رفتن به مطلب

تکثیر و پرورش میگوی آب شیرین (قسمت اول )


ارسال های توصیه شده

این مقاله اطلاعات کلی در مورد بیولوژی و تکثیر و پرورش میگوی آب شیرین ارائه می­دهد. میگو در چرخه زندگی خود دارای چهار شکل مشخص است: تخم ، لارو ، پست لارو ، و بالغ.

در این مقاله به شرح مختصر هر یک از مراحل فوق و ویژگیهای آن ، خصوصاً ، کیفیت آب مورد نیاز ، وسایل و عملیات تفریخگاه (هچری)، تغذیه ، وسایل و روشهای پرورش ، استراتژی مدیریت استخرها ، انواع استخرها و روشهای پرورش ، بیماریها ، مشکلات پرورش میگوی آب شیرین پرداخته شده است.

بیولوژی میگوی آب شیرین

پراکنش

گونه­های میگوی آب شیرین جنس Macrobrachium در سراسر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان پراکنده­اند. این­گونه­ها در اغلب آبهای شیرین داخلی شامل دریاچه­ها ، رودخانــه­ها، باتلاقها ، نهرهای آبیاری ، کانالها و استخرها و حوزه­ها یافت میشوند. اغلب گونه­ها در مراحل نخستین چرخه زندگیشان به آب لب شور نیاز دارند و بنا بر این در آبهایی یافت میشوند که مستقیم یا غیر مستقیم به دریا می­پیوندند، هر چند بعضی از آنها چرخه زندگیشان را در دریاچه­های داخلی آب شور یا آب شیرین کامل می­کنند. بعضی از گونه­ها ، رودخانه­هایی با آب شفاف را ترجیح می­دهند، در حالی که بعضی دیگر در آبهای بسیار گل­آلود یافت میشوند.

چرخه زندگی :

برای رشد ، تمام میگوهای آب شیرین (مانند سایر سخت­پوستان) بطور منظم اسکلت خارجی یا پوسته خود را می­اندازند. این فرآیند به پوست اندازی موسوم است و با افزایش ناگهانی در اندازه و وزن همراه است. چهار شکل مشخص در چرخه زندگی میگوی آب شیرین وجود دارد: تخم ، لارو ، پست لارو ، و بالغ .

این جانوران همه چیز خوارند و جیره غذایی آنها در نهایت شامل حشرات آبزی و لاروهایشان، جلبکها ، دانه گیاهان ،حبوبات ، بذر و گیاهان ، میوه­ها ، نرم­تنان ریز و سخت پوستان ، گوشت ماهی و پس مانده­های ماهی و سایر جانوران است. به علاوه ممکن است همجنس خوار باشند.

 

عملیات پرورشی که شامل موارد زیر است

مدیریت استخر

گیاهان امتداد دیواره­های استخر ، فرسایش آنها را به حداقل می­رسانند و زیر خط آب نیز غذا و زیستگاهی برای میگوها فراهم می­کنند. به هر حال باید توجه داشت که رشد آنها نباید چنان زیاد شود که با برداشت کردن تداخل به وجود آید. از رشد گیاهان ریشه دار آبزی و جلبکهای کف­زی نیز باید با اعمال مدیریتی جلوگیری کرد. استخرهای تازهباید آهک پاشی شوند. در عمل ، کاربرد استاندارد 1000Kg/ha سنگ آهک کشاورزی هر بار پس از تخلیه استخر پرورش میگوی آب شیرین توصیه میشود. پس از آهک دهی استخرها بیش از میگودار کردن آنها پر میشوند. کود دهی در کشت میگوی آب شیرین به ندرت لازم میشود. در هر حال استخرهای ساخته شده در خاکهای شنی­رسی ممکن است نیاز به کوددهی داشته باشند. اجرا کننده باید در طی مدت پرورش ، مراقب خوب نگه داشتن استخرها باشد . برای جلوگیری از فرسایش دیواره­ها ، کنترل گیاهان ریشه دار آبزی ، تعمیر و نگهداری تجهیزات خروجی و ورودی آب به ویژه توریها بـاید مـراقـبت خـاصـی انجام گیرد. گیاهان Elodea spp. و Hydrilla spp. بستر خوبی برای میگوها می­سازند.

میگودار کردن:

پست لاروها را میتوان بلافاصله پـس از پـر آب شـدن اسـتخرهـا در آنها ریخت . معمولاً پست لاروهایی که تنها 4-1 هفته سن دارند ( پس از دگردیسی ) برای میگودار کردن استخرها به کار برده میشوند که تا زمان برداشت در آن باقیمی­مانند. به محض ورود پست لاروها به کناره استخر باید دقت شود که در پی شناور کردن کیسه­های انتقال در استخر به مدت 15 دقیقه قبل از خالی کردن آنها در آب به درجه حرارت استخر عادت داده شوند.

