جستجو در تالارهای گفتگو

موقعیت جغرافیایی- تاریخچه سد دز نخستین سد از رشته سدهای چند منظوره است که بر روی رودخانه دز و سازه آن در فاصله ۲۳ کیلومتری شمال شرقی شهرستان اندیمشک احداث و مورد بهره برداری قرار گرفت است . قبل از احداث این سد سیلابهای مخرب هر ساله خسارات بسیاری بر مناطق پایین دست و زمین های کشاورزی وارد می کرد . ادامه در ادامه مطلب انتخاب محل سد از طریق اکتشاف هوایی و مطالعات اولیه آن در اردیبهشت ۱۳۳۵ ، مساحی مقدماتی در آذر ۱۳۳۸ ، شروع حفاری ها در شهریور ۱۳۳۹ و رسیدن به قعر رودخانه در مرداد ۱۳۴۰ انجام شد . در این بین تجهیزات ساخت بتن نصب گردیده و بتن ریزی دیواره سد از آبان ۱۳۴۰ آغاز و در آذر ۱۳۴۱ پایان یافت . کار نصب تجهیزات نیروگاه نیز به موازات بتن ریزی شروع و اولین واحد نیروگاهی دز در اسفند ۱۳۴۱ مورد بهره برداری قرار گرفت . آب رودخانه دز از ارتفاعات اشتران کوه ، قالی کوه و بخشی از سلسله جبال زاگرس سرچشمه می گیرد و سرشاخه های فرعی آن را رودخانه های بختیاری ، تیره ، ماربوره مکن دان و سرخاب کشور تشکیل می دهند . با احداث سد دز ، دریاچه ای به طول ۶۵ کیلومتر و با ظرفیت نهایی ۳/۳ میلیارد متر مکعب آب ، به وجود آمده است . هدف اصلی از احداث این سد کنترل سیلاب ها ، تنظیم آب جهت مصارف آبیاری و کشاورزی و تأمین نیروی لازم جهت تولید برق می باشد . این سد که از نوع بتنی دو قوسی جداره نازک با ارتفاع ۲۰۳ متر ساخته شده ، در زمان خود ششمین سد از لحاظ ارتفاع در دنیا محسوب می شده است . حفظ ، نگهداری و بهره برداری از سد و نیروگاه دز که نقش مهمی در تامین آب و پایداری برق کشور داشته از جمله افتخاراتی است که طی ۳۳ سال گذشته در کارنامه نظارم مهندسی صنعت آب و برق جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است . شرکت های سازنده شرکت انتریوهایدرو راه اندازی واحدها را به عهده داشته و شرکت آمریکایی موریسون نادسن پیمانکار مرحله احداث کمپ تامین آب مصرفی و آشامیدنی، ‌ایجاد تونل انحرافی و جاده تونلی و غیره بوده است. شرکت ایتالیایی امپرزیت- جیرولا – لودی جیانی پیمانکار مرحله ساختمان بدنه سد و نیروگاه ، تونلهای سرریز ، کلیدخانه و تکمیل تونل جاده ای و غیره بوده است. هزینه های ساخت سد و نیروگاه : مخارج کل جهت اجرای این پروژه با در نظر گرفتن خطوط انتقال ۲۳۰ کیلوولتی : بالغ بر پنج میلیارد و پانصد میلیون ریال ( معادل ۵/۷۳ میلیون دلار) از این مقدار مبلغ ۹/۴ میلیارد ریال معادل ( ۶۵ میلیون دلار ) مربوط به هزینه های ساخت سد و نیروگاه و دستگاههای آن و مابقی یعنی ۶۴۰ میلیون ریال معادل ( ۵/۸ میلیون دلار ) مربوط به خطوط و ایستگاههای انتقال در مراحل ابتدایی بهره برداری از نیروگاه بوده است. ایران امروز هرچند در دوران استعمار و چپاول مملکت ، اجازه رشد و پیشرفت به نیروهای فکری و خلاق و جوان نمی دادند که نمونه بارز آن ساخت سد دز می باشد که تماماً به دست کارشناسان خارجی و بدون استفاده از توان و فکر ایرانی به سرانجام رسید. ولی از سال ۱۳۵۷ که انقلاب اسلامی به ثمر رسید تمامی امور نگهداری و تعمیرات این سد به دست متخصصان توانمند ایران انجام می گیرد و امروز ایران عزیز ما با همت و تلاش جوانان سخت کوش و خلاق خود ، در ردیف ده کشور برتر سد ساز دنیا می باشد. سدهای عظیم کارون۳ و کرخه از دستاوردهای سد سازی ایران بعد از انقلاب است. مشخصات دیواره سد : [TABLE=width: 500, align: center] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]نوع سد[/TD] [TD]بتنی دو قوسی جدار نازک[/TD] [/TR] [TR] [TD]ارتفاع سد[/TD] [TD]۲۰۳ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]ارتفاع تاج سد از سطح دریا[/TD] [TD]۳۵۴ متر[/TD] [/TR] [TR] [TD]ارتفاع پی سد از سطح دریا[/TD] [TD]۱۵۱ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]طول تاج سد[/TD] [TD]۲۱۲ متر[/TD] [/TR] [TR] [TD]ضخامت بدنه سد در بالا(عرض در تاج)[/TD] [TD]۵ / ۴ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]ضخامت بدنه سد در پی(عرض در پی)[/TD] [TD]۵ / ۲۷ متر[/TD] [/TR] [TR] [TD]ارتفاع دریچه های آبیاری از سطح دریا[/TD] [TD]۷/۲۲۲ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]ارتفاع دریچه ها در بدنه سد[/TD] [TD]۷۱ متر[/TD] [/TR] [TR] [TD]شروع بتن ریزی[/TD] [TD]مهرماه ۱۳۴۰[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]پایان بتن ریزی[/TD] [TD]آذرماه ۱۳۴۱[/TD] [/TR] [TR] [TD]بتن مصرف شده در ساختمان سد[/TD] [TD]۰۰۰/۴۸۰ متر مکعب[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]بتن مصرف شده در سایر عملیات ساختمانی[/TD] [TD]۰۰۰/۱۲۵ متر مکعب[/TD] [/TR] [TR] [TD]آغاز بهره برداری[/TD] [TD]اسفندماه ۱۳۴۱[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]حداکثر ارتفاع سطح دریاچه[/TD] [TD]۳۵۲ متر از سطح دریا[/TD] [/TR] [TR] [TD]حداقل ارتفاع سطح آب موثر در تولید[/TD] [TD]۲۹۰ متراز سطح دریا[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]حداکثر ارتفاع سطح قابل مهار[/TD] [TD]۳۵۲ متر از سطح دریا[/TD] [/TR] [TR] [TD]حفاری انجام شده[/TD] [TD]۰۰۰/۶۷۰ متر مکعب[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]طول دریاچه[/TD] [TD]۶۵ کیلومتر[/TD] [/TR] [/TABLE] مشخصات مخزن (دریاچه): [TABLE=width: 500, align: center] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD=width: 50%]طول دریاچه[/TD] [TD]۶۵ کیلومتر[/TD] [/TR] [TR] [TD]حجم دریاچه در حداکثر ارتفاع[/TD] [TD]۳٫۳ میلیارد متر مکعب[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]حوزه آبگیری رودخانه دز[/TD] [TD]۲۲۵۰۰۰ کیلومتر مربع[/TD] [/TR] [TR] [TD]حوزه آبگیری سد[/TD] [TD]۱۷۰۰۰ کیلومتر مربع[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]اراضی آبخور سد ( اراضی پایین دست )[/TD] [TD]۱۲۵۰۰۰ هکتار[/TD] [/TR] [/TABLE] مشخصات سرریزها : [TABLE=width: 500, align: center] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD=width: 50%]سرریز خروجی[/TD] [TD]۲ عدد[/TD] [/TR] [TR] [TD]طول تونلها[/TD] [TD]۴۰۰ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD]قدرت تخلیه هر دوسرریز[/TD] [TD]۶۰۰۰ متر مکعب در ثانیه[/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 2]تونل شماره ۱ به قطر ۱۴ متردارای ۲ دریچه شعاعی، خروجی تونل در ارتفاع ۲۶۰ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD=colspan: 2]تونل شماره ۲ به قطر ۱۲٫۶ متر دارای ۲ دریچه شعاعی، خروجی تونل در ارتفاع ۲۲۵ متر[/TD] [/TR] [TR] [TD=colspan: 2] ابتدا دریچه های آبگیر سرریز ها در ارتفاع ۳۳۵ متر و انتها دریچه آبگیر در ارتفاع ۳۵۲ متر[/TD] [/TR] [TR=bgcolor: #c0c0c0] [TD=colspan: 2]دیواره هر دوتونل سرریز ها لاینینگ بتنی می باشد[/TD] [/TR] [/TABLE] خطوط انتقال برق : نیروگاه دز دارای ۵ خط انتقال ۲۳۰ کیلو ولت می باشد که شامل : ۳ خط انتقال دز – اندیمشک به طول ۲۰ کیلومتر ۲ خط انتقال دز – خرم آباد به طول ۱۵۸ کی مشخصات تونل دسترسی به نیروگاه : طول: ۵/۶ کیلومتر عرض تونل : ۷۰/۶ متر ارتفاع تونل : ۳۵/۵ متر مشخصات فنی نیروگاه: توربین : نوع توربین : فرانسیس عمودی ساخت کارخانه هیتاچی ژاپن سرعت چرخش توربین : ۲۵۰ دور در دقیقه ژنراتور : نوع و تعداد ژنراتور : زیمنس آلمان – ۸ دستگاه قدرت ژنراتور : ۶۵ مگاوات وزن ژنراتور : ۱۷۰ تن ولتاژ خروجی ژنراتور : ۸/۱۳ کیلوولت – سه فاز – ۵۰ سیکل در ثانیه ترانسفورماتور : وزن ترانسفورماتور : ۹۶ تن نوع و تعداد ترانسفورمرها : ۸ دستگاه ترانسفورماتور سه فاز افزاینده ظرفیت ترانسفورماتور : ۸۴۰۰۰ کیلوولت آمپر نسبت تبدیل ترانسفورماتور : ۸/۱۳ به ۲۳۰ کیلو ولت ترانس های مصرف داخلی : ۴ دستگاه ظرفیت هریک از ترانس های مصرف داخلی : ۱۲۵۰ کیلو ولت آمپر نسبت تبدیل ترانس های مصرف داخلی : ۸/۱۳ کیلو ولت به ۳۸۰ ولت مشخصات کلیدخانه : کلیدخانه که در ارتفاع ۵/۵۷۷ متری از سطح دریا واقع شده است شامل کلیدهای قدرت از نوع روغنی – گازی و کلیدهای هوائی ، شمش های اصلی و فرعی و دیگر تجهیزات لازم برای ولتاژ ۲۳۰ کیلو ولت است. اطاق کنترل در ضلع غربی دره نزدیک به بدنه سد در ارتفاع ۲۲۵ متری از سطح دریا قرار گرفته است. دانلود ( حجم ۳۰۰ مگابایت) منبع: [Hidden Content]