جستجو در تالارهای گفتگو

واخر سال ۱۳۷۲ نخستین محموله تجهیزات تلفن همراه وارد ایران شد. در ابتدای ورود موبایل به ایران دیدگاه*های مختلفی درباره استفاده از این وسیله ارتباطی وجود داشت. عده*ای آن را کالایی لوکس و غیرضروری می*دانستند و عده*ای آن را وسیله*ای ضروری مثل رادیو و تلویزیون می*خواندند. نحوه واگذاری سیمکارت*ها به مردم نیز حکایت*هایی داشت که اکنون پس از حدود دو دهه، بازخوانی آن حکایت*ها و ماجراها خالی از لطف نیست. قصه موبایل از کجا شروع شد؟ پس از ورود تجهیزات تلفن همراه در سال ۷۲ و نصب و تست شبکه در برخی از نقاط شهر تهران ثبت*نام برای واگذاری سیمکارت آغاز شد. اوایل سال ۱۳۷۳ ثبت*نام*ها شروع شد، اما هیچکس از این ابزار ارتباطی استقبال نکرد. کاربه جایی رسید که شرکت پست آن زمان برای کارکنانی که اقدام به ثبت*نام سیمکارت می*کردند ۵ هزار تومان پاداش در نظر گرفت. این در حالی بود که رقم ثبت*نام سیمکارت با گوشی ۶۰۰ هزار تومان بود. شرکت مخابرات برای اینکه سیمکارت*ها را بفروشد، راه بازاریابی را انتخاب کرد. افرادی مشغول بازاریابی شدند. گروه**های هدف نیز پزشکان، *بازاریان و مسئولان دولتی بودند. با این بازاریابی*ها گسترده در نهایت ۶ هزار و ۵۰۰ نفر برای دریافت سیمکارت ۶۰۰ هزار تومانی ثبت*نام کردند. در مرحله بعد بین تمامی نمایندگان مجلس سیمکارت توزیع شد. وزیر وقت جزو اولین افرادی بود که سیمکارت*دار شد و با موبایل خود مکالمه کرد، اما هیچ مشخص نیست که اولین مکالمه از زبان چه کسی بوده است. شرکت مخابرات برای جلب نظر مسئولان نیز سیمکارت میان هیئت دولت، *معاونان، برخی از ائمه جماعات و مدیران و مسئولان رسانه*ها توزیع کرد. در مرحله بعد نیز به مدیران و کارکنان سازمان*هایی چون مخابرات و پست، سیمکارت اعطا شد. پس از روشن شدن آنتن*های تلفن همراه در سال ۷۳ پیش*بینی*های غرضی درست از آب درآمد و قیمت سیمکارت در بازار به ۲ میلیون تومان رسید. افرادی بودند که دوست داشتند در کنار خانه و ماشین گرانقیمت، موبایل را هم که آن زمان یک ابزار ارتباطی لوکس و گران*قمیت به حساب می*آمد، داشته باشند. نکته جالب توجه در آن برهه، عدم امکان واگذاری سیمکارت به غیر بود. البته این رویه برای مخابراتی*ها حاکم ولی برای پستی*ها آزاد بود. در آن زمان سیمکارت غیر قابل واگذاری بود و برای همین سیمکارت را وکالتی به نام می*زدند که همین موضوع برخی را دچار مشکل می*کرد. سال ۱۳۷۴ دوباره ثبت*نام کلید خورد. با توجه به قیمت و استقبال اولیه از موبایل در بازار، مسئولان وقت مخابرات پیش*بینی کردند که این بار استقبال بسیار بالا باشد. ۲۴ ساعت در صف موبایل پیش*بینی*ها درست از آب درآمد و با آغاز ثبت نام*ها صف*های طولانی شکل گرفت. مردمی بودند که از ساعت ۲ صبح در صف موبایل ایستاده بوده*اند، این در حالی بود که زمان بازگشایی دفاتر ۸ صبح بود! کار به جایی کشید، فردی که ساعت پنج صبح در صف ایستاده بود و ساعت ۱۲ شب هم نوبتش نشده بود. بعضی مواقع ۲۴ ساعت طول می*کشید فرد متقاضی بتواند به