جستجو در تالارهای گفتگو

[TABLE=width: 404] [TR] [TD]عنوان مقاله: [/TD] [TD] بررسی حمله به سکوهای نفتی ایران از دیدگاه حقوق دریاها [/TD] [/TR] [TR] [TD] نویسنده : [/TD] [TD] ابرهیم ملاکه [/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=width: 404] [TR] [TD] تعداد صفحات : [/TD] [TD] 20 [/TD] [TD] زیرشاخه : [/TD] [TD] حقوق بین الملل عمومی [/TD] [/TR] [TR] [TD] حجم فایل : [/TD] [TD] 194 kb [/TD] [TD] شماره ثبت : [/TD] [TD] 1393-2-20-51177 [/TD] [/TR] [/TABLE] چکیده: بدون شک قضیه حمله به سکوهای نفتی ایران در سالهای1987و88جزو مهم ترین قضایای بررسی شده در دیوان بین المللی دادگستری می باشد، که ازجنبه زمان رسیدگی ونحوه رسیدگی منحصربه فرد می باشد. اما متاسفانه از دیدگاه حقوق دریاها بدان کمترتوجه شده است، که از دلایل عمده این مسئله می توان به موارد زیراشاره کرد: یک؛ عدم عضویت دوکشور جمهوری اسلامی ایران وایلات متحده آمریکا درعهدنامه1982دریاها و دو؛ تاکید فراوان کشورایران برعهدنامه موّدت فیمابین دودولت درسال 1955 می باشد. دراین زمینه به بررسی عهدنامه1982دریا، عهدنامه چهارگانه ژنو درزمینه جنگ دریایی،موادی از عهدنامه موّدت بین ایران وآمریکا 1955 پرداخته شده است. باتوجه به نقض برخی ازاین معاهدات ازجانب دولت آمریکا می توان برای این دولت مسئولیت بین المللی درقبال تخلفات روی داده را متصور شد. مقدمه: شرح حادثه: در پي تصويب قطع نامه 598 شوراي امنيت سازمان ملل متحد در تابستان 1987، كه هدف اصلي آن جلوگيري از شكست عراق در جنگ بود، بانيان اصلي اين قطع نامه، به ويژه امريكا براي قبول بي قيد و شرط آن از طرف ايران فشارهاي سياسي و بين المللي خود را بر اين كشور افزايش دادند. هم چنين، دولت امريكا براي اين كه بتواند جمهوري اسلامي ايران را به قبول بي قيد و شرط مفاد قطع نامه مزبور وادار كند، ضمن تشديد فشارهاي سياسي و اقتصادي خود، اقدامات و حملات نظامي متعددي را نيز عليه آن تدارك ديد. حمله به سكوهاي نفتي كشورمان در خليج فارس در سال هاي 1987(1366) و 1988(1367) از جمله حملات و اقدامات نظامي اي بود كه دولت واشنگتن براي اجراي سياست ها و استراتژي هاي جديد خود با هدف تضعيف ايران بدانها متوسل شد. از جمله پرسش هايي كه در پي حملات نظامي امريكا به سكوهاي مزبور مطرح می شود، مشروعيت اين حملات از ديدگاه موازين حقوق بين المللي دریاست؟ پرسش ديگري را نيز می توان مطرح كرد مبني بر اين كه آيا ايالات متحده امريكا از نظر مقررات بين المللي دریااز چنين حقي برخوردار است كه مراكز غير نظامي دولتي را كه رسماً نيز طرف جنگي آن محسوب نمي شود، هدف حملات نظامي خود قرار دهد؟ حمله به سکوهای نفتی: حملات نظامي امريكا به سكوهاي نفتي ايران طي دو مرحله انجام گرفت. نخستين مرحله در 27 مهرماه سال 1366 رخ داد كه طي آن، سكوهاي نفتي رشادت هدف حمله واقع شدند. مرحله دوم هم چند ماه بعد، يعني در 28 فروردين ماه سال 1367، با حمله ناوهاي امريكا به سكوهاي نفتي نصر و سلمان اتفاق افتاد. 