ارزنها Millets
ارزن گیاهی است که دارای دانه های خیلی کوچک بوده و در بین غلات به دانه غله ریز معروف است.
این گیاه در ایران و دیگر کشورهایی که سابقه تاریخی زیادی دارند و نیز مناطق گرمسیر به مقدار زیاد کشت شده و زراعت آن در مصر زمان های خیلی دور باز می گردد. در چین قدیم حدود 2600 تا 2700 سال قبل از میلاد ارزن ـ برنج ـ گندم ـ و دیگر غلات از گیاهان زراعی درجه اول بوده اند:
کل سطح زیر کشت ارزن در دنیا 9/53 میلیون هکتار و متوسط عملکرد 588 کیلوگرم در هکتار است. عمده ترین کشورهای تولید کننده آن چین ـ هند ـ و شوروی می باشند.ارزن در ایران از زمانهای بسیار قدیم کشت و کار می شد وعمدتا ارزن معمولی و گاوورس (ارزن دم روباهی) کشت و کار می شدند.
سطح زیر کشت ارزن در ایران 80 هزار هکتار است و عمده ترین مناطق کشت آت استانهای سیستان و بلوچستان ـ اصفهان ـ کرمان ـ مازندران و جنوب خراسان است.
عملکرد آن در ایران 500 تا700 کیلوگرم در شرایط عدم محدودیت آن به یک تن در هکتار می رسد.
ارزن های زراعی یکساله بوده و در مناطق حاره و نیم حاره که دارای بارندگی کم می باشند جزء محصولات غذایی محسوب می شوند.علیرغم اینکه مصرف ارزن به عنوان غذا معمول نیست ولی درصد ترکیبات آن با دیگر غلات قابل مقایسه است.
[TABLE=class: cms_table]
[TR]
[TD=width: 157][/TD]
[TD=width: 80]پروتئین[/TD]
[TD=width: 64]چربی[/TD]
[TD=width: 121]کربوهیدرات[/TD]
[TD=width: 55]فیبر[/TD]
[TD=width: 91]خاکستر[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD=width: 157]ارزن معمولی(درصد)[/TD]
[TD=width: 80]7/11[/TD]
[TD=width: 64]3/3[/TD]
[TD=width: 121]2/64[/TD]
[TD=width: 55]1/8[/TD]
[TD=width: 91]4/3[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD=width: 157]ارزن دم روباهی(درصد)[/TD]
[TD=width: 80]1/12[/TD]
[TD=width: 64]1/4[/TD]
[TD=width: 121]7/60[/TD]
[TD=width: 55]6/8[/TD]
[TD=width: 91]6/3[/TD]
[/TR]
[/TABLE]
همانطور که در جدول می بینیم مهمترین عیب آن داشتن درصد بالایی فیبر خام است که غیر قابل هضم است. علت بالا بودن این فیبر بخاطر همراه بودن لما و پالئا با دانه است.