اختلاف PH استخر و کیسه انتقال نیز موجب مرگ و میر میشود. میزان میگودار کردن استخر به اندازه بازاری مطلوب و مدیریت استخر ، خصوصاً روش برداشت ، بستگی دارد. در جاهایی که اندازه مطلوب برای فروش حدود 70 گرم ( سرزده ) است و بسیاری از استخرها به علت ذخیره آب فصلی دچار محدودیت فصلی در حدود 8 ماه هستند ، پیشنهاد میشود میزان میگو 5 پست لارو در متر مربع (5000/ha) باشد.

تغذیه:

الف ) نوع تغذیه

کشت تجارتی موفق میگوی آب شیرین به غذای مکمل نیاز دارد. نوع این غذا بسیار متنوع است و مواد زیر را در بر دارد : مواد خام جانوری یا گیاهی ، مخلوطهای غذایی تهیه شده در کنار استخر و غذاهای ترکیبی . در بعضی جاها نیز از برنـج و محـصولات فـرعـی بـرنـج به صـورت مـخلوط با غذاهای دیگر استفاده میشود. ضریب غذایی 2:1-3:1 برای جیره های ترکیبی مورد انتظار است . ضریبب غذایی مواد تر همچون ماهیهای هرز به علت رطوبت بسیار آنها بالاتر است ( شاید 7:1-9:1 ) .

ب ) مقدار تغذیه :

تـوصـیه کلی و کار ساز برای مقدار تغذیه روزانه وجود ندارد زیرا این مقدار بستگی به اندازه و تعداد میگوها در استخر ،کیفیت آب و خاصیت غذا دارد. بهترین رهنمود برای مجریان استخر ، تغذیه تا حد تقاضاست . غذا به طور معمول در اطراف محیط استخر در محلهای کم عمق که منطقه خوبی برای تغذیه است پخش میشود. در بعضی از مواقع غذا به " منطقه تغذیه " در چند متری کناره محدود می­گردد. در هر دو مورد مجری استخر میتواند ببیند چه مقدار غذا مصرف شده است. اگر هیچ غذایی در روز بعد باقی نماند ، مقدار غذا باید افزایش یابد. اگر مقدار زیادی غذا بماند ، مقدار آن را باید کاهش داد و یا حتی به مدت یک روز قطع کرد.

مقدار اولیه غذای پیشنهادی با استفاده از جیره خشک ، همچون غذای ترکیبی جوجه در یک استخر دارای 5 عدد در متر مربع باید در حدود 6/25 Kg/ha در روز باشد.

میزان تغذیه روزانه به تدریج از مقدار اولیه 6/25 Kg/ha در روز ، به هنگام برداشت بسیار افزایش می­یابد. به عنوان مثال احتمال می­رود که میزان غذا در روزهای پیش از برداشت یکجای تولید استخر 1250 Kg به حد بالای 37/5 Kg/haدر روز برسد.(پس از 8-6 ماه ).

برداشت :

زمان برداشت بستگی به میزان رشد و اندازه بازاری مطلوب و تا حدی تکنیک مدیریت استخر دارد. اصولاً در مدیریت استخر میگوی آب شیرین دو روش بسیار رایج وجود دارد. نخست ، تکنیک پرورش دسته­ای که امکان می­دهد جانوران تا اندازه بازاری متوسط یا تا هنگام تخلیه استخر به دلایل دیگر (مثلاً کمبود آب ، پایین بودن درجه حرارت) رشد کنند، و سپس تمام محصول برداشت میشود. تکنیک دیگر ، پرورش مداوم است به این ترتیب که معمولاً یکبار در سال با تراکمی بسیار بیشتر از پرورش دسته­ای به میگودار کردن استخر می­پردازند و معمولاً پس از 7-5 ماه بسته به میزان رشد ( درجه حرارت ) و اندازه قابل فروش محلی ، جانوران با اندازه بازاری به وسیله پره در فواصل زمانی منظم دست­چین میشوند. استخرها را معمولاً به طور کامل هر ماه یکبار و یا نصف استخر را ماهی دو بار برای جلوگیری از گل ­آلودگی تمام استخر پره کشی می­کنند.

