جستجو در تالارهای گفتگو

تاريخچه : زندگي پر از صداست و ما هميشه طالب شنيدن صداهاي خوش و حياتي هستيم و از صداهاي نا مطبوع و خطرناك گريزانيم. بطور كلي بايد گفت كه هر چه پيش مي دويم، بشر نسبت به حس شنوايي بيشتر توجه پيدا مي‌كند. پيشرفت روز افزون صنايع صوت از قبيل : تلفن ـ راديو ـ فونوگراف ضبط صوت روي فيلم و تهيه فيلمهاي صدا دار و غيره خود مي‌تواند بر اين موضوع دليلي مسلم باشد . از نظر اهميتي كه آكوستيك يا علم صدا دارا مي‌باشد مي‌توان انتظار داشت كه اين موضوع در تاريخ علوم فيزيك جزو مطالب اساسي به شمار رفته باشد، در صورتي كه چنين چيزي نيست، زيرا در قبال تاريخ ساير علوم ، تاريخ آكوستيك قسمت از قلم افتاده و مهجوري بيش نيست. يكي از دلايل اين مهجوريت تاريخي اين است كه نظريه اساسي اصلي راجع به انتشار و اخذ صوت از زمانهاي بسيار قديم در تحولات فكر بشري پيدا شده و اسلوب اين فكر همان است كه امروزه مورد قبول ماست. توليد صوت : وقتي كه به يك جسم جامد ضربه وارد مي‌سازيم، توليد صدا مي‌كند. تحت بعضي از شرايط صداي حاصل ، بگوش انسان خوش آيند و مطبوع است و اين در واقع اساس پيدايش علم موسيقي است كه ساليان دراز قبل از تاريخ ضبط صوت ، موجود بوده است، اما موسيقي ، قرنها قبل از نظر علمي مورد تحقيق قرار گيرد، جزو صنايع ظريفه محسوب مي‌گرديد. اين مطلب مورد قبول عموم است كه اولين فيلسوف يوناني كه مبناي موسيقي را برسي نموده است. فيثاغورث مي‌باشد كه 6 قرن قبل از ميلاد زندگي مي‌كرده است . ارتباط صوت و ارتعاش : تجربيات يوميه نشان مي‌دهد كه احساس شنيدن وقتي براي ما پيدا مي‌شود كه شي كه در مجاورت ما واقع شده است به ارتعاش در آيد. مثلا اگر پهلوي ما جامي فلزي قرار داشته باشد چنانچه با يك قطعه فلز به بدنه جام بزنيم صدايي از آن به گوش مي‌رسد، و اگر با دقت به آن نگاه كنيم ملاحظه مي‌گردد كه در حين صدا دادن لبه جام غير واضح مي‌باشد و اين علامت ارتعاش سريع است . اگر در اين هنگام پاندول سبك وزن ساده‌اي را به بدنه جام نزديك كنيم ضربه‌هاي پشت سر هم بدنه جام را روي پاندول كه دليل ارتعاش آن است بخوبي مشاهده مي‌كنيم. اما بعضي اوقات ارتعاش به اندازه‌اي سريع است كه با چشم ديده نمي‌شود و بايد با وسايل مختلف از قبيل وسيله فوق وجود آنرا در اجسام ظاهر ساخت . • علاوه بر آزمايش‌هاي مربوط به هوا جامدات و مايعات نيز براي صوت ناقل خوبي هستند. هر كس مي‌داند كه با گذاشتن گوش خود بزمين مي‌تواند حركت عابرين پياده و چهارپايان را از مسافت نسبتا زيادي بشنود. همچنين اگر گوش خود را به ريل راه ‌آهن بچسبانيم حركت لكوموتيو و قطار را ممكن است از چندين كيلومتر بشنويم . خاصيت انتقال صوت در جامدات و مايعات قويتر از خاصيت مزبور در گازها مي‌باشد . اغلب ديده‌ايم كه با وجوديكه پهلوي ريل راه ‌آهن ايستاده‌ايم ، صداي حركت قطاري را كه دور از ما واقع شده است نمي‌شنويم، و اگر بخواهيم صداي حركت قطار مزبور را بشنويم يا بايد گوش خود را به ريل بچسبانيم و يا اينكه يك سر ميله