جستجو در تالارهای گفتگو

اشنایی با جوایز کیفیت و تعالی سازمان اشنایی با جوایز کیفیت و تعالی سازمان جوايز كيفيت و تعالي جوائز ملي كيفيت، ابزاري هستند كه كشورها بوسيله آن، آگاهي كيفيتي را در سطح ملي ارتقاء مي‌دهند. توسعه سه جايزه ملي كيفيت ، در انقلاب كيفي ژاپن، اروپاي غربي و امريكا نقش كليدي ايفا كردند. اين سه عبارتند از: جايزه دمينگ، جايزه كيفيت اروپا، جايزه ملي كيفيت مالكوم بالدريج. موفقيت اين جوائز در ارتقاء عملكرد و رقابتي نمودن صنايع اين كشورها بوده كه موجب معطوف شدن توجه ساير نقاط جهان شده است. برخي از مهمترين جوائز كيفيتي كه بر مبناي سه جايزه فوق در سراسر جهان شكل گرفته‌اند عبارتند از:1. جايزه كيفيت ملي آرژانتين (1996) 2. جايزه كيفيت جزيره آروبا (2000) 3. جايزه برتري تجاري استراليا (2000) 4. جايزه كيفيت ملي شيلي (1997) 5. جايزه دمينگ (1996) 6. جايزه كيفيت مصر (1997) 7. جايزه كيفيت اروپا (2000) 8. جايزه كيفيت اروپا براي مؤسسات كوچك و متوسط (1998) 9. جايزه كيفيت انجمن مديريت هنگ‌كنگ (2001) 10. جايزه برتري تجاري ايرلند (1998) 11. جايزه كيفيت ژاپن (2000) 12. جايزه كيفيت ملي مالكوم بالدريج (2002) 13. جايزه كيفيت ملي موريس (2001) 14. جايزه كيفيت ملي نيوزيلند (1998) 15. جايزه كيفيت نخست وزير (مالزي) (2000) 16. جايزه كيفيت ملي راجيو گاندي (1997) 17. جايزه كيفيت سنگاپور (2001) 18. جايزه كيفيت ملي اسلوواني (1998) 19. جايزه برتري تجاري آفريقاي جنوبي (2000) 20. جايزه كيفيت سريلانكا (2001) 21. جايزه كيفيت سوئد (1998) 22. جايزه كيفيت ملي تايوان (1998) 23. جايزه كيفيت براي برتري تجاري انگلستان (1998) معيارهاي جوائز كيفيت معيارهاي جوائز كيفيت پايه‌اي براي ارزيابي سازمان‌هاي داوطلب جايزه و مبنايي براي گزارش‌هاي بازخورد محسوب مي‌شوند. براي نيل به اين اهداف، معيارهاي جايزه بايد به اندازه كافي گسترده باشند تا جنبه‌هاي عمده سيستم مديريت كيفيت موفق را تحت پوشش قرار دهند. ضمن اينكه اين معيارها بايد از نظر اقتصادي، اجتماعي، جو فرهنگي و شرايط آن كشور قابل كاربرد باشد. عمده‌ترين معيارهاي جوايز كيفيت [TABLE=class: tblBorder, align: right] [TR] [TD] [/TD] [/TR] [/TABLE] عمده‌ترين معيارهاي جوائز كيفيت همان‌طور كه اين جدول نشان مي‌دهد اكثر جوائز تحت بررسي داراي انطباق نسبي يا كامل با يكي از جوائز دمينگ، مالكوم بالدريج و يا جايزه كيفيت اروپا مي‌باشند. جايزه دمينگ بر مبناي اصول كيفيت دمينگ، جايزه مالكوم بالدريج براساس مدل مالكوم بالدريج و جايزه كيفيت اروپا بر پايه مدل برتري تجاري اروپا به وجود آمده‌اند. در ادامه اين جوايز بطور مختصر مورد بررسي قرار مي‌گيرند. ­مقايسه جوايز ملي كيفيت از نظر تطبيق با جوايز كيفيت دمينگ، مالكوم بالدريج و اروپا [TABLE=class: tblBorder, align: right] [TR] [TD][/TD] [/TR] [/TABLE] جايزه دمينگ جايزه دمينگ در سال 1951 توسط اتحاديه دانشمندان و مهندسان ژاپن براي گراميداشت و قدرداني از دكتر «دبليو ادوارد دمينگ» بواسطه خدمات ارزنده و نقش برجسته وي در بهبود كيفيت محصولات ژاپن ايجاد شد. جايزه دمينگ در سه بخش بشرح زير اهداء مي‌گردد: بخش اول: جايزه دمينگ براي افراد حقيقي، اين جايزه به افرادي اهداء مي‌شود كه مطالعات و نقش مهمي در گسترش و