 

عملیات پس از برداشت :

اغلب میگوهای آب شیرین ، در نزدیکی محل پرورش در یخ یا زنده فروخته میشوند. میگوها را نیز میتوان در تانکهایحمل هوادار به مشتریان عرضه کرد. میگوهای آب شیرین خصوصاً در معرض صدمات آنزیمی پس از برداشت و مرگ هستند و بعضی پرورش دهندگان میگوها را در آب یخ فرو می­کنند و آنها را در آب 65 درجه سانتیگراد به مدت 20-15 ثانیه نگه می­دارند تا سفید شوند و سپس آنها را در یخ به فروشگاه حمل می­کنند.

 

انواع استخرها و روشهای پرورش

استخرهای پرستاری :

بعضی پرورش دهندگان استخرهای پرستاری را برای پرورش پست لاروهای تازه دگردیسی یافته به کار می­برند و جانوران در این استخر به مدت 2-1 ماه قبل از برداشت رشد می­کنند. و در استخرهای تولیدی ذخیره می­شوند. پستلاروها در استخرهای پرستاری با تراکم m2 /1000 نگهداری می­شوند و دو ماه و نیم قبل از شمارش و انتقال به استخرهای پرورشی رشد می­کنند.

پرورش در قفس و ماهیدان

کشت توأم : همراه با کپور ماهیان چینی ، تیلاپیا ، کفال و شیرماهی

کشت در تانک

میگودار کردن آبهای باز:

میگوی آب شیرین ممکن است در مخازن آب ، رودخانه­ها و دریاچه­ها ذخیره سازی شود، به ویژه در جایی که در پی صید بی­رویه و عوامل فیزیکی ، شیلات آن رو به کاهش نهاده است.

 

وسایل پرورش که شامل موارد زیر است

استخر

استخرهای مستطیلی برای نوع برداشت ( پره کشی ) که معمولاً در استخرهای پرورش میگوی آب شیرین صورت می­گیرد مناسب تر است . حداکثر عرض نباید بیش از مقداری باشد که برای کشیدن یک پره از یک انتها به انتهای دیگر ، لازم است. طول استخر تا حدی به توپوگرافی محل و تا حدی به اندازه استخر و طرح استخر انتخاب شده بستگی دارد. اداره استخرهای باندازه بین 0/2-1/6 هکتار مناسب تر است . با در نظر گرفتن 30 متر عرض ، یک استخر 6/0 هکتار 200 متر طول خواهد داشت. عمق متوسط 9/0 متر حداقل 75/0 و حداکثر 2/1 متر خواهد بود.

آب

هوادهی

وسایل متفرقه از قبیل تورها ، وسیله اندازه گیری کیفیت آب ، وسیله حمل و نقل ، انبار ، مواد شیمیایی و غیره .

 

نیازمندیهای محل پرورش که مشتمل بر موارد ذیل است

نزدیکی به مراکز فروش

آب:

معمولاً برای پرورش میگوهای آب شیرین از مرحله پست لاروی تا اندازه بازاری ، آب شیرین به کار می­رود . اما کشتموفقیت آمیز آن با آب کم شور 0% - 0 نیز گزارش شده است . میزان رشد در آبهای سخت خیلی کمتر است و باید از آب با سختی کمتر از 150p.p.m استفاده شود.

توپوگرافی و خاک:

بهترین مکان برای پرورش میگو ، شیب ملایمی است ( کمتر از 2%) و استخرهای ساخته شده در آن را میتوان به طور طبیعی یا با احداث سد در اثر نیروی ثقل ، پر یا تخلیه کرد. در عمل بسیاری از استخرهای مطلوب در جاهایی وجوددارند که تنها روش عملی برای پر کردن و تخلیه استخر ، استفاده از پمپ است . هزینه عملیات پر کردن و تخلیه استخر را ویژگیهای محل تعیین می­کند و این ویژگیها را باید قبل از انتخاب محل مورد توجه قرار داد. استخر نباید در جایی ساخته شود که در معرض عواملی همچون سیلاب ، طوفان ، لغزش زمین و غیره باشد . استخر در جایی باشد که خاک حاصلخیز دارد. استخر در خاکهای با توان بالقوه اسید سولفات بنا نشود. خاکهایی که خیلی شنی یا مخلوطی از سنگریزه و شن باشند ، نامناسبند ، مگر اینکه سطح آب ، بالا و مناطق اطراف همیشه آبدار باشد.

خاکهایی که شامل سیلت پارس یا مخلوطی از اینها با نسبت کمی شن باشد ، معمولاً خاصیت نگهداری آب خوبی دارد. محتوای رس نباید بیش از 60% باشد. خاکهای توربی مناسب نیستند.

