جستجو در تالارهای گفتگو

بررسی خطرات بهداشتی و ایمنی جوشکاری و نکات تهدید کننده سلامتی مقدمه در هر فعالیت صنعتی نیاز به شناخت و درک منابع خطر در محیطهای کاری جهت تامین ایمنی می باشد. جوشكار ها در گستره وسيعي از محيط هاي كاري مي توانند كار انجام دهند . با توجه به گستردگی فرآیندهای جوشکاری ، موارد مخاطره آمیز برای ایمنی وبهداشت کارکنان نیز گستردگی و گاهی بطور خاص برای یک فرآیند وجوه خاص خود را می یابد و از آنجايي كه هر محيط كاري مسائل منحصر به فرد خاص خود را دارد ، نمي توان همه خطراتي را كه ممكن است يك جوشكار با آن مواجه شود ،‌ پيش بيني نمود لذا سعی بر آن شده تا در این مقاله به مواردی که عمومیت دارند اشاره شود. سوالاتی که در این مبحث پاسخ داده می شوند عبارتند از : الف) جوشکاری چیست ؟ ب) چه خطراتی ایمنی و بهداشت یک فرد جوشکار را تهدید می کند ؟ پ) مشکلات و بیماری های ناشی از جوشکاری در کوتاه مدت و دراز مدت چیست ؟ ت) اقدامات پیشگیرانه برای این امراض چه می باشد ؟ ث) چه مواردی را باید یک جوشکار بداند ؟ آشنایی جزیی با جوشکاری بيشتر سازه ها در صنعت از قطعات مختلف ( ريختگي ، آهنگري شده ، نوردي و ... ) تشکيل شده اند که با روش هاي گوناگوني بر يکديگر متصل مي شوند . روش هاي متفاوت اتصال فلزات به يکديگر را برحسب نوع فرآيند و يا بنيان علمي آنها به دسته هاي مختلفي طبقه بندي نموده اند که شامل: الف) روش هاي مکانيکي (پيچ ، پرچ ، پين ، خار و... ) ب) روش هاي متالورژيکي ( جوشکاري ، لحيم کاري و غيره ) ج) روش هاي شيميائي ( چسب هاي معدني و آلي ) و يا رده بندي بر اساس نوع اتصال : الف : روش هاي اتصال موقت ( پيچ و مهره ، پين و خار و....) ب : روش هاي اتصال نيمه موقت ( پرچ ، احتمالا لحيم کاري نرم و بعضي چسب ها ) ج : روش هاي اتصال دائم ( فرآيند جوشکاري و......) انرژي مهمترين عامل در روش هاي جوشکاري براي اتصال دو قطعه است که مي تواند از منابع شعله اي ، قوس الکتريکي ، مقاومت الکتريکي ، تشعشعي و يا مکانيکي تامين شده و به کار برده شود . که متعاقبا" در صورت عدم رعایت نکات ایمنی هر یک می تواند مشکلات خاصی را به همراه داشته باشد. يك جوشكار از تجهيزات و وسايل خاصي براي اتصال يا «جوش» فلزات به يكديگر استفاده مي كند . همچنين مواد و قطعات فلزي را برش و شكل مي دهد .در بحث انواع جوشكاري باید بیان شود که گستره وسیع جوشکاری به بیش از یکصد روش می رسد. در برخی روشها از یک فیلر(ماده پر کننده) استفاده می شود و در برخی دیگر بدون حضور فیلر ، جوشکاری انجام می پذیرد. وسايل برش با شعله و انواع مختلف ماشين آلات شكل دهي به فلزات (‌ مثل برش – صاف كردن و خم كردن ) نيز ممكن است مورد استفاده قرار گيرند .جوشكاران بايستي بدانند كه چگونه فلز را براي جوشكاري يا برش آماده كنند، كدام روش جوشكاري را به كار برند، چگونه از وسايل خود به طور ايمن استفاده كنند، چگونه از دستورالعمل كار پيروي كنند و چه روشي را براي كنترل كيفيت بكار بندند.جوشكاران مي توانند در محل هايي كه سازه هاي فلزي ، بويلر، ماشين آلات سنگين، هواپيما و كشتي ساخته مي شود كار كنند. همچنين اين افراد در بسياري از بخش هاي صنعتي نظير خودروسازي ، صنايع نفت و گاز ، توليدات صنعتي ، جنگلباني ، معادن ، ساختمان و غيره مشغول بكار شوند. خطرات ايمني و بهداشتي يك فرد جوشكار اصولاً خطرات در يكي از شش گروه زير طبقه بندي مي شوند. الف - بيولوژيكي به دليل اينكه خطرات بيولوژيكي به محيط كار مربوط مي شود معمولاً جوشكاران را کمتر تهديد مي كند؟ ب - شيميايي « دود » جوشکاری مخلوطی از ذرات بسیار ریز ( فیوم ) و گازها می باشد . بسیاری از مواد موجود در دود جوشکاری مثل کروم ، نیکل ، آرسنیک ، آزبست ، منگنز ، سیلیس ، بریلیوم ، کادمیوم ، اکسیدهای نیتروژن ، فسژن ، اکرولئین، ترکیبات فلوراید، مونوکسیدکربن ، کبالت، مس ، سرب ، ازن ، سلنیم و روی بسیار سمی می باشند. هنگام جوشكاري فيوم هايي توليد مي شود كه مخلوطي از تركيبات اكسيدهاي فلزي – سيليكات ها و فلوروئيدها مي باشد. فيوم هنگامي توليد مي شود كه يك فلز تا بالاي نقطه جوش خود گرم شود و سپس بخارات آن به شكل ذرات خيلي ريز جامد تبديل گردد. فيوم هاي جوشكاري معمولاً حاوي اكسيدهاي مواد جوشكاري شده و الكترودهاي مورد استفاده مي باشد. اگر فلز پوشش يا رنگ داشته باشد اين مواد در اثر گرما تجزيه شده و به بخشي از فيوم تبديل مي گردد. هنگامي كه در نزديكي اين فيوم ها كار انجام مي شود بايستي ملاحظات خاصي در نظر گرفته شود. معمولاً گازها و فیوم های جوشکاری از منابع زیر تولید می شوند : - ماده اصلی یا فلز اصلی تحت جوشکاری یا ماده پرکننده مورد استفاده - پوشش ها و رنگ های روی فلز تحت جوشکاری یا پوشش الکترودها - گازهای مورد مصرف حاصله از سیلندرها یا گازهاي متراكم (تحت فشار) - واکنش های شیمیایی که در اثر نور ماوراء بنفش حاصله از قوس الکتریکی و گرما ایجاد می شوند . - فرایند و مواد مصرفی مورد استفاده - آلودگیهای موجود در هوا مثل بخارات متصاعد شده از مواد پاک کننده وگریس زدا - مايعات قابل اشتعال و قابل احتراق نام بردن از تمامی اثرات سوء بهداشتی در اثر جوشکاری بسیار مشکل می باشد ، زیرا ممکن است فیوم ها حاوی چندین نوع ماده مضر باشند (بسته به عواملی که در بالا بدانها اشاره شد). هریک از ترکیبات موجود در گاز یا دود جوشکاری می توانند یک بخش خاص از بدن فرد را تحت تاثیر قرار دهند مثل ریه ها – قلب – کلیه ها و سیستم عصب مرکزی. با وجود این که کلیه جوشکاران در معرض خطر قرار دارند ، ولی افراد سیگاری دچار آسیب های شدیدتری می گردند . تماس با گازهای جوشکاری اثرات کوتاه مدت یا بلند مدت بر سلامتی افراد دارد که می توان آنها را به صورت زیر شرح داد : اثرات سوء بهداشتی کوتاه مدت ( حاد ) تماس با فیوم فلزات ( مثل روی ، منیزیم ؛ مس و اکسید آن ) باعث بروز بیماریی بنام تب فیوم فلز می گردد . علائم این بیماری بین ۴ تا ۱۲ ساعت پس از تماس نمایان می شود و شامل احساس سرماخوردگی ، عطش ، تب، دردهای عضلاتی، درد قفسه سینه، سرفه، خس خس کردن، کوفتگی، حالت تهوع و احساس مزه بد در دهان است. برخی ترکیبات موجود در فیوم مثل کادمیوم در مدت زمان کوتاه نیز ممکن است کشنده باشند و گازهای متصاعد شده در فرآیند جوشکاری نیز بسیار خطرناک می باشند. برای مثال اشعه ماوراء بنفش منتشر شده در اثر واکنش با اکسیژن و نیتروژن موجود در هوا، ازن و اکسیدهای نیتروژن تولید می کند. این گازها در مقادیر زیاد کشنده اند و می توانند منجر به التهاب و تحریک بینی و گلو و بیماریهای شدید ریوی گردند. اشعه ماوراء بنفش تولیدی، با حلالهای هیدروکربنی کلردار مثل تری کلرواتیلن،تری کلرو اتان، متیلن کلراید و پرکلرواتیلن ترکیب می شود و گاز فشژن تولید می نماید.حتی مقادیر بسیار کم فسژن نیز کشنده است، اگر چه علائم اولیه مسمومیت با آن که شامل سرگیجه، احساس سرما و سرفه است، پس از ۵ تا ۶ ساعت ظاهر می شود. جوشکاری با قوس الکتریکی نباید هیچگاه در فاصله کمتر از ۲۰۰ فوت (۶۱ متر) از مخازن حاوی محلولهای گریس زدا انجام شود.