جستجو در تالارهای گفتگو

بررسی ابعاد حقوقی آلودگی نفتی خلیج فارس مقدمه نفت اگرچه یک منبع بسیار با ارزش جهت تولید انرژی و بسیاری از مواد شیمیایی است اما بی‌توجهی در مراحل استخراج و انتقال آن می‌تواند آلودگی‌های زیست محیطی فراوانی را باعث شود که بعضاً غیر قابل جبران هستند. آلوده شدن محیط زیست به مواد نفتی در بعضی موارد بصورت طبیعی حادث می‌شود. در این مورد در بعضی مناطق نفت خیز جهان به علت نزدیک بودن منابع نفتی به سطح زمین می‌تواند نفت همچون چشمه ای جوشان از دل زمین خارج شود و محیط پیرامون خود را به این ماده آلوده کند. بروز چنین مواردی بسیار نادر می‌باشد و بیشترین آلودگی‌های نفتی ناشی از نفت خام یا فرآورده های آن ناشی از فعالیتهای انسانی است. یعنی متخصصین در این امور در گرایش‌های مختلف ابتدا به شناسایی مناطق نفت خیز می‌نمایند بعد تخمین ظرفیت می‌شود و داستان ادامه می‌یابد تا استخراج انجام شود. از آنجا که معمولاً مناطق نفت خیز اکثراً در بستر دریاها و مناطق ساحلی قرار دارند در هنگام استخراج نشت نفت در مسیرهای مختلف استخراجی می‌تواند به آب‌های دریا و یا اقیانوس و همین طور به ساحل و زمین‌های مجاور آن راه یابد و محیط زیست را آلوده کند. مسیر دوم در ایجاد آلودگی‌های نفتی در مسیر انتقال این ماده جهت تحویل به مقصدی دیگر انجام می‌گیرد که می‌تواند در اثر نشت از لوله‌ها انتقال باشد و یا ناشی از تانکرهای اقیانوس پیمای نفت‌کش این نشت صورت گیرد. این راه نشت نفت به محیط زیست در مسیرهای مختلف استخراج و انتقال اگرچه اکثراً غیر عمدی و یا در اثر سهل انگاری ما انسانها اتفاق می افتد اما در بسیاری از موارد هم کاملاً عمدی بوده است به طور مثال حتماً از رسانه های مختلف خبرهای همچون مورد حمله قرار گرفتن کشتی های نفت‌کش و یا دکل‌های نفتی در درگیری‌ها و جنگ‌های مختلف را شنیده و یا دیده باشید به طور مثال در جنگ ایران و عراق و همین طور جنگ عراق با کویت و غیره و خرابکاری‌های که عده‌ای مخالف یک حکومت بر سر لوله های انتقال و یا چاه‌های نفتی ایجاد کرده‌اند و باعث آلودگی نفتی شده‌اند. از آنجا که نفت از مواد شیمیایی مختلفی تشکیل شده است راه یافتن آن به محیط زیست ما می‌تواند بسیاری از مشکلات را به بار آورد که بسیاری از این مشکلات امروزه شناخته شده‌اند و شاید بسیاری دیگر هم بعدها شناخته شوند. وقتی نفت خام به سطح زمین و یا آب راه پیدا می‌کند قسمتهای سبک آن که بسیار سمی هم هستند مثل بنزن و تولوئن سریع بخار می‌شوند و هوای آن منطقه را آلوده می‌نمایند اما قسمتهای سنگین تر ترکیبات نفتی برای مدت‌های طولانی در محیط زیست باقی می‌ماند و خاک زمین و آب دریاها و اقیانوس‌ها و همین طور سواحل آنها را آلوده می‌کند. در این میان جانداران دریایی دچار آسیب شده و از بین می‌روند. پرندگان دریایی که در سطح آب شنا می کنند سریعاً به مواد نفتی آغشته می‌شوند و پرهای آنان بسیاری از خصوصیات حیاتی خود را از دست می دهند بدین ترتیب پرنده قدرت پرواز را از دست می دهد و نمی تواند محیطش را عوض کند و خیلی سریع توسط شکارچیانش صید می شود. این پرها همچنین نمی توانند دمای بدن پرنده را حفظ کنند و با تغییرات دمایی این موجودات سریعاً تلف می گردند. ورود ترکیبات مختلف نفتی به دستگاه گوارش آنان سبب صدمات شدید و در نهایت مرگ آنها می‌شود. سایر موجودات دریازی از کوچکترین آنها یعنی میکروب‌ها تا بزرگترین آنها یعنی نهنگ‌ها هم از این آلودگی‌ها بر حذر نبوده و این ترکیبات سمی می‌تواند آنها را نابود کند. بنابراین اگرچه نفت و ترکیبات حاصل از آن برای حیات ضروری هستند اما بی‌توجهی در تولید و انتقال آن و آلوده شدن محیط زیست به این مواد می تواند حیات را از انسان‌ها و سایر موجودات این کره خاکی بگیرد. ماده قانونی : قانون‌ حفاظت‌ از دریا و رودخانه‌های‌ مرزی‌ از آلودگی‌ با مواد نفتی‌ مصوب‌ 14/11/1354 در خصوص‌ آلودگی‌ آب‌ دریا و رودخانه‌های‌ مرزی‌ قانونی‌ در سال‌ 1354 به‌ تصویب‌ مجلس شورای ملی وقت ‌رسید که‌ بر اساس‌ آن‌ آلوده‌ کردن‌ رودخانه‌های‌ مرزی‌ و آبهای‌ داخلی‌ و دریای‌ سرزمینی‌ ایران‌ به‌ نفت‌ یا هر نوع‌ مخلوط نفتی‌ خواه‌ توسط کشتی‌ها و خواه‌ توسط سکوهای‌ حفاری‌ یا جزایر مصنوعی‌ و یا توسط لوله‌ها و تاسیسات‌ و مخازن‌ نفتی‌ واقع‌ در خشکی‌ یا دریا ممنوع‌ شده ‌است‌ (ماده‌ 2). بر اساس‌ ماده‌ 3 این‌ قانون‌ کشتی‌های‌ نفتکش‌ با ظرفیت‌ ناخالص‌ 150 تن‌ و بیشتر و سایر کشتی‌های‌ غیر نفت‌کش‌ با ظرفیت‌ ناخالص‌ 400 تن‌ و بیشتر که‌ در آب ها یا بنادر ایران‌ رفت‌ و آمد می‌نمایند مکلف‌ به‌ تنظیم‌ و نگاهداری‌ «دفتر ثبت‌ نفت»‌ می‌باشند و افسر یا افسران‌ مسئول‌ کشتی‌ باید وقایع‌ مندرج‌ در ماده‌ 4 را بلافاصله‌ پس‌ از وقوع‌ به‌ طور کامل‌ در دفتر ثبت‌ نفت‌ درج‌ نمایند. براساس‌ ماده‌ 19 مسئولیت‌ اجرای‌ قانون‌ به عهده‌ وزارت‌ راه‌ و ترابری‌ و وزارت‌ دادگستری‌ بوده‌ و آئین‌نامه‌های‌ مربوط به‌ قانون‌ را سازمان‌ بنادر و کشتیرانی‌ با مشارکت‌ سازمان‌ محیط زیست‌ و شرکت‌ ملی‌ نفت‌ ایران‌ تهیه‌ خواهند نمود. مقام‌ صلاحیتدار اجرای‌ این‌ قانون‌ از طرف‌ وزارت‌ راه‌ و ترابری‌، سازمان‌ بنادر و کشتیرانی‌ می‌باشد (ماده‌ 11). براساس‌ ماده‌ 14 مسئولین‌ آلودگی ‌مکلفند کلیه‌ هزینه‌هایی‌ را که‌ از طرف‌ مقامات‌ صلاحیتدار و یا به‌ دستور آنان‌ و توسط عاملین‌ دیگر به‌ منظور محدود کردن‌ آثار آلودگی‌ و رفع‌ آن‌ به‌ عمل‌ می‌آید، بپردازند.