1) حمله به سكوهاي نفتي رشادت «در جريان جنگ، پيش از آن كه امريكا به اين سكوها حمله كند، دولت عراق آنها را در دو نوبت در خرداد و مرداد ماه سال 1987(1366) هدف حمله قرار داده بود، اما با توجه به اهميت حياتي اين سكوها در صدور نفت، طبق نظر مقامات ايراني، به سرعت تعمير و بازسازي شدند، به طوري كه پيش از حمله امريكا آماده بهره برداري شده بودند.» «حمله به اين سكوها سه روز پس از حمله به نفتكش كويتي تحت پرچم امريكا به نام سي ايل سيتي، صورت گرفت كه در 24 مهرماه سال 1366، در محدوده درياي سرزميني كويت در پنج مايلي پايانه شعيبه هدف يك فروند موشك قرار گرفته بود و امريكا با ادعاي اين كه موشك مزبور از نوع موشك كرم ابريشم بوده، كه از سوي نيروهاي ايراني مستقر در جزيره فاو شليك شده است، ايران را به انجام اين حمله متهم كرد، اما ايران با تكذيب اين اتهام اظهار كرد كه انجام اين حمله براي ايران با توجه به امكانات نظامي اش ناممكن بوده است.» امريكا اين استدلال و توجيه ايران را نپذيرفت و سه روز بعد، سكوهاي نفتي رشادت را با چهار رزمناو و حمايت ناوشكن تاچ، رزمناو موشك انداز استندلي و دو هواپيماي 16 F- و يك هواپيماي آواكس هدف حمله قرار داد. يك منبع شركت ملي نفت ايران جزئيات اين حمله را چنين گزارش كرده است: «حدود ساعت 11 روز دوشنبه چهار فروند ناو جنگي امريكا در پانزده مايلي سكوي نفتي سلمان مشاهده شدند. اين ناوها حدود ساعت 14 به حوالي حوزه نفتي رشادت رسيده و به كاركنان سكو كه در حال بازسازي سكوي نفتي بي دفاع7 R- بودند، ده دقيقه مهلت دادند تا سكوي مزبور را تخليه كنند. كاركنان از روي سكو به داخل كشتي تعميراتي موسوم به عيسي رفتند و پس از هشدار مجدد ناوهاي امريكا تا فاصله ده مايلي دور شدند. به دنبال اين واقعه، در ساعت 30:14 همان روز، سكوي نفتي و بي دفاع7 R- هدف حمله قرار گرفت. ناوهاي امريكا بلافاصله به سوي سكوي نفتي و بي دفاع4 R- رشادت حركت كردند و در اين محل نيز، از كاركنان خواستند ظرف بيست دقيقه سكو را تخليه كنند. سپس، سكو را هدف حمله قرار دادند. امريكاييان پس از حمله به سكوي نفتي رشادت در اطراف سكوي سلمان مانورهايي را انجام داده و سپس منطقه را ترك كردند» بلافاصله پس از حمله، ريگان، رئيس جمهور وقت امريكا، با صدور بيانيه اي در 19 اكتبر ضمن تأييد حملات ناوهاي امريكايي به سكوهاي نفتي ايران، اين حملات را در قالب دفاع مشروع، قانوني و موجه ارزيابي كرد. در بخشي از اين بيانيه آمده بود: « كشتي هاي نيروي دريايي ايالات متحده، به نيابت از اقتدار من به عنوان فرمانده كل قوا، در ساعت 7 صبح به وقت شرق امريكا، سكوي نظامي (سكوي نفتي رشادت) در آب هاي بين المللي بخش مركزي خليج فارس را هدف حمله قرار دادند. اين سكو در تسهيل حملات مكرر ايران عليه كشتيراني غيرمتخاصم، مورد استفاده بوده است. حملات تحريك آميز ايران به كشتيراني ايالات متحده و غير متخاصم، به ويژه مين گذاري عمدي و پرتاب موشك هاي كرم ابريشم، كه به كشتي هاي تحت پرچم امريكا صدمه زده، علي رغم پيام هاي متعدد حكومت امريكا به حكومت ايران مبني بر هشدار درباره پيامدهاي آن صورت گرفته است. اقدام عليه سكوي نظامي ايران، بعد از مشورت با رهبران كنگره و حكومت هاي دوست انجام شده است. اين عمليات قاطعانه، اما محدود، در پاسخ به توسل به زور غيرقانوني ايران عليه ايالات متحده و نقض مكرر حقوق ديگر متخاصمان است و حركتي قانوني در اعمال حق دفاع مشروع مندرج در ماده 51 منشور ملل متحد به شمار مي رود و به اطلاع رئيس شوراي امنيت ملل متحد نيز رسيده است...» «جمهوري اسلامي ايران طي واكنشي حملات امريكا به سكوي نفتي خود را تجاوز نظامي و توسل غير مشروع به زور بر ضد حاكميت و تماميت ارضي خود قلمداد كرد و مراتب امور را در نامه مورخ 28 مهرماه سال 1366 خود، به اطلاع شوراي امنيت سازمان ملل رساند.»