آشنايي با برنامهريزي استراتژيك
1- تعريف برنامهريزي
برنامهريزي عبارتست از فرايندي داراي مراحل مشخص و به هم پيوسته براي توليد يك خروجي منسجم در قالب سيستمي هماهنگ از تصميمات. برنامه بياني روشن، مستند و مشروح از مقاصد و تصميمات است. برنامه خروجي فرايند برنامهريزي است اما برنامه ريزي يك فرايند پيوسته است كه پيش از اتخاذ هر تصميمي آغاز شده و پس از اجراي آن تصميم ادامه مي يابد. از جنبه ماهيت، برنامهريزي داراي انواع برنامهريزي فيزيكي، سازماني، فرايند، مالي، وظيفهاي و عمومي است. از جنبه افق زماني، برنامهريزي را ميتوان در قالب برنامهريزي كوتاهمدت، برنامهريزي ميان مدت و برنامهريزي بلندمدت دستهبندي كرد.
بيشتر برنامهريزيها بر اساس ديدگاه عقلايي، داراي شكل آرمانها و اهداف- طرحها و اقدامات- منابع موردنياز هستند. در اين مدلها ابتدا آرمانها و اهداف سازمانها تبيين شده، سپس طرحها و اقدامات لازم تعيين و در نهايت منابع موردنياز براي انجام پروژه برآورد ميگردند.
2- برنامهريزي و تغيير
تغيير در شرايط محيط، سياستها، نگرشها، ديدگاهها، ساختارها، نظام ها و . . . عواملي هستند كه بر آرمانها و اهداف برنامهريزي تأثير گذاشته كه در نهايت باعث تغيير برنامه ميگردند. برنامهريزي در شكل اشاره شده در فوق ظرفيت و توانايي مقابله با چنين تغييراتي را نداشته و منجر به شكست ميگردد. اين شرايط موجب رشد اين تفكر شد كه در برنامهريزي بايد بتوان با تغييرات، جهت حركت سازمان را تغيير داد و جهت و رفتار جديدي را در پيش گرفت. اين نگرش زمينهساز ابداع برنامهريزي استراتژيك شد. بر خلاف برنامهريزي سنتي كه در آن آرمانها و اهداف تعيين ميشوند در برنامه ريزي استراتژيك، هدف تبيين و تدوين استراتژي است. بسته به نوع، تنوع و ماهيت تغييرات موجود در محيط ميتوان تركيبي از برنامهريزي سنتي و برنامهريزي استراتژيك را به كار برد.
3- استراتژي
استراتژي برنامه، موضع، الگوي رفتاري، پرسپكتيو، سياست يا تصميمي است كه سمت و سوي ديدگاهها و جهت حركت سازمان را نشان ميدهد. استراتژي ميتواند تحت سطوح سازماني، وظايف و محدوده زماني متفاوت تعريف شود.
4- برنامهريزي استراتژيك
برنامهريزي استراتژيك گونهاي از برنامهريزي است كه در آن هدف، تعريف و تدوين استراتژيهاست. از آنجايي كه استراتژي ميتواند عمر كوتاه يا بلند داشته باشد برنامهريزي استراتژيك ميتواند برنامهريزي بلندمدت يا كوتاهمدت باشد اما رويكردي متفاوت دارد.