چوبي و يا فلزي را به ريل چسبانده و سر ديگر را روي گوش خود بگذاريم، طوريكه در هر دو حالت استخوان خارجي گوش به ارتعاش در آيد. به همين دليل است كه دياپازون را روي جعبه مخصوص قرار مي‌دهند تا صدايش قوي شود . • صدا نتیجه ارتعاش یک جسم است و در محیط مادی (هوا یا آب) به صورت موج انتشار می یابد و ما در دستگاه شنوایی مان آن را با فعل و انفعالات فیزیولوژیک درک می کنیم. • بسامد : تعداد حرکت نوسانی را در مدت زمان معین بسامد می نامند.(هر حرکت کامل نوسانی تناوب نامیده می شود).زمان اندازه گیری نوسان ها ثانیه می باشد و تعدادشان با واحد هرتز مشخص می شود. ثانیه/تعداد نوسان Hz= • هرقدر بسامد صدا بیشتر باشد یعنی حرکت ارتعاشی تندتر باشد صدای حاصل زیرتر و هرقدر بسامد آن کمتر باشد بم تر خواهد بود. اما گوش انسان تنها قادر به شنیدن صداها در بازه بسامدی بین 20 تا 20000هرتز می باشد. • برای تولید و انتشارات امواج آکوستیکی ، ارتعاشهایی را که سبب تولید و انتقال موجهای آکوستیکی می‌شوند بر حسب حدود فرکانسشان به سه دسته تقسیم می‌شوند: ارتعاشهای صوتی که در ایجاد صدا موثرند و با گوش شنیده می‌شوند. حدود فرکانس ارتعاشهایی از این نوع که در ایجاد صدا موثرند و با گوش شنیده می‌شوند، بین 20 الی 15000 سیکل بر ثانیه می‌باشد. ارتعاشهای فراصوتی از فرکانسهای 15000 سیکل بر ثانیه به بالا و ارتعاشهای فروصوتی، از فرکانسهای 20 سیکل بر ثانیه به پایین. • طول موج : جسم مرتعش هر تناوب کامل را در مدت زمانی مشخص انجام می دهد . واحد طول موج متر بوده و هرچه این مقدار کوتاهتر باشد صدا زیرتر و در صورت بلند بودن صدا بم تر می باشد. • دامنه : حداکثر مسافتی که جسم مرتعش از نقطه تعادل خود در وسط به دو طرف (نقاط اوج ) طی می کند. . دامنه بیانی از شدت صداست. هرچه دامنه صدا بلندتر صدا شدیدتر و در صورت کوتاه بودن صدا ضعیف تر است. • شدت صوت :احساس بلندی و کوتاهی صدا مربوط به انرژی حمل شده با امواج صوتی است و بر حسب واحد دسی بل می‌باشد که یک واحد مقایسه‌ای است و عبارت است از ده برابر log نسبت شدت صدای مورد نظر به شدت یک سطح مقایسه‌ای که بطور قراردادی صدایی است که دارای ۰۰۰۲/۰ میکرو بار فشار بوده و به عنوان آستانه شنوایی در انسان در نظر گرفته می‌شود. فرکانس شنوایی انسان بین۲۰۰۰۰ - ۲۰ سیکل در ثانیه انجام می‌شود که دارای شدتی برابرا ۶۰ - ۳۰ دسی بل می‌باشد. • تفاوت بلندي و شدت صوت : شدت صوت يك كميت فيزيكي است اما بلندي صوت يك خاصيت فيزيولوژيكي كه علاوه بر شدت صوت به گوش انسان نيز بستگي دارد . • نوفه : نوفه يا سر و صدا واژه‌اي است كه براي توضيح وضعيت صدا در زمان‌هاي به خصوص به كار مي‌رود. صدا، تعريف نوفه بر اساس جنبه‌هاي فيزيكي صدا ممكن نيست، چرا كه يك صدا مي‌تواند در يك لحظه "خواسته" باشد، در صورتي كه در شرايط ديگر يا براي همان افراد "ناخواسته" باشد و به عنوان نوفه تلقي شود و لذا به دليل مطرح شدن عوامل ذهني و فيزيولوژيكي و حالات دروني ارائه تعريف براي آن مشكل است. اما