پياده‌سازي موفق كنترل كيفيت جامع با استفاده از روش‌هاي آماري داشته‌اند. بخش دوم: جايزه كاربردي دمينگ، اين جايزه به شركت‌ها يا بخش‌هايي از شركت‌ها اعطاء مي‏شود كه با استفاده از روش هاي كنترل كيفيت جامع، بهبودهاي مهم و قابل توجهي در عملكرد خود ايجاد كرده‌اند. بخش سوم: جايزه كنترل كيفيت براي كارخانجات1، اين جايزه به كارخانجاتي اهداء مي‌شود كه با به‌كارگيري كنترل كيفيت به موفقيت‌هاي برجسته‌اي دست يافته‌اند. براساس مقررات جايزه دمينگ، كميته‌اي به منظور ارزيابي متقاضيان و در نهايت اهداي جايزه دمينگ، تشكيل مي‌شود. اعضاي اين كميته مركب از متخصصان كيفيت از دانشگاه‌ها و سازمان‌ها مي‌باشند كه توسط رئيس كميته انتخاب مي‏شوند. رياست اين كميته با فردي است كه هيئت مديره انجمن مهندسان و دانشمندان ژاپن انتخاب مي‌كند. وظيفه اصلي كميته جايزه (با مشاركت كميته‌هاي فرعي)، تعيين برندگان جايزه است. اين امر از طريق بررسي تقاضاهاي دريافتي، پيشنهادات كميته‌هاي فرعي و نيز نتايج و گزارشات ارزيابي‌ها انجام مي‏شود. معيارهاي ارزيابي و يا به بيان ديگر فهرست وارسي جايزه كاربردي دمينگ، برمبناي 10 معيار اصلي و 66 معيار فرعي سازماندهي شده است. معيارهاي ارزيابي ويرايش 1994 اين جايزه به اين شرح مي‌باشند: معيارهاي اصلي ارزيابي جايزه دمينگ (1994) 1. خط‌مشي‌ها 2. سازماندهي 3. استانداردسازي 4. بهسازي و بكارگيري منابع انساني 5. فعاليت‌هاي تضمين كيفيت 6. فعاليت‌هاي كنترل/ نگهداري 7. فعاليت‌هاي بهبود 8. آثار/ نتايج 9. برنامه‌هاي آينده جايزه كيفيت ملي مالكوم بالدريج جايزه كيفيت مالكوم بالدريج در آگوست 1987 ايجاد شد. مفاد مربوط به اين جايزه ملي در قانون اساسي ايالات متحده درج شده و در سال 1988 انتشار يافت. اين جايزه به منظور شناسايي ميزان دستيابي سازمان‌هاي امريكايي به كيفيت و عملكرد و ميزان رشد آگاهي آنها نسبت به اهميت كيفيت و برتري عملكرد تحت يك قالب رقابتي ايجاد شده است. در ابتدا حوزه‌هاي در نظر گرفته شده جهت اين جايزه به سه دسته توليد، خدمات و شركت‌هاي كوچك محدود بود، اما در سال 1999 مراكز درماني و آموزشي نيز جزء حوزه اين جايزه قرار گرفتند. [TABLE=class: tblBorder, align: left] [TR] [TD][/TD] [/TR] [/TABLE] مدل و معيارهاي ارزيابي جايزه ملي كيفيت مالكوم بالدريج تقريباً هر سال بازنگري و تجديد نظر شده است. مدل ويرايش سال 2002 اين جايزه در شكل زير ارائه شده است. براساس اين مدل معيارهاي ارزيابي جايزه از هفت معيار اصلي تشكيل شده است. معيارهاي مدل مالكوم بالدريج بر مبناي مجموعه‌اي از ارزش‌ها و مفاهيم كليدي تدوين شده‌اند كه عبارتند از: 1. رهبري دورانديش 2. برتري مشتري‌مدار 3. يادگيري شخصي و سازماني 4. ارزش دادن به كاركنان و شركاء 5. تحرك و چالاكي 6. تمركز بر آينده 7. مديريت نواوري 8. مديريت برمبناي حقيقت 9. مسئوليت‌هاي عمومي و شهروندي 10. تمركز بر نتايج و ايجاد ارزش[TABLE=class: tblBorder, align: left] [TR] [TD][/TD] [/TR] [/TABLE] 11. ديدگاه سيستمي معيارهاي ارزيابي جايزه ملي مالكوم بالدريج 1. رهبري 120 امتياز 2. برنامه‌ريزي استراتژيك 85 امتياز 3. تمركز بر مشتري و بازار 85 امتياز 4. داده‌ها و اطلاعات و تجزيه و تحليل آن 90 امتياز 5. تمركز بر منابع انساني 85 امتياز 6. مديريت فرايند 