جستجو در تالارهای گفتگو

در جهاني كه همه چيز به سرعت رو به توسعه است، كمتر ديده شده كه پديده اي در حدود يك قرن پايدار بماند. اما سيستم درجه بندي گرانروي، ويسكوزيته روغن موتورها با نام استاندارد SAE J300 ، استثنايي در صنعت روانكاري است كه توانسته نزديك به يك قرن اعتبار خود را حفظ كند. تدوين اين استاندارد توسط انجمن مهندسان خودرو Society of Automotive Engineers بيش از9 دهه قبل انجام گرفته است. در سطور اول دستورالعمل اين استاندارد - كه هسته اصلي را تشكيل مي دهد- در مورد سيستم درجه بندي گرانروي روغن هاي موتوري تعريف شده است. طراحان و سازندگان موتورها به منظور تعيين نوع روغن مورد نياز خود و شركت هاي توليدكننده روانكارها براي تدوين فرمولاسيون شامل مشخصات روغن پايه و مواد افزودني از اين سيستم استفاده مي كنند. جدول يك استاندارد، محدوده گرانروي را براي تمامي گروهها به وسيله اعداد و حروفي مانندSAE10، SAE 5W-20، SAE 20W-40 مشخص مي كند. براي مثال اگر يك روغن تك درجه ديزل و يا چند درجه بنزيني باشد نشان دهنده اين است كه در سرماي زمستان و يا گرماي تابستان بخوبي روانكاري را انجام خواهد داد. J300 سند بسيار جامعي است كه پس از گذشت95 سال همچنان روشهاي دستيابي به اطلاعات جزيي مورد نياز را براي كاربران ارايه مي كند و خود را با نيازهاي در حال تغيير صنايع تطبيق داده است. امروزه ادامه كاربرد اين سيستم به عنوان سيستم جهاني طبقه بندي گرانروي روغنهاي موتوري مورد بحث قرار گرفته است. عده اي بر اين عقيده هستند كه اين سيستم بايد ساده نگهداري شده و از ورود پارامترهاي جديد به آن جلوگيري شود. برخي ديگر از صاحبنظران بر اين عقيده هستند كه بايد تغييرات بسياري در سيستم J 300 براي كاربرد در فناوري روانكارهاي موتوري، صنعتي و نظاير آن داده شود. J300 مي بايست آنقدر قابل انعطاف باشد كه بتواند هر گونه تغيير در فناوري را براي مرتفع ساختن نيازهاي سازنده و مصرف كنندگان شامل شود و آنچه از تاريخچه آن مشهود است، اين سيستم در گذشته از عهده اين امر مهم بخوبي برآمده است. از ابتداي تدوين اين برنامه تا به امروز- به غير از هشت سال در دهه1940 ميلادي در دوران جنگ جهاني دوم- اين تنها درجه بندي گرانروي روغنهاي موتوري در جهان بوده است و تاكنون هيچگونه روش ديگري براي آن وجود نداشته است. مروري بر تاريخچه استاندارد SAE J300 در سال1289 خورشيدي(1910 ميلادي) براي نخستين بار مفاد اوليه استاندارد SAE J300 تدوين شد. سيزده سال بعد اولين مشخصات اين استاندارد، كد گذاري و در10 گروه طبقه بندي شد كه ميزان تعيين شده نقطه جرقه و اشتعال، رنگ، نقطه ريزش، باقيمانده كربني و آزمايش هاي خوردگي در آن گنجانده شد. در سال1305(1926 ميلادي) اين طبقه بندي دوباره مورد بررسي قرار گرفت و فقط در6 عدد (نه به عنوان گريد) تعريف شد (SAE 10~60) . در آن زمان اين اعداد هنوز بنام گريد شناخته نمي شدند. دماي مورد محاسبه130 و210 درجه فارنهايت بود و در اين برنامه فقط گرانروي منظور شده و ساير پارامترها حذف شد. در سال1312(1933 ميلادي) يك عدد جديد (SAE 