masi eng 47044 اشتراک گذاری ارسال شده در 4 مرداد، ۱۳۹۴ [TABLE=width: 404] [TR] [TD]عنوان مقاله: [/TD] [TD] مهریه یا حکم جلب شوهر؟؟ [/TD] [/TR] [TR] [TD] نویسنده : [/TD] [TD] ساسان سهیلی [/TD] [/TR] [/TABLE] [TABLE=width: 404] [TR] [TD] تعداد صفحات : [/TD] [TD] 5 [/TD] [TD] زیرشاخه : [/TD] [TD] حقوق خانواده [/TD] [/TR] [TR] [TD] حجم فایل : [/TD] [TD] 191 kb [/TD] [TD] شماره ثبت : [/TD] [TD] 1393-1-18-10617 [/TD] [/TR] [/TABLE] چکیده : مهریه در نظام حقوقی خانواده در اسلام، یکی از حقوق مالی زن در جریان ازدواج است. این نوشتار با تعریف لغوی مهریه، به مفهوم هدیه داماد به هنگام عقد به عروس، بیان می‌کند که سنت مهریه ، یک سنت دیرپا و کهن از نظام‌های مختلف حقوقی خانواده در بین تمدن‌های پیشین بوده است. در ادامه مطرح میشود که در عصر کنونی مهریه علیرغم سفارش به سبک گرفتن، میزان آن در حال افزایش است که پیامدهایی از جمله کاهش نرخ ازدواج، تغییر در نوع همسرگزینی، ایجاد خصومت و دشمنی، احتمال سوداگری،طلاق و موارد دیگر به همراه دارد. در پایان پیشنهاداتی جهت کنترل روند افزایش مهریه در ایران ارائه شده است. کلید واژه ها : نکاح، طلاق، نحله، زندان مهر، توافق مالی فیمابین زن و مرد به هنگام عقد نكاح بوده و نوع الزام قانونی و شرعی است كه بر شوهر تحمیل میشود و زوجین می‌توانند به هنگام عقد یا پس از آن، مقدار مهر را به تراضی تعیین نمایند.مطابق قانون مدنی هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد می توان مهر قرار داد. مهرعندالمطالبه بوده و به مجرد عقد، زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. این مالكیت نسبت به نصف مهر، مستقر و نسبت به بخش باقیمانده، متزلزل و منوط به انجام رابطه زناشویی زوجین می‌باشد. مهر به انواع : مهرالمسمی، مهرالمثل، مهرالمتعه، مهرالسنه تقسیم میگردد. مهرالمسمی : اصطلاح مهرالمسمی از فقه اسلامی گرفته شده،به این معنا که هرگاه مهر در عقد ازدواج تعیین شده باشد، آن را مهرالمسمی میگویند. مهرالمثل : مهرالمثل مهری است که به موجب قرارداد تعیین نشده، بلکه بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، زیبایی، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی او و غیره و با در نظر گرفتن مقتضیات زمان و مکان تعیین میگردد. مهرالمتعه : در اصطلاح حقوقی، مالی است که شوهر در صورت وقوع طلاق قبل از نزدیکی و تعیین مهر، به تناسب وضع اقتصادی خود، به زن میدهد. مهرالسنه : به مهریه حضرت زهرا (س) اطلاق می شود، این مهریه قیمت زره حضرت علی(ع) بوده که در آن زمان 500 درهم بوده است. طبق قانون مدنی ضروری است که مال مورد مهر، مالیت داشته و قابل تملیك و نقل و انتقال باشد. مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آنها بشود معلوم و معین بوده و قدرت بر تسلیم مرد نیز بدان شرط است.در صورتی که مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد،زن مستحق مهرالمثل خواهد بود و در صورتی که مهرالمسمی تعیین شده ملک غیر باشد،زن مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید. اما همین مهریه امروزه به یکی از مشکلات ازدواج تبدیل شده است.مهریههای سنگین و سرسامآور، با این توجیه که مهریه را چه کسی داده و چه کسی گرفته؟! که در اینجا جای طرح این سوال است که اگر مهریه را کسی نداده و کسی هم نگرفته،پس چرا هر روز آمارهای جدیدی از زندانیان مهریه اعلام میشود که شمارشان گاهی از هزاران نفر هم می‌گذرد؟! باید بدانیم که پرداخت مهریه بر عهده داماد است و جزو بدهیهای او محسوب میشود، و حتی بعضی از فقها گفتهاند اگر مرد قصد پرداخت آن را نداشته باشد، اصل عقد باطل خواهد بود. مهریهای که باید موجب مهر و محبت باشد اگر مبلغش زیاد بالا باشد سبب بغض و کینه میشود. وقتی مهریه سنگینی برای دختر قرار داده شد، خود به خود در کوران زندگی و سختیها و عصبانیتها به این فکر میافتد که اگر کار به طلاق هم کشید این مهریه زیاد پشتوانهای برایش خواهد بود؛ لذا به راحتی ناسازگاری می‌کند و از طلاق و جدایی واهمهای نخواهد داشت. شوهر