به طور كلي به صداهاي ناخواسته يا آزاردهنده كه به هر دليلي بر فعاليت‌هاي روزانه ما اثر منفي بگذارد، نوفه گفته مي‌شود. صداها زماني ناخواسته گفته مي‌شود كه: - صحبت كردن و برقراري ارتباط ميان افراد را تحت تأثير قرار دهند. - در فرآيندهاي فكر كردن و تمركز فكري اختلال ايجاد كنند. - از انجام مناسب فعاليت‌ها جلوگيري نمايند . • شیوش ( طنین یا رنگ صوتی): صداهای موسیقیایی و سازها دارای شیوش خاص خود هستند و علت تشخیص صدای سازها از یکدیگر در حال نواختن یک نت مشترک همین امر است. صدای بی شیوش منحنی سینوسی دارد و منظم است. • هارمونیک(موج فرعی) : صدای شما ترکیبی از چند موج صوتی است. دانشمندان هر موج صوتی را "هارمونیک" می نامند. مجموع این هارمونیک ها، صدای شما را به شکل یک موج پیچیده ی صوتی تشکیل می دهند. تفاوت صدای افراد ناشی از تفاوت در همین هارمونیک ها می باشد. • نواک : بیانی از زیر یا بم بودن یک صداست. بعضی صداهای غیر موسیقیایی شیوش دارند اما تشخیص نواک در آنها مشکل می باشد. مانند صدای باران • پژواک : وقتی داخل یک سالن بزرگ و یا یک معبد با صدای بلند سخن می گوییم،انعکاس صدای خود را پی در پی می شنویم.به این پدیده اکو یا پژواک می گویند .. پژواک زمانی تولید می گردد که از موانع انعکاس یابند.اما همه اشیا صوت را منعکس نمی کنند.برخی از اشیا مثل چوب،جوت(کنف هندی)،مقوای نازک وموارد دیگر صوت را جذب می کنند. جهت شنیدن پژواک لازم است که مانع منعکس کننده صوت در فاصله حداقل 17متری از منبع صوتی قرار گیرد.زیرا اثر صوت به مدت یک دهم ثانیه در گوش ما پدیدار می ماند.اگر یک سیگنال صوتی به گوش ما برسد،وبه دنبال آن در یک دهم ثانیه سیگنال صوتی دیگری نیز به گوشمان واردشود،سیستم شنوایی گوش،آن را تشخیص نخواهد داد. سرعت صوت 340 متر در ثانیه می باشد. • پس آوا : مدت دوام آوا پس از خاموش شدن سرچشمه آوا را پس آوا گویندکه کمیتی قابل محاسبه است.هرپه پس آوا در یک فضا بیشتر باشد وضوح کمتر است.(طنین)

کتاب آکوستیک در معماری مترجم : دکتر غلامعلی لیاقتی انتشارات دانشگاه شهید بهشتی تهران دانلود password: [Hidden Content] منبع: آرشیو خودم

ویژگیهای آکوستیک یک سالن کنفرانس با توجه به نوع رخدادهایی که در آن صورت می پذیرد متفاوت می باشد. سخنرانی ها در جریان یک کنفرانس، جلسه و یا یک نمایش تاتر باید بلند و قابل فهم و در عین حال گرم و صمیمانه باشند. موسیقی ها باید کامل و پرطنین و واضح و فراگیر باشند. لازم است صدا در تمام نقاط سالن بصورت یکسان شنیده شود و تعادل صوتی برقرار گردد و از مشکلاتی همچون ارتعاش و یا اکو صدا جلوگیری شود. رخداد هایی که از صدای بسیار بلند در آنها استفاده می شود مانند کنسرت های گروهی باید به درستی کنترل گردند، بخصوص در ردیف های پایینی. سقف یک سالن همایش باید در مرحله اول انعکاس دهنده و پخش کننده صدا باشد (بجای اینکه جذب کننده صوت باشد) تا انرژی اولیه را در سالن منعکس کند و صدا را بلند و قابل فهم نماید. سقف باید 30 تا 50 