جستجو در تالارهای گفتگو

چکیده: تنش‌های محیطی از قبیل شوری ( خاک و آب) و تنش کم‌آبی یکی از موانع اصلی در تولید محصولات زراعی و باغی در بسیاری از نقاط دنیا به ویژه مناطق خشک و نیمه خشک مانند ايران محسوب می‌شوند. و در حال حاضر استفاده از گیاهان و ارقام مقاوم به شوری و کم آبی یکی از مهم‌ترین روش‌های مؤثر در بهره برداری و افزایش عملکرد هکتاری در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. با توجه به این مهم و شناسایی گونه ها و ارقام مقاوم ، به مطالعه اثرات تنش خشکی و کم آبی در برخی ارقام زراعی و دارویی به صورت تحیلی پرداخته که بطور خلاصه به شرح زیر می باشد: تنش حشکی باعث کاهش تعداد سنبله در واحد سطح ، تعداد دانه در سنبلچه ، عملکرد بیولوژی وزن هزار دانه ، شاخص برداشت تعداد سنبلچه در سنبله ، تعداد دانه فتوسنتز جاری وزن خشک برگها و ساقه کاهش سرعت پر شدن دانه درصد جوانه زنی ، طول و وزن محور زیر لپه، وزن گیاهچه ، سطح برگ و تولید ماده خشک ، طول ساقه چه ، وزن تر ریشه چه و ساقه چه و دانه ، ارتفاع گیاه ، اسید ، حجم و وزن ، سطح برگ ، اجزا عملکرد ، کوتاه شدن دوره رشد ، توان بالقوه آبی برگ ها و آب نسبی برگ ها و افزایش بازدهی مصرف آب ، طول ریشه چه ، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه ، نسبت طول و وزن ریشه چه به ساقه چه ، عدد کلرفیل متر درجه حرارات کانوپی ، انتوسیانین ، PH ، فنول، درصد تندیش ،پتانسیل برگ آب ، وزن ویژه برگ وپرولین در گیاهان مختلف زراعی و دارویی گشته است که می بایست با اعمال مدیریت صحیح نه تنها از اثرات زیان بخش خشکی جلوگیری کرد بلکه به استفاده از اثرات مفید این نوع تنش با توجه به شرایط آبی و اتمسفری کشورمان پرداخت . گند م : تنش خشکی باعث کم شدن تعداد سنبله در واحد سطح ، تعداد دانه در سنبلچه ، عملکرد بیولوژی وزن هزار دانه ، شاخص برداشت تعداد سنبلچه در سنبله ، تعداد دانه : ارقام فونک و چمران در شرایط مطلوب (100 % نیاز آبی )،استورک و در تنش ملایم 75% نیاز آبی و گرین در تنش سخت از عملکرد دانه بالاتری برخوردار است . مشاهده شد که تنش خشکی ، فتوسنتز جاری را 20 % کاهش داد در حالی که عملکرد فقط 15 % کاهش یافت . کاهش کمتر بدلیل انتقال مجدد مواد ذخیره ای از ساقه به دانه بود که نشان دهنده نقش بافری ساقه در ثبات عملکرد است . و رقم چمران به دلیل ذخیره بالی ساقه از ثبات عملکرد بالاتری برخوردار بوده است . تنش خشکی باعث کاهش وزن خشک برگها و ساقه ، کاهش سرعت پر شدن دانه می شود . و رقم اصلاح شده فلات به عنوان بهترین رقم شناسایی شد . اثر منفی تنش خشکی بر روی عملکرد دانه به زمان و شدت خشکی بستگی دارد . به علت رسیدگی زودتر دانه در جو ، سازگاری به تنش رطوبتی جو نسبت به گندم بهتر است . سویا : بیشترین آسیب ناشی از تنش آبی مربوط به صفت عملکرد بذر می باشد .رقم Williams مقاومترین رقم نسبت به خشکی می باشد . اسپرس : تنش خشکی درصد جدانه زنی ،طول ریشه چه ، طول و وزن محور زیر لپه و وزن گیاهچه را کاهش داد . گونه O.crista_yalli مقاومترین گونه شناسایی شد . پیاز : خسیاندن بذور در مواد شیمیایی PEG) و PEG+GA3)باعث افزایش درصد تندیش می گردد گندمیان : تنش خشکی باعث افزایش پتانسیل برگ آب در اکثر گونه ها ( بجز علف گندمی پا بلند و ارزن وحشی ) ، کاهش سطح برگ و تولید ماده خشک ، افزایش بازدهی مصرف آب شد .و علف های گندمی پا بلند و بروم نروم به عنوان مقاومترین گونه ها و علفهای باغ و فستوک به عنوان حساس ترین گونه به تنش خشکی شناخته شده اند. ریحان: تنش خشکی باعث کاهش طول ساقه چه ، وزن تر ریشه چه و ساقه چه و دانه شده است و همچنین باعث افزایش طول ریشه چه ، وزن خشک ریشه چه و ساقه چه ، نسبت طول و وزن ریشه چه به ساقه چه شده است . زیره سبز : برای افزایش کمیت و کیفیت اسانس باید نسبت مناسبی از رطوبت خاک در اختیار گیاه قرار گیرد زیرا رطوبت خاک بر میزان اسانس تاثیری ندارد و بهترین کیفیت 3/2 ظرفیت زراعی می باشد . زیره سبز در شرایط تنش رطوبتی خود را سازگار با کمبود رطوبت می کند هرچند در شرایط مطلوب رطوبتی عملکرد بهتری دارد . آویشن باغی،کاکوتی ، آویشن شیرازی ، کلپوره: تنش خشکی باعث افزایش عدد کلرفیل متر در کاکوتی ، درجه حرارات کانوپی در آویشن باغی و کلپوره ، وزن ویژه برگ در آویشن باغی و کاکوتی شده است و در بین گونه های فوق کاکوتی به عنوان مقاوم ترین و کلپوره به عنوان حساسترین گیاهان شناسایی شده اند . ماش: بیشترین آسیب تنش خشکی در گیاه ماش مربوط به ارتفاع گیاه و کمترین آسیب مربوط به وزن صد دانه و طول غلاف می باشد . انگور: تنش خشکی در انگور سبب آفزایش انتوسیانین و PH و فنول و کاهش اسید کل و حجم و وزن انگور می گردد. مریم گلی ، بومادران ، اسفرزه ، همیشه بهار ، بابونه تنش خشکی باعث کاهش سطح برگ و اجزا عملکرد در تمامی گونه ها شد و گیاهان مریم گلی و بومادران به علت حفظ شادابی در تنش شدید خشکی به عنوان مقاوم ترین گیاهان در بین گیاهان فوق شناسایی شدند و گیاهان اسفرزه ، همیشه بهار و بابونه نیز دوره رشد خود را کامل کرده ولی از گیاهان مریم گلی و بومادران نسبت به تنش خشکی حساس تر می باشند . گلرنگ: تنش خشکی باعث کوتاه شدن دوره رشد در گلرنگ می شود. مرزه: افزایش تنش باعث افزایش پرولین و کاهش توان بالقوه آبی برگ ها و آب نسبی برگ ها در مرزه می شود . . گل راعی : آبیاری کامل باعث افزایش عملکرد سرشاخه گلدار ، هیپریسین و عملکرد هیپریسین و تنش خشکی ملایم و شدید باعث کاهش عملکرد کیفی و کمی گل راعی می شود هر چند دوره رشد خود را کامل می کند . شنبلیله : تنش خشکی بر صفات طول ریشه و ساقه ، وزن خشک ریشه و ساقه نسبت به طول و وزن ریشه و ساقه تاثیر داشته است . گل محمدی : در بین گونه های گل محمدی زنده مانده در شرایط تنش با صفات شادابی ، تعداد برگچه ، مساحت برگ و طول بلند ترین شاخه قبل از تنش رابطه متقابلی وجود دارد . کلزا : اثر تنش خشکی در ده رقم کلزا از مرحله ساقه دهی بر صفات عملکرد بیولوژیک ، عملکرد اقتصادی ، شاخص برداشت ، وزن هزار دانه ، درصد روغن ، سطوح مختلف آبیاری اختلاف معنی داری وجود نداشت . از نظر تعداد کپسول آمیکا و از نظر پرولین ایگل بهترین بودند و ایگل و هروس سازگاری بهتری با شرایط تنش داشتند . 1 - بخشنده عبدالمهدی 79/ ارزیابی عملکرد دانه ، اجزای آن و برخی صفات زراعی ژنوتیپهای گندم بهاره در شرایط کم آبیاری در اهواز / پژوهش و سازندگی / ش 61 زمستان 85 2 - زارع مهدی 83/ ارزیابی تحمل برخی ژنوتیپ های سویا به تنش خشکی / مجله علوم کشاورزی ایران ج 35 ش 4 سال 1383 3 - زینالی خانقاه حسن 1383/ تعیین شاخص های مناسب مقاومت به خشکی در ارقام سویای وارداتی / مجله علوم کشاورزی ایران / ج35 ش 4 4 - احمدی علی 1383/ مقایسه توان ذخیره سازی و انتقال مجدد مواد فتوسنتزی و سهم آن در عملکرد در 4 قم گندم در شرایط آبیاری مطلوب و تنش خشکی / مجاه علوم کشاورزی ایرا ن/ ج35 ش 4 سال 1383 5 - فیض زاده عبدالرضا 1382 /بررسی اثر تنش خشکی بر جوانه زنی 6 گونه اسپرس 6 - احمدی علی 1384 / الگوی توزیع مواد فتوسنتزی و پر شدن دانه در ارقام اصلاح شده گندم نان در شرایط تنش و عدم تنش خشکی / مجله علوم کشاورزی ایران / ج 36 ش 6 سال 1384 7 - محلوجی مهرداد / تنش های زنده (خشکی و گرما ) و غیر زنده در گیاه جو / فصلنامه علمی – ترویجی خشکی و خشکسالی / ش17 پاییز 84 8 - آروین محمو جواد ، کاظمی پور نسرین / واکنش رقم های پیاز خوراکی به تنش شوری و خشکی در مرحله تندیش و امکان استفاده از مواد شیمیایی برای بهبود تندیدن / مجله علوم و فنون باغبانی / ج 4 ش3 و4 پاییز 1382 9 - بهرامی حسین ، بحرانی محمدجعفر1380/ واکنش برخی گندمیان علوفهای به تنش خشکی / مجموعه مقالات انجمن مرتعداری 10- حسنی عباس / اثر تنش آبی ناشی از پلی اتیلن گلایکول بر خصوصیات جوانه زنی گیاه ریحان / فصلنامه پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران /ج21ش4 سال 1384 11- فرحزا کاظمی سعید /تاثیر تنش آبی و کود نیتروژنی بر کمیت و کیفیت اسانس زیره سبز / مجموعه مقالات همایش ملی توسعه پایدار گیاهان دارویی / مرداد 1384 12- کوچکی علیرضا /تاثیر تنش خشکی و برگزایی بر برخی خصوصیات کمی آویشن شیرازی ، کاکوتی ، آویشن باغی و کلپوره / مجله پژوهش های زراعی ایران (قطب گیاهان زراعی ویژه ) 13- ضابط محمد /مطالعه اثرات تنش خشکی بر صفات مختلف و تعیین بهترین شاخص مقاومت به خشکی در ماش / مجله علوم کشاورزی ایران /ج34ش4 سال 1382 14- ربیعی علی /اثر کم آبیاری در آخر فصل بر کمیت و کیفیت میوه انگور رقم مرلوت / مجله علوم کشاورزی ایران /ج34ش4 سال 1382 15- لباسچی محمد حسین /شاخص های رشد برخی گونه های دارویی در شرایط مختلف تنش خشکی/تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع /چ20 ش 3 سال 1383 16- نور محمدی قربان /ارزیابی عکش العمل سه لاین گلرنگ به شدت های مختلف تنش خشکی/ مجله علوم کشاورزی / سال دهم ش 4 س زمستان 1383 17- باهر نیک زهرا /بررسی تغییرات متابولیسمی حاصل از تنش خشکی در گیاه مرزه /تحقیقات گیاهان دارویی ایران موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع /ج20 ش 3 سال 1383 18- کاظمی فرخزاد 1381/اثر تنش کم آبی بر مؤلفه های عملکرد بذر در گیاه دارویی زیره سبز / پژوهش سازندگی / ش54 19 - لباسچی محمدحسین / اثر تنش خشکی بر تغییرات هیپریسین گل راعی / پژوهش و سازندگی / ش54 20 – ریاست مهرناز / بررسی تحمل به خشکی در جمعیتهای مختلف شنبلیله چند ساله / پژوهش و سازندگی / ش54 21 – طبائی عقدائی سیدرضا ، بابائی محمد / مشاهده شاخصهای ژنتیکی گل محمدی از نظر واکنش به خشکی در مرحله اولیه رشد / تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران 8 / موسسه تحقیقات و جنگلها و مراتع 22 – دلخوش بابک ، شیرانی راد امیر حسین ،نور محمدی قربان ، درویش فرخ / بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و برخی صفات زراعی و فیزیولوژیک ارقام کلزا / مجله علمی پژوهشی ش 2