هم که میبیند با طلاق و پرداخت مهریه بالا،هستی و نیستیاش به باد میرود، هرگز حاضر به طلاق نمی‌شود و هر روز و هر ساعت کینه زن را در دل میپروراند و آنقدر او را میآزارد تا زن مهریه خود را حلال کند و جانش را آزاد. حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام میفرماید:«در مهریه زنها زیادهروی نکنید که موجب عداوت و دشمنی میگردد». اساس زندگی زناشویی علاقه و عشق است نه معامله و کسب و کار. بنابراین مجالسی که برای مهربران تشکیل میشود و طرفین عقد، گویی در خرید و فروش کالایی نایاب به جدال میپردازند، ابدا اسلامی نیست؛ چرا که باید به فرمایش رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم توجه کرد که فرمود:«بهترین زنان امت من زنانی هستند که در عین اینکه زیبارویند، مهرشان کم است».رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در جایی دیگر فرموند «زنی که مهر سنگینی دارد شوم است». و امام رضا علیه السلام میفرماید:«هنگام ازدواج کوشش کنید بیش از مهر السنه، مهریه قرار ندهید که معادل پانصد درهم است و باید قبل از عروسی، همه یا قسمتی از آن را به همسر خود بپردازید». آیا تا کنون وجود مهریه سنگین زوجی، مانع فروپاشی زندگی شان شده است؟ بی شک خیر، چراکه اگر مانع بود آمار طلاق شناسنامه ای و عاطفی زوجین تا این حد بالا نمی رفت. شاید عوام براین باور باشند که بالا بودن مهریه باعث عدم طلاق از سوی مرد است اما چنین نیست زیرا با افزایش میزان مهریه زنان احساس میکنند که دارای پشتوانه محکمی هستند و برای حفظ زندگی زناشوئی از هنر زنانگی خود استفاده نکرده و آن را فراموش میکنند. لذا مردان در ضمیرناخوداگاه خویش احساس بردگی میکنند و برای رهایی از این بند به فکر چاره می افتند. و چون چاره ای پیدا نکنند بصورت ناخواسته عصبی وپرخاشگر شده و فشار وارده از سوی زن را با چندین برابر تقویت به سوی همان طرف مقابل برگشت میدهند این کنش و واکنش ها بطور مداوم تکرار شده و در آخر منجر به عدم سازش میگردد که اگر هر دو مقاومت کنند به خانواده ناهنجار تبدیل میشود، اما در بسیاری ازموارد زنها چون ازنظر عاطفی حساسند مقاومت خویش را از دست داده و با بخشیدن همان اهرم فشار (مهریه) خود را خلاص میکنند.یا در مواردی مردان به اصطلاح پی همه چیزرا بر تن خود مالیده و اقدام به جدایی مینمایند و تاوان اشتباه خود را با زندان و پرداخت اقساط بلند مدت میپردازند.و این میشود که دامادها دستبند زده در راهرو‌های دادگاه‌های خانواده، خجل و سرگردان و یا در گوشه زندانند وعروسان برای وصول مبلغ یا مبالغ مهریه خود در دادگاه ها در تکاپو هستند. یکی از آمارهای مربوط به جمعیت کیفری زندان‌ها متعلق به افرادی است که به علت عدم توانایی در پرداخت مهریه و شکایت همسران خود در زندان‌ها به سر می‌برند، که این تعداد حدود 20هزار نفر در سال 90 بوده است. بی‌سرپرست شدن خانواده، بیکار شدن یک نیرو در جامعه، گسترش ناامنی روانی و اخلاقی در جامعه و زندانیان غیر بزهکار از مهم‌ترین آسیب‌های این اقدام است. باید فهمید و باید فهماند که دوام زندگی خانوادگی در گروی معیارهای درست انتخاب همسر و پرهیز از ملاک‌های ظاهری و واهی است و نیز باید توانست دلها را به هم پیوند زد که آن هم جز با محبت و عشق، امكانپذیر نمی باشد. بپذیریم و قبول کنیم که زر و سکه قلب ها را به هم پیوند نمیزند و صلح و صفای خانواده با سنگینی مهریه حاصل نمی‌شود. بلكه عشق و محبت است كه نگهدار آن است.از این آرمان اخلاقی و انسانی تا پدیده‌های متعارف جامعه،از جمله معضل زندانیان مهریه، بحران مهریه و از هم گسیختگی خانواده‌ها فرسنگ‌ها فاصله است.و هر روز با سنگین تر شدن میزان مهریه ها این فاصله ها را بیشتر میکنیم و نتیجه این اقدام ما آن میشود که هرساله درصد طلاق در جامعه ما افزایش می یابد. طبق آمار ارائه شده توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور تنها در شش ماهه نخست سال 76،92هزار644 مورد طلاق به ثبت رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال 91، هفت درصد افزایش یافته است.