درصد به فضای بالای آن باز باشد تا نیروی مازاد صوت را خارج نماید و باعث انعکاس صدا گردد. لازم است سطح سقف قابلیت پخش کنندگی صدا را داشته باشد تا فضاهای باز باعث انقطاع پخش صدا و مشکل در یکسانی صدا بوجود نیاید. قسمتهای پایینی و دیوارهای پشتی نزدیک به شنوندگان هم باید قابلیت انعکاس دهندگی و پخش کنندگی داشته باشند و صدا را جذب نکنند تا بلندی صدا و قابل فهم بودن آن تضمین شود و از اکو صدا از دیوار پشتی جلوگیری شود. انعکاس و بلندی صدا توسط قرار دادن لایه هایی برای جذب و پخش صدا به ترتیب در قسمت داخلی سقف و دیوارهای بالایی کنترل می شوند (جذب فرکانس متوسیط و پخش فرکانس بالا). میزان جذب و پخش بستگی به بزرگی فضای سالن دارد. سالن های بزرگتر (بیشتر از 10 متر مکعب به ازای هر صندلی) نیاز دارند تا حدود 50 درصد دیوار قسمت بالا خاصیت پخش کنندگی داشته باشند درحالیکه سالن های کوچکتر (7 تا 10 متر مکعب به ازای هر صندلی) باید حدود 25 درصد قسمت بالایی این خاصیت را داشته باشد. معمولا سالن های کوچکتر از 7 متر مکعب به ازای هر صندلی به اندازه کافی برای پخش موسیقی پرانعکاس نیستند و تنها می توان از آنها به عنوان سالن های سخنرانی خوب استفاده نمود. در این سالن ها میزان بسیار کمی خاصیت جذب کنندگی مورد نیاز است. مشکلاتی همچون اکو شدن صدا و صدای منقطع بوسیله خاصیت پخش کنندگی diffusion وdiffsorption جلوگیری می شود. اندازه و شکل اندازه یک سالن همایش چند منظوره باید بین 7.8 تا 9.3 به ازای هر صندلی باشد. سالن های با حداقل این اندازه برای استفاده در سخنرانی ها و پخش فیلم ها استفاده می شود و برای کنسرت ها مناسب نیستند. سالن هایی که مشخصا برای پخش موسیقی استفاده می شوند و تنها گاه گاه فیلم در آنها نمایش داده می شود و یا برای کنفرانس ها مورد استفاده قرار می گیرند می توانند اندازه ای برابر 350 cubic feet به ازای هر صندلی داشته باشند. سالن های چند منظوره بیشتر بصورت مستطیلی شکل هستند با عمقی بیشتر از عرض سالن که 4/1 در برابر 0/1 است. معمولا عرض سالن نباید از 85 درجه باشد. 85’ سقف Roof deck اگر سایز سالن مطابق استاندارد های بزرگی به ازای هر صندلی که در بالا توضیح داده شد باشد یک سقف فلزی استاندارد معمولا قابل قبول است. اما اگر اندازه سالن بسیار بزرگ باشد (بیشتر از 10 متر مکعب به ازای هر صندلی) به یک سقف فلزی پرفراژ شده آکوستیک با جاساز های فایبرگلاس نیاز است. ابر ها ابر های آکوستیک که منعکس کننده و ساطع کننده می باشند (رنگ آبی) باید در زیر سقف roof deck آویزان شوند و با راهروها و زوایای دید از اتاق کنترل (رنگ قرمز) و بلند گوها (رنگ سبز) هماهنگ شوند. ابرهای پیش صحنه – ابرهایی که دقیقا در قسمت جلوی صحنه قرار دارند باید زاویه ای بین 10 تا 15 درجه داشته باشند و باید از 3 تا 5 درجه 3’-5’ بالاتر از صحنه قرار داشته باشد تا فضای لازم برای قرار گرفتن سیستم های بلند گو بوجود آید. ابرهای میانی – ابرهایی که در قسمت میانی سالن قرار دارند باید به