جستجو در تالارهای گفتگو

چگونگی به دنیا آوردن فضای معماری به گونه ای که بتواند برانگیزاننده غرور شود ومیان آنچه ماده یی شده و میان آن کس که به بهره وری از آن پرداخته, پلی بسازد که برروی آن بتوان دو سویه حرکت کرد,مشروط از عاملیت و عملکرد است که بدون کنش , تدبیرو ابداع تحقق نمی یابد.عاملیت و عملکرد فضا ها را تغییر میدهند و نهایتآ کنش به سوی آن تجربه هایانسانی و زیبائی شناسی را دگرگون خواهد کرد.امروزه , کنش , تدبیر و ابداع و مفهوم گرایی , در نمودها و دغدغههای انسانی که هستی اش را می سازد اهمیتی خاص یافته است و دیگر جائی برای کسانی کهخود را اربابان تفکر و معمار می دانستند , وجود ندارد.امروزه از مهمترین نمود ها ودغدغه های جامعه رشد , تعالی و پویائی انسانهاست .انسانی که بدون شک آینده ساز فرداخواهد بود .انسانهائی که در ایجاد محیطی جهت رشد و تعالی کودک که همانا پایه و اساسآن از بدو تولد شروع به شکل گیری میکند , در فراهم کردن محیطی مناسب برای اومیکوشد.فرآیند رشد انسانها , در کودکی , تاثیر بسزایی در شخصیت آنان دارد.عقیدهبسیاری از متخصصان تعلیم و تربیت بر این است که شخصیت هر انسان در ۷ سال اول زندگیاو شکل می گیرد , فرآیند رشد کودک در سالهای اولیه زندگی متاثر از عوامل بسیاریاست.فعالیت , به عنوان عامل اصلی رشد و یادگیری کودک فرآیندی است که در ارتباط بافضا و محیط کودک , رشد همه جانبه او را موجب می گردد.فضاهای مرتبط با فعالیت کودکانباید دارای شرایط مناسب و مطلوب برای رشد فیزیکی , ذهنی , عاطفی و اجتماعی آنانباشد.تحقق این امر از طریق بکارگیری المانهای طراحی معماری ای که منطبق با شرایطجسمی و روانی کودک باشد , امکان پذیر است.طراحی اتاق کودک می بایست با روحیه کودکان در تطبیق باشد و باید طوری طراحی شود کهتا مدرسه رفتن کوک مورد استفاده قرار گیرد از این رو در طراحی فضاهای کودکان , شناخت کودک اهمیتی خاص می یابد.و از آنجائی که کودکان دنیای تخیلی خاص خویش رادارند , بسیاری از آنان در سنین زیر ۷ سال , دنیا را آنطور که باید باشد مجسم میکنند , نه انگونه که هست.و همین امر باعث میشود محیط کودکان آن فضائی نباشد کهمعمار بدون شناخت , آن را طراحی می کند.آنچنان که وقتی معماری بر نمود های سنتیزندگی از طریق تفاوتهای مفهومی تاثیر می گذارد , بر خوردهایی مطرح می شود که قبل ازآن بطور کامل پنهان بودند و این چنین است که آشکار و هویدا می شوندشکل کلی فضای معماری کودکان از عناصری منحصر بفرد , برجسته و آنچهبر انگیزنده احساسات وی است , سرچشمه می گیرد.اشکال خالص هندسی رفتار ادراکی کودکرا مورد توجه قرار می دهند و اجازه نمی دهند تا مفاهیم گوناگون در جزئیات تصوریکودکانه مدفون بماند.نقاشیهای کودکان نشان میدهد که کودکان در تصوراتشان , فضا راچگونه می بینند.آنها بطور دقیق و کامل , ( بعنوان کاربر ) فضا را قبول کرده و آن رابا جزئیات در ترسیماتشان بیان می کنند , که خود مایه تعجب است.کودکان معمولآ دوستدارند در مورد اینکه که اتاقشان چگونه دیده میشود , بحث کنند.آنها اظهارات مهمی مینمایند و نظراتی در باره رنگ اتاق و دیوارها و مبلمان مناسب خود را بیان می کنند ومیخواهند در مورد آنها تصمیم پذیری شود.بدینگونه کودکان فرضیه طراحان را قطعیخواهند کرد.این فرضیه اساس طراحی خواهد بود که تصور کودکانه , اشکال معماری و شاخصمخصوص به خود را بر می انگیزد , مثل آنچه که , اینگونه توسط کودک بیان می شود : شبیه به ماهی است , سر و چشم دارد , مثل قایق است اما بدون پارو.اتاق کودکقلمروئی مخصوص به آنان است.آنجا برای آنان همچون جهان بزرگ تصور می شود.آنان درآنجا به موسیقی گوش فرا می دهند , بازی می کنند , در رویاهای خود فرو می روند , کتاب می خوانند و......باشد و حواس و حس کنجکاوی او را بر انگیزد. از این رو بهترین فضا ها جهت کودکان میبایست , رنگارنگ , جاذب , پر مشغله و منظم , پر نشات ولی با این حال آرامش بخش و درعین حال بی خطر باشد.نائل گشتن بدانها تنها بوسیله برنامه ریزی دقیق میسر خواهدبود. از این رو با مد نظر گرفتن المان های زیر خواهیم توانست در ایجاد محیطی مناسبو متناسب با حال و هوای آنان و هر آنچه در رشد و تعالی آنان تاثیر گذار است , فائقگردیم. ۱.مشورت :با کودک خود صبحت کنید.و فعالیتهایمورد علاقه او را بیابید و توجه نمائید او از چه چیزهائی لذت می برد.از صفات منحصربفرد او به دقت مطلع شوید.