که این آماری تکان دهنده برای بنیان خانواده ایرانی است. برخی موارد تعیین مهریه سنگین صرفاً به دلیل چشم و هم چشمی و رقابت با دختران دیگر فامیل یا فشار خود خانواده دختر صورت میگیرد که مهریه بالا را موجب بالارفتن شان و ارزش دختر می‌دانند که تصور نادرستی ست.اگر تنها کمی تآمل کنیم ،درک خواهیم کرد که هیچکدام از اینها وجه عقلانی و منطقی ندارند. امروزه مهریه ابزاری شده است برای گرفتن حقوقی دیگر. مهریه های سنگین بنا به دلایل و دغدغه هایی تعیین می شوند که تا زمانی که این دلایل و دغدغه ها از بین نرود این معضل هم از بین نخواهد رفت. شاید این مساله کمی عجیب به نظر برسد که بخواهیم به واسطه یک حق، حقی دیگر را مطالبه کنیم اما متاسفانه این بخشی از واقعیت دعاوی دادگاه های خانواده ماست. مهریه های سنگین بازتاب بخشی از نگرانی های زنان و دختران جامعه ما برای تضمین آینده است.اما بی شک این تضمین بهترین، درست ترین و منطقی ترین راه برای تضمن آینده نبوده و نخواهد بود،اما متآسفانه برمبنای تصوری اشتباه از منظر آنها این مسیر تنها مسیر است. نتیجه : تعيين مهريه براي بيشتر زنان و دختران حكم مساله‌اي اعتباري دارد كه به واسطه مهريه صاحب پشتوانه‌اي مي‌شوند كه در مواقع بروز بحران از آنها حمايت مي‌كند. چنانچه عروس خانمي مهريه را سنگين قرار مي‌دهد تا از استحكام زندگي خود اطمينان حاصل كند بايد بداند كه شروط ضمن عقد بسيار محكمه پسندتر و راهي منطقي‌تر است. بنابر ماده 1119 قانون مدني طرفین عقد ازدواج می توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج بنمایند،مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد نماید یا سوء رفتاری نماید که زندگی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی خود را مطلقه سازد. شکی نیست که شروط ضمن عقد بسيار ارزشمندتر است و بهتر است زنان و دختران به جاي مهريه‌هاي سنگين، شروط ضمن عقد محكمي براي همسرانشان بگذارند تا در طول زندگي به استناد آنها بتوانند حقوق نسبتاً برابري با همسر خود داشته باشند البته برخي زنان با مهريه‌هاي اندكي مانند 5 سكه، 14سكه، 1 سكه و... به عقد همسر خود در مي‌آيند.شايد اين تصور پيش بيايد كه همسران چنين زناني مي‌توانند با كوچك‌ترين اختلاف با پرداخت مهريه‌اي كه حكم پول خرد مردان را دارد، همسر خود را طلاق دهند. اما قانون در چنين مواردي نحله را پيش بيني كرده است. نحله پولي است كه دادگاه در زماني كه مرد قصد تقاضاي طلاق همسرش را داشته باشد، تعيين مي‌كند و مرد براي طلاق دادن همسر خود بايد آن را به همسر خود بپردازد. تعيين اين پول هم به عوامل مختلفي بستگي دارد كه از جمله آنها مي‌توان به شأن خانوادگي زن، ميزان تحصيلات او، مدت زمان زندگي مشترك، شغل همسر و... اشاره كرد. فلسفه چنين مساله‌اي هم اين است كه زن به دليل صداقت در پذيرش مهريه‌اي اندك، هنگام طلاق ضرر نكند و بتواند پشتوانه‌اي براي آينده خود داشته باشد. البته قانون براي زناني كه پس از سال‌هاي طولاني زندگي از سوي همسران خود طلاق داده مي‌شوند، پيش‌بيني بحث اجرت‌المثل را هم كرده است. اجرت‌المثل پولي است كه به ازاي سال‌هاي زندگي مشترك زن و بابت كارهايي كه او در خانه همسر كرده اعم از كارهاي خانه، بزرگ كردن بچه‌ها، شير دادن بچه‌ها و... به وي پرداخت مي‌كند. پس بهتر است با شناخت درستی از قوانین، منطقی ترین راه را برای تضمین زندگی زناشویی خود انتخاب کنیم. منابع و مآخذ: -حقوق خانواده: دكتر ناصر كاتوزيان، چاپخانه بهمن، شركت انتشار، تابستان 1371، چاپ سوم - حقوق خانواده: دکتر حسین صفایی و دکتر اسدالله امامی، ویرایش سوم، تهران، نشر میزان، بهار1388،چاپ هفدهم - حقوق مدنى: دكتر میر سید حسن امامى، ویرایش دوم، نشر اسلاميه، 1390، چاپ هفدهم، جلد 5 - قانون مدنی: جهاگیر منصور،تهران، نشر دیدار،1387 - مبانی روان شناختی ازدواج در بستر فرهنگ و ارزش های اسلامی: دکتر غلامعلی افروز،ویرایش اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،چاپ ششم - مهریه،حقوق خاصه زوجه: زرین باباخانی، تهران، انتشارات رامین،1377 برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده