جستجو در تالارهای گفتگو

انگيزش Motivation انگيزش (Motivation) امروزه با گسترش روزافزون تكنولوژي اين سؤال براي مديران مطرح است : - چگونه امكان دارد در سازمان هاي مختلف با وجود محدوديت هاي گوناگون از حقوق و دستمزد گرفته تا تجهيزات و تكنولوژي پيشرفته ثبات خود را حفظ كرده و همچنان رو به جلو گام برداشت؟ - چگونه مي توان عملكرد كاركنان و به تبع آن كارايي و اثربخشي سازمان را افزايش داد؟ - چگونه مي توان به نيازهاي انساني كاركنان در راستاي افزايش رضايت شغلي آنان پاسخ گفت؟ - چگونه مي توان ناسازگاري ميان خود فرد و كاري كه فرد انجام مي دهد را كاهش داد؟ - راه هاي مقابله بامشكلات انساني كه در كاهش عملكرد نيروي انساني در سازمان ها مؤثرند مانند غيبت، نارضايتي، عدم پاسخگويي و مسئوليت پذيري و ... كدامند؟ ویاخيلي‏وقت‏ها با افرادي برخورد مي‏كنيم كه مي‏گويند، انگيزه‏اش نيست ، انگيزه اين كار را ندارم و … . انگيزش يكي از پيچيده ترين موضوع ها در رفتار سازماني است و نويسندگان مديريت تعاريف مختلفي از آن به عمل آورده اند: انگيزه یا Motive اصطلاحاً به نيرويي اطلاق مي‏شود كه از درون يك فرد را به‏سمت يك هدف سوق مي‏دهد. “Motivation”یا « انگيزش» به فرآيند يا جرياني اطلاق مي‏شود كه از طريق آن ما قادر به ايجاد انگيزه در ديگران مي‏شويم. ویا انگيزش عبارتست از مجموعه اي از نيروها كه باعث مي شود، فرد به روش هاي خاصي رفتار كند. انگيزش اشاره دارد به درجه اي از آمادگي يك ارگانيزم براي تعقيب تعدادي از اهدافي كه طراحي گرديده است . پس انگيزه به‏صورت بالقوه در وجود آدم‏ها هست و ديگران آن را برانگيخته مي‏كنند. مفهوم انگيزش : افراد براي بروز روش و رفتاري مشخص بايستي برانگيخته شوند. برانگيختن اگر جنبه فردي داشته‏باشد، مي‏بايست كليه انگيزه‏هايي كه در نهاد و ذات او به‏وجود مي‏آيند، جنبه مشخصي داشته ‏باشد و اگر حالت گروهي و سازماني به خود بگيرد، بايستي انگيزه‏ ها به‏طور گروهي و سازماني حالت سازگاري و همسازي را به خود بگيرند. حالت افراد آدمي چه به‏صورت فردي باشد و چه به‏صورت گروهي، معلول علت ‏ها و دلايلي است كه آنها انگيزه‏ هاي وجود انساني هستند. اينگونه ريشه ‏هاي محركي كه فرد يا افراد را وادار به بروز نوعي عمل و يا رفتار مي‏كند تا نيازها و خواسته‏ هاي او را برطرف سازد، همان انگيزش است. تفاوت «هدف» و « انگيزش» : برخي هدف‏ها را با انگيزه‏ها يكي مي‏دانند. درحالي‏كه هدف‏ها جنبة خارجي داشته و انگيزه‏ ها جنبه دروني دارند. هدف‏ها از اين جهت مورد توجه هستند كه وضعي را به‏ وجود مي‏آورند تا انگيزه ‏هاي فرد را ارضا نمايند. مثلاً دانشجويي كه هدفش اخذ مدرك بالاتر است، اين هدف را دنبال مي‏كند، زيرا با اخذ مدرك تحصيلي بالاتر، موقعيت شغلي و كاري و نيز درآمد وي بيشتر خواهد شد. اين موقعيت شغلي و درآمد بيشتر، انگيزه‏ اي است كه در درون فرد وجود دارد و موجب مي‏شود كه او به ‏دنبال هدفش كه عاملي بيروني است، برود. انگيزش و تأكيد بر تفاوت‏ هاي آدمي : افراد متفاوت ممكن است توسط عوامل انگيزشي متفاوتي برانگيخته شوند چون آدم فقط به اين دليل كه ديگران درباره او چگونه عمل و عكس‏العملي را نشان مي‏دهند، برانگيخته نمي‏شود، بلكه انگيزش او صرفاً در جهت انجام خواسته ‏ها، آن هم به‏صورتي‏كه خود او احساس مي‏كند، مي‏باشد و اين خواسته‏ها و احساس‏ها متفاوت است. اشخاص مختلف در مقابل اعمال نفوذهاي يكسان، واكنش‏هاي مختلفي نشان مي‏دهند. تشويق و ترغيب‏هايي كه در مورد افراد صورت مي‏گيرد، در همه اشخاص يكسان اثر نمي‏ بخشد، بلكه اثر آنها متناسب با آمادگي انگيزه‏اي اشخاص براي قبول آن تشويق‏ها خواهد بود. لذا به ‏‏دليل همين تنوع در مكانيزم‏ها و محرك‏هاي انگيزشي، نظريه‏هاي مختلفي در بحث رفتار فردي و رفتار سازماني توسط دانشمندان مختلف ارائه شده كه هريك روشن مي‏كند كه چگونه مي‏توان نيازهاي افراد را شناخت و آنها را برانگيخت تا در راه رسيدن به نيازشان تلاش كنند. برخي از صاحبنظران مديريت، نظريه‏هاي انگيزش را به 2 طبقه تقسيم كرده ‏اند : (1) نظريه‏هاي محتوايي، (2) نظريه‏هاي فرآيندي، رهبران نيروي كار اغلب معتقدند كه افراد مي توانند با پرداخت هاي بيشتر، ساعات كار كمتر و شرايط كاري مطلوب برانگيخته شوند، در حالي كه برخي از متخصصان پيشنهاد مي كنند كه انگيزش مي تواند از طريق فراهم نمودن استقلال و مسئوليت پذيري كاركنان افزايش يابد. هر دو ديدگاه بيانگر تئوري هاي محتوايي انگيزش هستند. نگرش محتوايي در انگيزش مي كوشد به اين سؤال پاسخ دهد كه: چه عاملي يا عواملي افراد را بر مي انگيزاند؟ ولی تئوري های فرایندی به جاي اين كه به شناسايي و فهرست كردن محرك هاي انگيزشي دست بزنند، به دنبال اين هستند كه انگيزش چگونه رخ مي دهد؟ اين تئوري ها، تمركزشان بر اين است كه چرا افراد متفاوت رفتار خاصي را براي ارضاي نيازها انتخاب مي كنند؟ و وقتي به اهداف دست مي يابند، چگونه رضايتشان را مورد ارزيابي قرار مي دهند؟ نظريه‏ هاي محتوايي از توصيف «هست ها» و «نيازها» صحبت مي‏كنند و نظريه‏هاي فرآيندي كه بيشتر شناختي هستند و به «چرايي»ها پاسخ مي‏دهند. انواع نظريه ‏هاي محتوايي : سلسله ‏‎نيازهاي مزلو (مازلو) آلدرفر (نظريه ERG) هرز برگ (بهداشتی - انگيزشي) مك گريگور (X و Y) تئوري مك كللند انواع نظريه‏ هاي فرآيندي : آدافر (نظریه برابري) ويكتور وروم (نظريه انتظار) ديويد لاك (نظريه هدف) چارم (ارزيابي شناختي) همچنین نظريه‏ هاي معاصر را هم بايد مورد توجه قرار داد. نظريه‏ هاي معاصر :(نظريه‏ هايي كه در سال‏هاي اخير مطرح شده ‏اند.) فستينگر و هومانز (نظريه ناهماهنگي شناختي / مبادله) هيدر ـ دي كامز (نظريه ارزيابي شناختي ـ ادراك از خود) كلي و راتر (نظريه اسناد / مركز كنترل)