جستجو در تالارهای گفتگو

گزارش کارگاه درس گیاهان آبزی - استاد: جناب آقای محمد رضائی تاریخچه تا سدههجدهم میلادی ، بیشترین توجه به شناخت و طبقه ‌بندی گیاهان زراعی و دارویی معطوفمی‌گردید و طبعا سیستم رده‌بندی مصنوعی ، که غالبا بر اساس مشخصات کاربردی گیاهاناستوار بود مورد استفاده قرار می‌گرفت از اواسط این سده سیستم نامگذاری و طبقه بندیپیشنهاد توسط لینه تحولی در علم طبقه ‌بندی گیاهان پدید آورد. در اواخر سدههجدهم میلادی نظر غالب گیاه شناسان به سیستم‌های طبقه‌ بندی طبیعی که بر پایه صفاتریخت شناسی گیاهان استوار بود جلب گردید. در سده نوزدهم میلادی با ارائه نظریهتکاملی داروین و توجه به توالی تکاملی در طبقه ‌بندی گیاهان ، مبنای طبقه بندیفیلوژنتیک پایه گذاری شد و در سده بیستم میلادی به سیستم‌های فیلوژنتیک واقعی رسیدکه اساس رده بندی نوین معاصر را تشکیل می‌دهد. اهداف سیستماتیک گیاهی سیستماتیک گیاهی 4 هدفرا دنبال می‌کند. فهرست کردن فلور جهان ارائه راه به منظور شناسایی و ایجادارتباط بوجود آوردن یک سیستم ارتباطی مستقیم و جهانی نشان دادن مفاهیم تکاملیتنوع در عالم گیاهی سیستم‌های طبقه بندی امروزی بر خلاف سیستم‌های قدیمی‌تر، تنها بر پایه مشخصات مورفولوژیک استوار نبوده بلکه سایر اختصاصات بیولوژیک گیاهانرا در طبقه بندی بکار می‌گیرد و در این راستا ، توجه به جنبه‌های تکاملی ،وابستگی‌های ژنتیکی و ساختار شیمیایی آنها از تاکید بیشتری برخورداراست. توجه به اصل عمومی تک نیایی تاکسون‌ها در سیستماتیک گیاهی اهمیت شناختو کاربرد علم تکامل گیاهان را برای دستیابی به قرابتها و دودمانهای تکاملی در سطوحنظام سلسه نسب روشن می‌سازد. چون در سیستمهای طبقه بندی امروزی که بر پایه صفاتمتعددی استوارند ریخت شناسی به تنهایی اساس طبقه بندی را تشکیل نمی‌دهد، لذا لزوماتمام صفات مورفولوژیک دارای ارزش یکسانی در طبقه بندی و توصیف تاکسونها نبوده و درهر مورد دارای کاربرد خاص خواهند بود. مراحل سیستماتیک گیاهی سیاحت و اکتشاف و جمعآوری گیاهان پرس کردن و خشک کردن گیاهان و تهیه هرباریوم گیاهی دوره سنتزیا استفاده از ویژگیهای ریخت شناسی ، شکل و ساختار گیاهان به منظور طبقه بندیآنها مرحله تجربی که به تفسیر اطلاعات بدست آمده در قالب واژه‌های تکاملیوفیلوژنتیک مربوط می‌شود. شاخصهای ریخت شناسی فیلوژنی گیاهانآبزی صفات ابتدایی در طبقه بندی فلوژنی به مفهوم صفاتی است که مقدم‌تر ازصفات دیگر بوجود آمده‌اند نه صفات ساده‌تر در قبال پیچیده‌تر و این امر بخصوص درمورد گیاهان گلدار مشهورتر است برای مثال گیاهان یکساله پایا و دو ساله و اینگروهها از گیاهان چوبی اشتقاق یافته‌اند و یا گلهای دو جنسی مقدم بر گلهایتک‌جنسی‌اند. میزان تکامل در تمام اندامهای گیاه همیشه یکسان نیست و ممکن است برخیاز اندامها تخصصیتر از سایر اندامها شده و بعضی از تاکسونها هر دو صفات پیشرفته وابتدایی را در خود داشته باشند. طبقه بندیسلسله گیاهان آبزی گیاهان خشکی اولیه در دوره دونین ظاهر شده و فاقد ریشهو ساقه و برگ بوده و ظاهری شبیه جلبکها داشته‌اند. قدیمی‌ترین سنگواره‌های بدستآمده که به عنوان نیاکان گیاهان آوندی شناخته می‌شوند مربوط به دو گیاه منقرض شده Zosterophllumo و Phynia می‌باشد. به احتمال زیاد بریوفیتا قبل از شکل گیری و