باجه ثبت*نام برسد. با اتمام ثبت*نام ۱۹۰ هزار نفر خواهان سیمکارت شدند. با شروع این ثبت*نام قیمت سیمکارت کمی تکان خورد و از ۲ میلیون تومان در بازار به یک و نیم تا یک*میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید، اما همچنان عطش موبایل وجود داشت. شغل*های جدید موبایل برای هرکس نان نداشت برای افرادی که فن بلد بودند اما سرمایه نداشتند آب داشت. کاسبی با موبایل وارد فاز جدیدی شد. تا آن زمان افرادی چون تعمیرکاران که دفترکار نداشتند، مجبور بودند شماره منزل خود را در آگهی*ها چاپ کنند، اما موبایل این مشکل را حل کرد. تعمیرکارانی بودند که با چاپ یک شماره در روزنامه خیال خود و خانواده*هایشان را راحت کردند و دیگر مجبور نبودند که در خانه بمانند تا زنگ بخورد. مصائب موبایل باید قبول داشت که در کشور قبل از ورود هر تکنولوژی باید فرهنگ و نحوه کار با آن وارد شود اما در اکثر مواقع این حالت رخ نداده است. موبایل هم خارج از این موضوع نبود. برای همین مخابرات مجبور شد واحدی به نام امور ارتباطات سیار در شرکت دایر کند و به مردم و مسئولان نحوه کار با موبایل را آموزش دهد. آن زمان تازه موبایل فقط مکالمه داشت و خبری از پیامک و دیگر سرویس*های امروزی نبود. پس از تهران نیز موبایل در چند شهر بزرگ چون اصفهان، *خراسان و فارس روشن شد. حال می*توانستی بدون سیم با دیگری مکالمه کنی. سیمکارت*هایی که در آتش سوختند! پس از اینکه موبایل کم کم در میان مردم جا افتاد، خرید و فروش این ابزار ارتباطی رونق گرفت و تعداد بیشتری از سیمکارت در میان عامه مردم توزیع شد، اما همچنان مشکل کار با آن وجود داشت. آن زمان احتمال سوختن سیمکارت وجود داشت. اما این لفظ در میان مخابراتی*ها عادی بود اما در میان مردم کمی گنگ بود. یکی از مسئولان مخابراتی که آن زمان در حوزه موبایل فعالیت داشت می*گوید: «یک روز شخصی به دفتر ما مراجعه کرد و یک قوطی کبریت را روی میز ما گذاشت. گفتیم این چیست؟ گفت که سیمکارت من سوخته و برای تعویض آورده*ام! ما درون قوطی را نگاه کردیم و دیدیم که فرد مورد نظر سیمکارت را با آتش سوزانده است! دلیلش هم برداشت اشتباه از مفهوم سوختن سیمکارت بود!» وی با ذکر خاطره دیگر می*گوید: «در مقطعی که ثبت*نام صورت می*گرفت، یک فرد حدود ۶۰ فامیل خود را از شهرستان به تهران آورده بود و قصد داشت برای آنها سیمکارت بگیرد. تعداد آنها آنقدر بالا بود که دفتر پستی را به طور تمام اشغال کرده بودند.» این مقام مسئول مخابراتی می*گوید: «زمانی هم که ما به خبرنگاران سیمکارت خارج از نوبت واگذار می*کردیم، به دلیل تفاوت قیمت بالا اکثرخبرنگاران سیمکارت*ها را می*فروختند. یک روز متوجه شدیم که ۱۵ نفر از خبرنگاران با یک دستگاه ون برای دریافت سیمکارت مراجعه کرده*اند. در نهایت متوجه شدیم که ۱۵ خبرنگار سیمکارت خود را به یک خانم پیش فروش کرده بودند.» نخستین تیزر تلویزیونی برای موبایل نیز «با تلفن موبایل همیشه در دسترس باشید» بود؛ شعاری که با گذشت بیش از ۱۶ سال هنوز هم کاملاً محقق نشده است!