جستجو در تالارهای گفتگو

تاپیک آثار . . . استفان مالارمه ( 1898_1842 ) از شاعران سمبولیست فرانسه است . وی موجزگو بود و در آثارش ابهام شعری فراوان دیده می شود . مالارمه در پی آن بود تا شعر را از بند اور مادی و محسوس برهاند . مهم ترین دفتر های شعر او « بعد از ظهر یک فون » و « نظم » و « نثر » است . استفان مالارمه Stephane Mallarme شاعر نوگرا و انقلابی بزرگ ادبیات فرانسه، بین سالهای 1842 و 1898 زندگی نمود. او دو نظر عجیب پیرامون شعر مدرن سمبولیک داشت. نخست اینکه، شعر هیچگونه نقش اجتمایی، اخلاقی یا ایدئولوژیک ندارد. و دوم اینکه چون زبان واقعی روزمره، بورژواز زده شده و مبتذل است، شاعر باید با زبان سنبلیک، نمادین و رمز و رازی، با خوانند گان خود سخن بگوید. او مینویسد که امکانات استفاده از توانایی های زبان باید وزنه ای دربرابر زبان روزانه شود. مالارمه خودرا مخالف شعر اعترافی یا مانیفستی میدانست. او موضوع و محتوای اصلی شعرخودرا، توانایی ها و ظرفیت نامخدود استفاده از زبان سمبولیک دانست و میگفت باید تا عمق استفاده ازچندمعنی بودن واژهها پیش رفت، . بکارگرفتن چندمعنی داشتن واژهها همیشه حق شعروشاعر بوده. او ابائی نداشت که بگوید اشعار تیره و پیچیده اش برای یک قشربرگزیده روشنفکر غیراجتمایی سروده شده اند. درنظراو هنرفقط برای گروه خاصی قابل فهم وقابل دسترسی است وشاعر باید ازاین گنج هنر، بشکل سزاواری محافظت نماید تابه نظر اوهربی پدرومادری! وارد سرزمین هنرنشود، یعنی هنربرای کسانی است که معنی سنبل، نشانه، نماد، تصویر، رنگ و آهنگ را بفهمند. و هنر سمبولیستی، هنری است برای برگزیدگان وازما بهتران!. ریشه مکتب سنبلسم فرانسه راباید درفلسفه رمانتیک آلمان جویاشد، چون آن با تکیه برفلسفه شوپنهاور، نیچه، پلاتون، برگسن، و موسیقی واگنر بوجودآمده بود. سمبولیستها موضع خود را در برابر ناتورالیستها می دانستند، . یعنی هنری که هدف و منظور: اجتمایی، اخلاقی، ایدئولوژیک و سیاسی و رابطه ای باواقعیات ندارد و انعکاس احساسات شخصی هم نیست و میخواهد به ادعای خود، یک جهان زیبای ذهنی با کمک تصاویر و نمادها بسازد. سمبولیست ها بعدها مکتبهای ادبی خردگریزانه دیگری مانند: فوتوریسم، دادائیسم، سوررئالیسم، هرمنوتیک و شعر مطلق را نیز تحت تاثیر خود قرار دادند و با مطرح کردن شعار “هنر برای هنر“ به رد رابطه ذهن و عین پرداختند. سمبولیسم میخواهد با کمک نمادها به شناخت و فهم مقوله مطلق برسد، آن یک زبان محافظ است که میخواهد خود را از سطحی گرایی و روزمره گی نجات دهد. جنبه فرهنگی و زیباشناسی اشعار مالارمه تکیه بر یک زبان تصویری و سمبولیک دارد. والری شاگرد مالارمه از شعر مطلق سخن می راند که نه وابسته به زبان و نه وابسته به شرح واقعیات است. در نظر او شعر مطلق، جادوی زبان است که فقط متکی بر استفاده از آهنگ زبان می باشد. مکتب سنبلیسم، درام و رمان اروپا را نیز تحت تاثیر خود قرار داد. مشهورترین شاعران سنبلیک فرانسه، غیر از مالارمه، والری، کلاودل، ژید، و پرزه هستند. مارکسیست ها، تمایلات مکتب سمبولیستی را: ذهنی، ایده آلیستی، خداجویانه، عرفانی با ایده های مجازی و صوری معرفی نمودند. پلخانف می نویسد که آن قشری که از هنر سمبولیسم استفاده نماید، نمی تواند در تحولات اجتمایی، اثری بگذارد، چون خود را با بکار بردن زبانی گنگ و نمادین، ازچشم مردم قهرمان پرور! مخفی، پوشانده و طرد می کند. مالارمه شکایت میکرد که با وجود این همه شاعر در طول تاریخ، انسان نتوانسته تا کنون یک زبان خالص روشن مطلق بیابد که از ورود مزاحمین و مهمانان ناخوانده در جهانش جلوگیری نماید. شاعر سنبلیک درشعر او همیشه درجستجوی معنی و هدف هستی و وجود بوده و وظیفه شاعر است که مفهوم مطلق را بیابد و آن را