85 امتياز 7. نتايج تجاري 450 امتياز جمع امتيازات 1000 امتياز جايزه كيفيت اروپا سازمان‌ها، جداي از اينكه از چه بخشي باشند و يا از چه اندازه، ساختار يا بلوغي برخوردار باشند براي كسب موفقيت، به استقرار سيستم مديريت مناسب نياز دارند. مدل تعالي اروپايي، ابزاري عملي است كه به سازمان‌ها كمك مي‌كند تا به وسيله اندازه‌گيري اينكه در كجاي مسير برتري قرار دارند، به اين مهم دست يابند، اين مدل همچنين به سازمان‌ها كمك مي‌كند تا از فاصله سازمان خود تا برتري، آگاهي يافته و سپس به شبيه‌سازي راه‌حل‌هاي موجود براي بهبود بپردازند. معيارها و زيرمعيارها در مدل تعالي اروپايي 1. رهبري 100 امتياز 2. خط‌مشي و استراتژي 80 امتياز 3. منابع انساني 90 امتياز 4. شراكت‌ها و منابع 90 امتياز 5. فرايندها 140 امتياز 6. نتايج مشتري 200 امتياز 7. نتايج منابع انساني 90 امتياز 8. نتايج جامعه 60 امتياز 9. نتايج كليدي عملكرد 150 امتياز جمع امتيازات 1000 امتياز ويژگي‌هاي عمده برخي از جوايز كيفيت [TABLE=class: tblBorder, align: right] [TR] [TD] [/TD] [/TR] [/TABLE] مقايسه رويكردهاي مختلف خودارزيابي در مدل تعالي سازماني اروپا مدل تعالي سازماني اروپا تأكيد مي‌كند كه يك راه منحصر به فرد صحيح براي خودارزيابي همه سازمان‌ها وجود ندارد. فرهنگ و ساختار سازماني از يك سو و منافعي كه از انجام خود ارزيابي مد نظر است از ديگر سو، در انتخاب مناسب‌ترين رويكرد خودارزيابي تأثير مي‌گذارد. به بيان ديگر براي انتخاب رويكرد مناسب هيچ كدام از رويكردها در همه حالات بهترين رويكرد نيست و همه آنها براي استفاده در جاي خود كاملاً معتبر مي‌باشد. [TABLE=class: tblBorder, align: right] [TR] [TD] [/TD] [/TR] [/TABLE] مقايسه عمومي بين رويكردهاي مختلف هيچ رويكرد منحصر به فردي وجود ندارد كه براي تمام سازمان‌ها، بهترين شيوه خودارزيابي باشد. همه رويكردهاي مذكور مي‌توانند معتبر و كارا باشند. البته رويكردهاي مختلف، نتايج متفاوت و نيز ريسك‌هاي خاص خود را دارند. انتخاب رويكرد مناسب بستگي به دو عامل دارد: سطح دانش فعلي سازمان (به عنوان مثال ميزان بلوغ سازمان در استفاده از مدل و خودارزيابي) و ميزان تلاش و تعهد سازمان به اجراي خودارزيابي (و ميزان منابعي كه حاضراست در اين راه صرف كند). مقايسه عمومي بين رويكردهاي مختلف [TABLE=class: tblBorder, align: right] [TR] [TD][/TD] [/TR] [/TABLE] جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني وزارت صنايع و معادن با هماهنگي ديگر ارگان‌هاي ذيربط، جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني را به منظور ارتقاي سطح مديريت سازمان‌ها، استقرار سيستم‌هاي مديريت كيفيت، افزايش بهره‌وري و گسترش مفاهيم تعالي سازماني در بخش صنعت و معدن اجرا مي‌كند. اين جايزه براساس ارزيابي عملكرد، نگاهي سيستمي و جامع به تمام حوزه‌هاي عملكرد و فعاليت‌هاي يك سازمان برمبناي مفاهيم و ارزش‌هاي تعالي سازماني داشته و تمامي فعاليت‌هاي ورودي، فرايندهاي اجرايي، برون دادها و نتايج حاصل از فعاليت سازمان و تأثير و تأثر هر يك از آنها را بر ديگري در نظر مي‌گيرد. جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني، جايزه‌اي است ملي كه براساس مفاد نظامنامه و دستورالعمل‌هاي آن و با اهداف: ايجاد