تمایزدستگاههای آوندی این گیاهان از مسیر تکاملی آنها منشعب شده‌اند. در هر صورتسنگواره‌ای از بریوفیت‌های اولیه در دست نیست. گیاهان نوعZosterphyllum منشالیکوپودیوفیتا می‌باشند. این گروه در اواخر دوارن پالئوزوئیک دارای پراکندگی وسیع وانواع متعددی بوده اند. لیکن امروزه فقط معدودی از جنس‌های علفی به حیات خود ادامهمی‌دهند. گیاهان نوع Phynia به عنوان نیاکان سایر گیاهان آوندی به شمار می‌آیند کهبه نوبه خود در مسیرهای متفاوتی تکامل یافته‌اند. سیستماتیک گیاهیان آبزی در دنیای امروز دانشمربوط به شناسایی ، نامگذاری و رده بندی گیاهان زمینه مطالعاتی مهیجی است. کاربردهای بالقوه اقتصادی گیاهان شاید بلافاصله مشهود نباشد، اما ناگزیریم گیاهانخویشاوند را بشناسیم. خویشاوندهای وحشی گیاهان زراعی معمولا حاوی ژنهایی هستندکهخصوصیت مطلوبی چون مقاومت در برابر بیماریها را که برای اصلاح محصولات زراعیموردنیاز متخصصین اصلاح نژاد است فراهم می‌کنند. طبقه بندي از لحاظ فيزيولوژي در گياهان مختلفسبزينه دار كه فتوسنتز انجام مي شود و در نتيجه مواد غذايي ساخته مي شود اولينمحصول پايدار بدست آمده در آنها متفاوت است . بدين معني كه اولين محصول پايدار دردسته اي از گياهان يك اسيد سه كربني به نام «3- فسفو گليسيريك اسيد» و دسته اي ديگريك اسيد چهار كربني به نام« دي كربوكسيليك اسيد » ( داراي دو عامل كربوكسيل COOH- ،‌مثل اسيد اگزالواستيك ،‌اسيد ماليك ، اسيد آسپارتيك ) مي باشد . گياهاني كه اولينمحصول پايدار حاصل از فتوسنتز آن ها يك اسيد سه كربنه است گياهان C3 و آندسته كهاولين محصول پايدار آن ها چهار كربني است گياهان C4 ناميده مي شوند . گياهان C4 درمقايسه با گياهان C3 از بازدهي فتوسنتزي بيشتري برخوردارند . بر همين پايه علف هايهرز C4 نسبت به علف هاي هرز C3 قدرت رقابت زيادتري دارند . در تعدادي از گياهانگوشتي فرآيند فتوسنتزي ديگري مشاهده شده كه در شرايط رطوبت كم روزنه ها در شب بازشده و Co2 جذب مي كنند و در روز بسته مي شوند لذا شدت تعرق گياه خيلي كم مي شود . به اين نوع مكانيسم ، متابوليسم كراسولايي (CAM) "Crassulation asid metabolism" ميگويند مانند آگاو ،‌آناناس ،‌كاكتوس . كليه ي گياهان (CAM) جزء‌گياهان گوشتي غيرنمكدوست هستند و عموما با محيط هاي خشك سازگارند . برخي از گياهان C3 عبارتند ازگندم ،‌جو ،‌سلمه ،‌ترشك ، توق ، تاتوره ،‌يولاف ،‌بارهنگ و پنيرك . ازگياهان C4 مانند ذرت ، نيشكر ، اويار سلام ،‌ قياق ،‌سوروف ، پنجه مرغي ،‌تاج خروس،‌خرفه ،‌سورگوم ،‌علف شور ،‌خار خسك . طبقه بندي بر حسب زيستگاه بر اين اساس علفهاي هرز را به دو دسته خاكزي و آبزي تقسيم مي كنند . اين دو دسته از گياهان همانطوركه از نامشان پيداست به ترتيب در خاك و در داخل آب ،‌ روي آب (‌مانند عدسك آبي )‌ يا حد فاصل بين آب و خشكي (‌مانند لويي )‌ زندگي مي كنند . در بعضي از اراضي كهنسبت به آب غير قابل نفوذ هستند پس از بارندگي ،‌ آب ، ‌زمين را فرا مي گيرد و درآن علف هاي هرزي كه قسمت عمده ي زندگي خود را در آب مي گذرانند ميرويند وليهنگاميكه آب فروكش مي كند يا تبخير مي شود ،‌علف هاي هرز نيز از بين مي روند . اينقبيل علف هاي هرز آبزي اغلب با علف هاي هرز مزارع برنج شباهت دارند و عبارتند ازقاشق واش ،‌ ني ، ترشك ، تيركمان آبي و لويي .