند و تشویقشان کنید نام بزرگسالان را هر زمان که توانستند بر زبان بیاورند 1. تشویق فرزندانتان به رفتارهای خوب را از سه سالگی آنها شروع کنید. عادتشان بدهید از کلماتی مثل "خواهش می کنم"، "لطفاً"، "متشکرم"، "ببخشید"، و از این قبیل استفاده کنند و تشویقشان کنید نام بزرگسالان را هر زمان که توانستند بر زبان بیاورند. به آنها یاد بدهید که همیشه با لحنی دوستانه صحبت کنند. 2. این واقعیت را قبول کنید که بچه ها هم انسان هستند و درست مثل بزرگسالان نیاز دارند که کسی به حرفهایشان گوش دهد، دوستشان داشته باشد، تحسینشان کند و به آنها احترام بگذارد. همه آدمها، چه کودک و چه بزرگسال در مقابل تحقیر، بی اعتنایی، زورگویی و آزار جسمی واکنش بدی نشان می دهند. 3. ثبات قدم در حرفهایتان تمرین بسیار خوبی برای تربیت فرزندان است اما گوش کردن به حرفهای بچه ها و عذر خواهی برای اشتباهاتتان هم اهمیت بسیار زیادی در تربیت آنها دارد. کسی نگفته که همیشه و 100 درصد مواقع حق باید به جانب والدین باشد. اگر شما هم وقتی اشتباه می کنید عذرخواهی کنید، الگوی بسیار خوبی برای آنها خواهید بود. 4. اینکه عشق همه چیز را حل می کند را باید جزء اصول خانه درآورید. اگر فکر می کنید نزدیک است که حسابی به خاطر کج خلقی فرزندتان عصبانی شوید، چند دقیقه از واکنشی که می خواهید نشان دهید جلوگیری کرده و صبر کنید. بنشینید و در آغوش بگیریدش و بدانید که ارزشش را دارد. چرا باید مدام سرزنششان کنید؟ به جای آن می توانید با عشق و محبت آرامشان کنید. 5. درمورد بچه های بزرگتر سعی کنید که خودتان را از مشکل جدا کنید. وقتی رفتار بد آنها شروع می شود سعی کنید به خودتان یا به فرزندتان زمان بدهید. اما اینکار را باید با قاطعیت انجام دهید و سریع او را به اتاق دیگری ببرید و برایش توضیح دهید که رفتارش قابل قبول نیست و به همین خاطر دوست ندارید فعلاً نزدیکتان باشد. بستن در باعث می شود کمی ناراحت شوند. بچه ها هم مثل بزرگتر ها از دور نگه داشتن اجباری خوششان نمی آید. بعد از چند دقیقه (یا هر وقت که عصبانیتتان فروکش کرد) دوباره به اتاق برگردید و در اغوش بگیریدشان و سعی کنید که مشکل را حل کنید. بچه ها همیشه به یک بزرگتر نیاز دارند تا اوضاع را بهتر کند. شاید نتوانند همان موقع معذرت خواهی کنند اما در بعضی موارد حتماً باید این عذرخواهی انجام شود. 6. سرزنش ها و درس دادن ها را برای وقتی بگذارید که فرزندتان آرام است و میتواند خوب به حرفهایتان گوش کند. از آنها بخواهید که مشکل رفتارشان را برایتان تکرار کنند و بگویند اگر دفعه بعد آن کار را تکرار کنند چه عواقبی خواهد داشت. اگر مشکلشان را قبول کردند و عواقب رفتار بدشان را پذیرفتند، اما بعدها تصمیم گرفتند که دوباره آن رفتارها را تکرار کنند، آن عواقب دیکر انتخاب خودشان بوده است. وقتی بعد ازاینکه آرام شدید با فرزندتان حرف بزنید، آنها حرف شما را خیلی بهتر درک می کنند. با این روش خیلی خوب می فهمند که کجای کارشان اشتباه بوده و دیگر حالت دفاعی به خود نمی گیرند. 7. فرزندتان را تنبیه فیزیکی نکنید. تنبیه بدنی واقعاً کار اشتباهی است چون نه تنها تحقیرشان کرده و احساساتشان را جریحه دار می کند، بلکه به آنها یاد می دهد که آنها هم می توانند کس دیگری را بزنند. وقتی در زندگی روزمره نمی توانید دیگران را به خاطر اشتباهاتشان بزنید، چرا باید با فرزند خودتان اینکار را بکنید؟ 8. در سن 9 تا 10 سالگی معنای قاطعیت و جدیت را به آنها یاد بدهید. آنها را تشویق کنید که همیشه رفتاری مهربان، شوخ و دوستانه داشته باشند اما درعین حال محکم و استوار باشند و به خاطر اینکه همرنگ جماعت شوند دنباله رو همسالانشان نباشند. 9. یاد دادن انجام کارهای خانه به بچه ها در این زمان که فشار خیلی زیادی روی خانواده ها هست کار سختی است. اما اینکار را هم می توانید با تفریح و بازی از آنها بخواهید. مثلاً هر زمان که وقت کردید، فرزندانتان را صدا کنید و به آنها بگویید که 10 کار هست که باید انجام شود. هم کارهای بزرگ و هم کوچک در این 10 کار بگنجانید و بگویید که انجام این کارها نباید بیشتر از 20 تا 30 دقیقه وقت آنها را بگیرد. این کارها هر چیزی می تواند باشد: از آویزان کردن لباسها در جالباسی گرفته تا غذا دادن به حیوان خانگیتان. کارها را یکی یکی به آنها بگویید و تازمانیکه یک کار را تمام نکرده اند کار بعدی را به آنها محول نکنید. سعی کنید از کار آنها تعریف کنید چون این باعث می شود که کمتر غر بزنند و برای انجام بقیه کارها رغبت بیشتری داشته باشند. 10. به فرزندتان یاد بدهید به صدای درون ذهنش گوش کند. در ذهنشان است که تمام ارزشها و درس های زندگی که همه این سالها به آنها آموخته اید ذخیره می شود. به آنها یاد بدهید که آن صدا را که به آنها می گوید، "اینکار درست نیست"، یا "پدرم دوست نداره من اینکار را بکنم"، شناخته و برای انجام کارهایشان از آن کمک بگیرند. همه ما عاشق فرزندانمان هستیم اما باید بتوانیم محدوده های مشخصی را برای رفتارهای آنها تعیین کنیم و ارزش های زندگی را برای کمک به آینده شان به آنها آموزش دهیم.