فضاي رقابتي جهت بنگاه‌ها، تشويق بنگاه‌ها براي انجام عمليات خودارزيابي و شناخت نقاط قوت و زمينه‌هاي قابل بهبود خود و همچنين ايجاد فضاي لازم براي تبادل تجربيات موفق بنگاه‌ها؛ توسط رياست محترم جمهوري اسلامي ايران به برترين بنگاه‌هاي ايراني حائز شرايط، در بخش صنعت و معدن اعطاء مي‌شود. دامنه شمول اين جايزه، تمامي سازمان‌هاي توليدي و خدماتي ايراني در بخش صنعت و معدن است كه داراي پروانه، موافقت اصولي و ديگر مجوزها از وزارت صنايع و معادن يا سازمان‌هاي صنايع و معادن استان‌ها مي‌باشند. سازمان‌هاي مورد نظر مي‌توانند متقاضي جايزه در دو گروه سازمان‌هاي بزرگ (تعداد كاركنان بيشتر از 150 نفر) و سازمان‌هاي كوچك و متوسط (تعداد كاركنان آنها كمتر از 150 نفر) باشند. اركان طرح اعطاي جايزه شامل: وزارت صنايع و معادن، شوراي سياست‌گذاري (به‌رياست وزير محترم صنايع و معادن و 17 نفر از مديران، متخصصين و صاحبنظران از وزارت صنايع و معادن، انجمن‌ها، تشكل‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌ها تشكيل مي‏شود.)، كميته راهبري (مركب از 13 نفر از مديران، متخصصان و صاحبنظران از وزارت صنايع، سازمان‌هاي بزرگ صنعتي، انجمن‌ها، تشكل‌ها و دانشگاه‌ها بوده كه به‌رياست معاون برنامه‌ريزي، توسعه و فناوري وزارت صنايع تشكيل مي‌شود.)، كميته علمي (مركب از 15 نفر از مديران با تجربه، صاحبنظران و اساتيد دانشگاهي مي‌باشد.)، كميته داوري (مركب از 7 نفر ارزياب ارشد است كه براساس معيارهاي تعيين شده توسط كميته علمي از بين افراد خوشنام، داراي تحصيلات دانشگاهي، غيرذينفع و با سابقه مديريت انتخاب مي‌شوند.) و مجري طرح، مؤسسه مطالعات بهره‌وري و منابع انساني مي‌باشد كه دبيرخانه جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني در آن تشكيل شده است كه سه مورد آخر با يكديگر و با كميته راهبري هماهنگي‌هاي لازم را انجام مي‌دهند. مفاهيم و معيارهاي مدل جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني ايران، مبتني‌بر مدل تعالي بنياد مديريت كيفيت اروپاست. سطوح تعالي، سازمان‌ها را در دستيابي به تعالي متمايز مي‌سازد و ميزان موفقيت آنها را در دستيابي به تعالي، نشان مي‌دهد. سطوح تعالي عبارتند از: تنديس زرين تنديس سيمين تنديس بلورين تقديرنامه گواهينامه برندگان هر يك از سطوح در هر گروه (گروه سازمان‌هاي بزرگ و گروه سازمان‌هاي كوچك و متوسط) به‏طور جداگانه انتخاب و معرفي مي‌شوند. براي سازمان‌هايي كه با برگزاري دوره‌هاي آموزشي، انجام خود ارزيابي فراگير در سطح سازمان و تهيه و اجراي برنامه‌هاي بهبود در زمينه‌هاي شناسايي شده، تعهد خود را براي آغاز حركت به سمت تعالي نشان داده‌اند، «گواهينامه» صادر مي‌شود. اين سازمان‌ها ملزم به انجام موارد ذيل مي‌باشند: تعيين يكي از مديران ارشد به عنوان مدير تعالي سازماني انجام خودارزيابي براساس روش پرسشنامه تدوين، توسعه و اولويت‌بندي برنامه‌هاي بهبود اثبات جاري‌سازي و اجراي فعاليت‌هاي بهبود ارائه گزارشي مكتوب، حاوي فعاليت‌هاي انجام شده و برنامه‌هاي در دست اجرا (حداكثر در 15 صفحه A4 يك رو) ارزيابي در محل توسط ارزيابان اعزامي دبيرخانه جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني براي صحه‌گذاري بر ادعاهاي فوق. براي سازمان‌هايي كه با مديريت خوب به