70) به درجه بندي اين استاندارد اضافه شد. در سال1320(1941 ميلادي) انجمن خودرو آمريكا يك طبقه بندي جديدي را براي روغنهاي موتوري خارج از سيستم J300 طراحي كرد كه8 سال از آن استفاده كردند. در اين طبقه بندي براي نخستين بار گروه W شامل10W و 20W تعريف شد. پس از پايان جنگ، در سال1948 انجمن خودروي آمريكا، دوباره سيستم SAE را بكار گرفت و تغييراتي را در آن ايجاد كرد. در سال1329(1950 ميلادي) J300 دوباره بازنگري شد و جدول كامل مشخصات گرانروي- كه تا امروز وجود دارد- تعيين شد. در اين زمان علاوه بر گريدهاي 20W و 10W گريد 5W نيز اضافه شد و گروههاي SAE 60،70 حذف شدند. حد دما براي روغنهاي گروه W ، صفر و مابقي210 درجه فارنهايت تعيين شد. در سالهاي1338 مالتي ويسكوزيته ها معرفي شد و هفت طبقه اي كه در سال1329 تعيين شده بود كماكان باقي ماند. ازسال1346 تا1354 تغييرات و تصحيحات بسياري در استاندارد SAE اعمال شد. سيستم هاي متريك در اين دوره معرفي و حداقل دماي پمپاژ نيز در زيرنويس هاي استاندارد اضافه شد. از سال1356 تا1359 تغييرات عمده اي انجام گرفت كه شامل استفاده از گريد به جاي عدد گرانروي، استفاده كامل از سيستم متريك، اضافه كردن حد مرز پمپاژ (5 درجه سانتيگراد كمتر از هر گريد با توجه به دماي كارتل در هواي سرد) و اضافه كردن حد دماي كارتل در چند درجه ها بود. همچنين گريدهاي SAE 0W،15W، 25W معرفي شدند و آزمايش هاي آن با عنوان دما در ارتباط با گريدهاي W تعيين شد و در نهايت كوچكترين مقدار W در بسته بندي ها و تاريخ آن، SAE J300 SEP80 تدوين و نوشته شد. بين سالهاي1363 تا1370 به دليل عدم نتايج خوب آزمايش پمپاژ در حين كار، يك آزمايش ثابت براي روغنهاي SAE 5W،10W معرفي شد. تغييرات ديگر انجام شده در طول اين سالها شامل چگونگي تدوين و نوشتن W بر روي بسته بندي ها، معرفي گريد SAE 60 ثبت ستون حداقل دماي پمپاژ بر روي جدول استاندارد، معرفي مفاهيم برش بالا/ دماي بالا، High temprature/High shear بود و تمامي اين پارامترها به عنوان حد مرز بحراني معيين شدند. در سال1372 حد HTHS براي روغنهاي غير گريدهاي W تعيين شد. الزامات پمپاژ در دماي كم به مقدار5 درجه سانتيگراد در سال1374 كاهش يافت و حد تغييرات ويسكوزيته از30 هزار به60 هزار CP تغيير يافت. در سال1378(1999 ميلادي) دماهاي پايين شبيه سازي كارتل (CCS) پنج درجه كاهش و حد گرانروي براي روشن كردن موتورهاي جديد تنظيم شد. در سال1383(2004 ميلادي) روش ثابت ريزش پس از گذشته2 سال برداشته شد و برخي از سازندگان موتور، گريد SAE 5w-20 را پيشنهاد كردند. در نهايت مي توان گفت J300 سنديست كه توسط انجمن مهندسان خودرو (SAE) طراحي شده و تاكنون تغييرات لازم در زمانهاي مختلف بر روي آن انجام شده است. اگر چه اين استاندارد توسط يك سازمان آمريكايي ارايه شده ولي در ساير كشورها مورد قبول بوده و تمامي سازندگان موتور و توليد كنندگان روانكار (به ويژه توليدكنندگان روغن هاي موتوري) هميشه قادرند براي بهبود و تكميل آن نظرات خود را به اين سازمان ارايه كنند. Reference: Lubes’n’grease- October 2006