 

عملیات تفریخگاه

تأمین تخم و تفریخ :

تخمهای میگوی آب شیرین در طرف زیرین شکم میگوی ماده بالغ ، حمل و به راحتی دیده میشوند. میگوهای بالغ در این مرحله " ماده­های باردار" نامیده می­شوند. ماده­های تخم دار مناسب برای تفریخگاه را میتوان از رودخانه­ها ، استخرهای پرورشی یا مولدان نگهداری شده به دست آورد. آنها میتوانند در آکواریومها جفتگیری کنند. در شرایط طبیعی حداکثرهای (Peaks) فصلی در فعالیت مولدان معمولاً همراه با فصل بارندگی وجود دارد. اما ماده­های تخمدار همیشه در یک استخر محتوی مولدان بالغ در دسترس هستند. تهیه مولدان تفریخگاه از استخرهای تولید آن از راه نگهداری یک استخر اختصاصی برای مولدان و یا از طریق ارتباط نزدیک با صاحبان استخرهای تولیدی ، صورت می­گیرد و به دست آوردن ماده­های تخمدار به هنگام نیاز چندان مشکلی ندارد. ارزش تکی آنها پایین است به ویژه از آن رو که معمولاً پس از تفریخ تخمهایشان برای غذای انسان فروخته می­شوند. بنابراین صرفه­جویی در تعداد ماده­های تخمدار برای تفریخگاه ضرورتی ندارد. برای مصارف تفریخگاهی ، ماده­های تخمدار باید به دقت انتخاب شوند. جانورانی باید انتخاب شوند که آشکارا سالم و فعالند ، رنگ آمیزی خوب دارند و توده­های بزرگ تخم را حمل می­کنند. ماده های بزرگتر معمولاً تخمهای بیشتری حمل می­کنند. تعداد مورد نیاز برای تأمین ذخیره یک تانک لارو ، به حجم تانک و تعداد تخمهایی که هر ماده حمل می­کند ، بستگی دارد. به هر حال اگر از تعداد زیادی ماده تخمدار استفاده شود ، پیش­بینی دقیق در مورد تعداد تخمهای قرار داده شده در تانک لارو ضروری نیست. معمولاً این فرض مبنای عمل است که از هر یک گرم وزن ماده تخمدار 1000 لارو تولید می­شود. هر یک از ماده­های تخمدار 10-12 cm ( از منقار تا دنباله شنا) معمولاً حدود 30000-1000 تخم را حمل می­کنند. از آنجایی که تخمهای بسیاری در اثر صدمات فیزیکی و مصرف بالغها در طی انتقال ماده­ها ، از بین می­روند و سایر تخمها عقیم می­مانند، پیشنهاد میشود که سه ماده تخمدار با اندازه 10-12cm برای ذخیره هر متر مکعب حجم آب تانک لارو استفاده شود. بهتر است میگوهای با تخمهای خاکستری یا سیاه رنگ انتخاب کنید و نه نارنجی رنگ . این تخمها در 3-2 روز تفریخ میشوند و اطمینان حاصل می­شود که تانک لارو ، محتوی لاروهای همسال خواهد بـود ، همـجـنس خـواری نـیز کاهش یافته و در نتیجه عملیات تغذیه تسهیل می­گردد. هنگام ورود به تفریخگاه ماده­های تخمدار را باید با قرار دادن در آب شیرین تهویه شده که محتوی 0/2-0/5 p.p.m مس یا 15-20 p.p.m فورمالیس است به مدت 30 دقیقه به روش قرنطینه­ای ضد عفونی کرد. سپس ماده­ها به تانک لارو منتقل می­شوند. ماده­ها میتوانند از غذای مورد استفاده پست لاروها تغذیه کنند اما باید مواظب بود که از غذا اشباع نشوند زیرا که نتیجه این کار فقیر شدن کیفیت آب برای لاروهای تازه تفریخ شده است . غالب ماده­های تخمدار در تمام مدت 3-2 روز اول تفریخ تخمها ، تغذیه نمی­کنند.

توانایی تفریخ تخم در آب شور بهتر است تا در آب شیرین ، در بعضی از تفریخگاهها برای سهولت کار به تخمها در آب شیرین مجال تفریخ می­دهند. پس از تفرییخ شوری را افزایش می­دهند. در جاهای دیگر ماده­ها را در آب لب شور 0%5 قرار می­دهند. ماده های تخمدار در مقابل شوک انتقال ناگهانی به شوری بیشتر ، مقاومت می کنندو میتوان آنها را بعد از ضد عفونی شدن مستقیماً به تانکهای لارو با آب شور پرورش لاروها (0) منتقل کرد.

لینک به دیدگاه
×
×
  • اضافه کردن...