پيشرفت‌هايي در جهت تعالي سازماني نائل شده‌اند، به‌شرط احراز الزامات، «تقديرنامه» صادر مي‌شود. اين سازمان‌ها ملزم به انجام موارد ذيل مي‌باشند: تعيين يكي از مديران ارشد به عنوان مدير تعالي سازماني اجراي خودارزيابي به‌روش شبيه‌سازي جايزه و كسب حداقل امتياز 350 در ارزيابي توسط ارزيابان مستقل تدوين، توسعه و اولويت‌بندي برنامه‌هاي بهبود جاري‌سازي و اجراي فعاليت‌هاي بهبود و اثبات روند بهبود حداقل در طي سه سال اخير رسيدن سازمان به مرحله‌اي كه از طريق بهينه كاوي بيروني در صدد كسب بهبود باشد ارسال اظهارنامه در قالب تعريف شده براي تقديرنامه (حداكثر 51 صفحه A4 يك رو براي هر دو گروه سازمان‌ها) كسب امتياز بيش از 350 در ارزيابي اظهارنامه ارزيابي در محل توسط ارزيابان اعزامي دبيرخانه جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني براي صحه‌گذاري بر امتياز كسب شده سازمان‌هايي كه مدل تعالي سازماني را به طور وكامل به كار گرفته و طي دوره عملكرد حداقل 3 ساله اخير، بهبود مستمر را در فعاليت‌هاي خود نشان داده‌اند، به‏شرط احراز الزامات و حدنصاب تعيين شده، به تنديس‌هاي بلورين، سيمين و زرين دست خواهند يافت. اين سازمان‌ها ملزم به انجام موارد ذيل مي‌باشند: تعيين يكي از مديران ارشد سازمان به عنوان مدير تعالي سازماني تدوين، توسعه و اولويت‌بندي برنامه‌هاي بهبود جاري‌سازي و اجراي فعاليت‌هاي بهبود اثبات بهبود قابل ملاحظه طي حداقل 3 سال اخير رسيدن سازمان به مرحله‌اي كه از طريق بهينه كاوي بيروني در صدد كسب بهبود باشد. فرايند خودارزيابي در سازمان نهادينه شده و ارزيابي توسط ارزيابان مستقل خارج از سازمان، حداقل يكبار انجام شده و در اين ارزيابي حداقل امتياز 450 كسب شده باشد. ارسال اظهارنامه طبق قالب تعريف شده براي متقاضيان دريافت تنديس (براي سازمان‌هاي بزرگ حداكثر 100 صفحه A4 يك رو و براي سازمان‌هاي كوچك و متوسط حداكثر 75 صفحه A4 يك رو) كسب حداقل امتياز 450 براساس ارزيابي اظهارنامه ارزيابي در محل توسط ارزيابان اعزامي دبيرخانه جايزه ملي بهره‌وري و تعالي سازماني براي صحه‌گذاري بر موارد مندرج در اظهارنامه و امتياز كسب شده يك متقاضي كه حائز بيشترين امتياز از بين متقاضيان باشد، مشروط بر اينكه امتياز كسب شده بيشتر از 650 باشد، برنده «تنديس زرين» خواهد بود. حداكثر سه متقاضي كه بعد از برنده تنديس زرين حائز بيشترين امتياز باشند، مشروط بر اينكه امتياز كسب شده آنها بيش از 550 باشد، برنده «تنديس سيمين» خواهند بود. حداكثر پنج متقاضي كه بعد از برندگان تنديس سيمين، جائز بيشترين امتياز باشند، مشروط بر اينكه امتياز كسب شده آنها بيش از 450 باشد، برنده «تنديس بلورين» خواهند بود. به حداكثر ده متقاضي كه بعد از برندگان تنديس بلورين حائز بيشترين امتياز باشند، مشروط بر اينكه امتياز كسب شده آنها بيش از 350 بوده و متقاضي دريافت تقديرنامه باشند،در مراسم اعطاي جوايز، تقديرنامه اعطاء خواهد شد. به متقاضياني كه امتياز كسب شده آنها كمتر از دريافت كنندگان تقديرنامه رديف قبل و بيشتر از 350 باشدو به متقاضياني كه به صورت مستقيم درخواست دريافت تقديرنامه را دارند به شرط كسب حداقل 350 امتياز پس از ارزيابي و بازديد از محل، در مراسم جداگانه‌اي تقديرنامه اعطاء خواهد شد. پانوشت‌: 1. Award for Factory