و بیابید که دوست دارد محیطش چگونه آراسته شود.کودکانباید کمک کنند تا محیط خود را بیا فرینند , بدین کونه آنها یاد می گیرند , مسئولیتپذیر بوده و برای بثمر رساندن کیفیت استعداد و جودی خود کوشش نمایند. ۲.قیاس و مبلمان :طراحی فضا ی منطبق باشرایط کودکان به طور قطع بستگی به شناخت کافی از ویژگی های رشد آنان دارد.خصوصیاتجسمی و روانی کودکان در مراحل مختلف رشد , اساس برنامه ریزی فضا و طراحی برای آناناست.اندازه میز و صندلی , کمد های اسباب بازی و نیز ارتفاع مناسب دستگیره درها , دستشوئی ها , شیر ها و .. ضروری است.اگر فضا و عناصر آن متناسب با اندازه هایکودکان باشد , آن ها به سادگی می توانند از فضا ها و وسایل مربوط به خود استفادهکنند.قطعات متنوع مبلمان , نیمکت , میز و صندلی , تابلوها , قفسه ها و غیره ای کهبا مقیاس و در حد و اندازه آنان ساخته می شود , اغلب برای هر بازی شکل ویژه ای بخودمی گیرند. ۳.تقسیمات فضا :اتاق کودک باید به طریقی چندمنظوره طراحی شود و از آنجائی که کودکان از اتاقشان برای بسیاری از فعالیتها درکنار استراحت و خواب استفاده می کنند , تقسیمات و قلمرو های خاص و مشخص خود را طلبمی کند. از قبیل فضائی برای مطالعه و بازیهای مهیج و همچنین فضائی برای سرگرمی.فضایبازی باید در کنار فضای خواب و استراحت کودک و در ارتباط مناسب با آن طراحی شود.تجهیزات مورد نیاز در فضای بازی شامل :قفسه و صندلی , پارک کودک و .... است. ۴.محدودیت ها :کودک در این مرحله کنجکاو و بیباک است.تا آنجائیکه آنها هیچگونه اطلاعی از خطر ندارند.از این رو با ایجاد قفسه هانه تنها اشیا ئی مانند بطری و دارو در ارتفاعی مناسب و بدور از دست کودک در اماناست بلکه محیط نیز نظمی دوچندان می یابد. ۵.رنگ:رنگهای روشن به چشم بچه ها با شکوههستند.برای دیوارها از کاغذ دیواری رنگی و یا رنگ شاد استفاده کنید.و رنگ و بافت رابه آنها اضافه نمائید.میتوانیم حریم ها و همچنین لبه های دیوار را مشخص و بر جستهنمائیم.و ابر ها و ستارگان را بر سقف اضافه نمائیم.کودکان رنگهای تابناک و درخشندهرا دوست دارند.اما شما میتوانید با به کار بردن رنگهای شاد و تابناک در روی هردیوار محدوهای رنگی را نیز معین کنید.رنگهای شاد و شفاف و آزاد , تصور کودکانه رابر می انگیزند و آنان را به آفرینش و خلاقیت را تشویق می کنند.همچنین پیدایش یاظهور دیوارهای روشن از قبیل استفاده از کارکترهای کارتونی و مانند آن در دیوارهایاتاق های کوچک می تواند بسیار مفید باشد. ۶.روشنائی :فضاهائی با نور طبیعی و شفاف اثرمثبت بر کودکان دارند.بعبارت دیگر اتاق های تاریک با نور مصنوعی و نامناسب اثر منفیدر پی خواهند داشت.از این رو گزیدن نحوه و میزان روشنائی در اتاق کودک اهمیتی بسمهم را ایفا مینماید و تاثیر مهمی در خواندن و نوشتن و ایجاد آرامش و تمرکز آناندارد.نور مناسب فضا را جهت محیطی آرام و مناسب جهت مطالعه محصور می نماید.بررسیتاثیر میزان نور در شب نیز در روحیه آنان حائز اهمیت است. ۷.پنجره ها :پنجره و جهت آن در اتاق کودک اهمیتیویژه دارد.از طریق آن نور شمالی به داخل می تابد و شادابی و سحرخیزی را به بار میآورد. کودکان پنجره هایی را که در تقابل و مرتبه چشمانش است را بیشتر دوست میدارد , بطوریکه ایشان مجبور نیستند برای نگاه کردن به خارج قد بکشند.از سوی دیگر کودکان ازمیان پنجره ها حرکت خورشید را دنبال می کنند تا زمانیکه به محل مشخصی برسد و غروبکند , فعالیت های خود را خاتمه می دهند. در گرداگرد این عناصر کودکان بازی می کنند و از این طریق ازتصوراتشان بهره می برند تا دنیای خودشان را بیافرینند.از این رو با ایجاد کنش وواکنش و ایجاد کنجکاوی خواهیم توانست کودک خود را به فکر فرو بریم .ایجاد کنش دنیایجدیدی را بر روی کودک خواهد گشود.و او را در شناخت هر چه بیشتر پیرامون و دنیای پررمز و راز خود تشویق خواهد نمود. آنجنانکه که معماری و عناصرش برانگیزنده نیرویحرکتی و تشویقی خواهند بود و آن هنگام دیگر پایانی بر این باور نخواهد بود. اینیاداشت در روزنامه همشهری مورخ ۱۷ فرودین ۱۳۸۵ با عنوان اتاق کودک به چاپ رسیدهاست. همچنین این یاداشت در مجله صنعت ساختمان داریس شماره ۴۰ نیز به چاپرسیده است. منابع : معماری برای کودکان نوشته والتر کرونر و ترجمه احمدخوشنویسضوابط طراحی معماری مهد کودک , مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن children s room نوشته