بشناسد. پیرامون بیوگرافی خصوصی او باید اشاره کرد که مالارمه پنج ساله بود که مادرش را ازدست داد، در جوانی با دختری آلمانی ازدواج کرد و سال ها دبیر انگلیسی در مدارس فرانسه بود. او رنگ آبی لاجوردی را رنگ رمز و رازی میدانست که قابل شناخت نیست. مالارمه در زمینه شعر، تا سال 1884 در میان فضای ادبی فرانسه ناشناخته ماند. آندره ژید حکایت می کرد که خانه محقر مالارمه سال ها پاطق شاعران جوان بود، گرچه اطاق نشیمن و آشپزخانه او یکی بودند!. هستی شناسی شعر مالارمه بدین دلیل ایده آلیستی بود، چون او می نویسد که شناخت و واقعیت با همدیگر رابطه ای ندارند. پیرامون آثار مالارمه، برشت گفته بود که چون اشعارش معنی و هدفی را دنبال نمی کنند، آن ها را یا باید پرستید، و یا باید به سطل زباله انداخت، او می خواست با سبکی مبتذل به جنگ ابتذال زبان برود، اشعارش ترس او از ابتذال را نشان می دهند. مالارمه مانند بودلر در هنر جویای ایده آل بود، ولی خلاف بودلر، برای او هنر کلید ورود به دنیای ایده آل ها نیست، بلکه قفلی است که هنرمند خود را در جایی محبوس و محصور میکند تا دور از کنجکاوی های مزاحمین به جستجوی ایده آل های خود بپردازد. مالارمه، شاگرد بودلر، پایه گذار شعرمدرن درغرب است و در جوانی به سبک بودلر و محفل ادبی پارناس به سرودن شعر آغاز کرد و او از جنبه های کلاسیک شعر بودلر تقلید نمود. مالارمه تاثیر بزرگی روی والری، شاعر دیگر فرانسوی گذاشت. آن ها در روزهای چهار شنبه درخانه مالارمه، محفل: والری، ژید، کلاودل را تشکیل میدادند. درآغاز، آثار آلن پو و بودلر به مالارمه الهام می دادند. او با زولا دوست بود، و آثار آلن پو را به فرانسوی ترجمه نمود. فهم اشعار مالارمه حتا امروزه نیز غیرممکن است. سارتر او را نویسنده ای مسئول می دانست و میگفت که او شاعر بزرگ ما است، چون اشعارش هم اجتمایی و هم شاعرانه هستند. اسکار وایلد در نامه ای می نویسد که شعر فرانسه چند نوکر و گماشته و فقط یک استاد دارد وآن مالارمه است. مورخین ادبی بر این نظرند که چنانچه غرب بخواهد بعد از نمایندگان شعر مدرن یعنی: والری، لورکا و بن وارد مرحله پست مدرن شود، ابتدا باید به نقد و بررسی آثار بودلر و مالارمه بپردازد. در یک طنز دیالوگی، زولا که همیشه با تکیه به علم صحبت می کرد، می گوید که تپاله گاو و پشکل گوسفند دو شیئی واقعی هستند!. و مالارمه با اشاره به مکتب سمبولیسم خود جواب میدهد که: طلا و نقره نیز دو عنصری هستند که در دامن طبیعت، ولی متاسفانه به ندرت یافت می شوند. منظور او این است که هنرمند باید به کشف و جستجوی کمیاب ها بپردازد و طلا را از مس جدا کند!. از جمله آثار استفان مالارمه:پنجره ها، نسیم دریا، حاشیه گویی ها، آبی لاجوردی، چند مجموعه شعر، ایگیتو، طاس انداختن، رویاهای عصرانه الهه حاصلخیزی، آرامگاه ادگار آلن پو، و غیره هستند. مالارمه در رابطه با شعر سمبولیسم میگفت که هر پدیده مقدسی خود را با چادر رمز و راز می پوشاند و طبیعت واقعی خود را از چشم تماشاگران مخفی می نماید. و در زیر ظاهر وجود، ماهیت حقیقی یعنی ایده آل های مطلق، خود را مخفی کرده اند. در نظر او، شاعر باید با هنری فراوان و ایدئولوژی ناچیز حرف بزند. مالارمه برای جستجوی مقوله مطلق، نیاز به زبان خالص و پاکی داشت. در نظر او، خواننده شعر باید خود را برای شناخت سنبل ها بگشاید و برای جلوگیری از هجوم زبان عامیانه مبتذل غیرشاعرانه بورژوازی، خود را جوری محصور نماید. امروزه، بعضی ها او را شاعری فیلسوف می دانند، چون مشکل شعرش در سبک نیست، بلکه در درک و محتوا است. غیر از نظم، آثار نثری او را ترجمه زیباشناسانه مد روز و روح زمان بشمار می آورند. موضوع اصلی شعر مالارمه، یعنی شعر مطلق او، معرفی پوچی و نیستی سمبولیک زبان بود. منبع