صورت افقی قرار بگیرند تا صدا را به قسمت عقبی سالن منعکس کنند. ابرهای عقبی – ابرهای عقبی سالن باید زاویه معکوس داشته باشند تا صدا را به انتهایی ترین صندلی ها منعکس کنند و از اکو شدن صدا از دیوار بالایی قسمت عقب سالن جلوگیری نمایند. شکل ابرها – انواع مختلفی از ابرها وجود دارد، از یک شکل منحنی ساده گرفته (شکل موجی تک شعایی monoradial)، تا کنحنی های ساده در هر دو جهت (شکل موجی دو شعایی biradial). دیوارهای بالایی دیوارهای کناری و عقبی در فاصله 8’-0” از کف معمولا فضایی هستند که به diffsorption برای کنترل انعکاس کلی نیاز دارند. پوشش ایده آل برای این بخش از کار بد پنل های آر پی جی است (RPG’s BAD Panels). این پنل ها قابلیت جذب بسیار خوبی در فرکانس های متوسط دارند درحالیکه فرکانس های بالا یی را که برای قابل فهم شدن و تعادل کالی صوت در سخنرانی ها لازم است حفظ و پخش می کنند. از پنل های BAD با ضخامت 2’’ بر روی دیوار های gypsum boar و پنل های BAD با ضخامت 4’’ بر روی دیوارهای بتنی سیمانی concrete walls استفاده شود. معمولا در حدود 50 درصد از دیوار عقبی قسمت بالا (بالاتر از 8’-0” و پایین ابرهای سقفی انتهایی ترین قسمت) می بایست diffsorptionداشته باشد. معمولا درحدود 30 درصد از دیوار های قسمت بالایی باید از diffsorption استفاده نمایند. دیوارهای پایینی دیوارهای قسمت پایینی و دیوارهای عقبی (پایینتر از 8’ – 0”) باید سخت و محکم باشند و خاصیت منعکس کنندگی و پخش کنندگی داشته باشند. این کار می تواند با استفاده ازPRG Diffusor Blox بدون درز و رنگ شده (nonslotted & painted) به صورت مقرون به صرفه ای انجام گردد و همچنین می توان از پوشش های چوبی باکیفیت تر مانند Flutter Free یا QRDs و یا Diffractals استفاده نمود. اگرچه پوشش های چوبی باکیفیت گرانتر هستند اما آنها در مقادیر کمتری استفاده می شوند و تنها در قسمتهای بسیار حساس از آنها استفاده می شود. سیستم پخش صدا diffusion دیوار عقبی باید بین 3’ – 0” و 7’-0” بالاتر از کف باشد. فضای باقیمانده دیوار عقبی را می توان به رنگ مشکی و یا gypsum در آورد. سیستم diffusion دیوار های پایینی باید بین 2’ – 0” و 7’-0” بالاتر از کف قرار بگیرد و بهترین استفاده از آنها در جلوی سالن صورت می گیرد بخصوص در دیوار های کناری زاویه دار پایینی که معمولا در کنار فضای صحنه قرار دارند. دیوار های پایینی در نیمه عقبی سالن را می توان به رنگ gypsum board و یا concrete در آورد. کف سالن کف سالن که صندلیها بر روی آن قرار دارد باید سخت و محکم و منعکس کننده صدا باشد برای مثال VCT و یا بتن رنگ شده stained concrete. تنها راهروها و محل های گذر باید با فرش های کم تراکم فرش شوند. هشدار پوشش های Diffusive می توانند عمقی از 1” تا 12” داشته باشند. آنها باید از اول کار با شکل و ساختار دیوار هماهنگ شوند تا در آن پنهان شوند و با بیرون آمدن از دیوارها فضا را اشغال نکنند. مترجم: نرگس علیپور حیدری گردآوری: حامد اخوان ملایری