پشه خاکیها

[masi eng 47,044]

پشه خاکیها حشرات کوچکی با اندازه 5-2 میلیمتر و بدنی پر مو ، چشم های بزرگ و پاهای نسبتا ً بلند هستند. پشه خاکیها دارای دگردیسی کامل بوده ، ماده ها تخم خود را در نقاط مرطوب مانند: شکاف سنگ فرشها ، شکافها و سوراخهای سطح زمین ، ریشه خارجی درختان ، شکافهای موجود در کف طویله و مرغداریها ، میان شاخ و برگ های ریخته شده قرار می دهند. تخم ها پس از گذارندن دوره خود تبدیل به لارو می شوند و دارای 4 مرحله لاروی می باشند که پس از طی این دوره که بستگی به شرایط محیطی دارد تبدیل به شفیره وسپس بالغ میگردند. پشه خاکیهای بالغ را میتوان در لابلای شاخه و برگ گیاهان در سطح زمین ، لانه حیوانات ، شکافها و سوراخ های درختان ، شکاف سنگ ها ، داخل غارها و اماکن انسانی و حیوانی مشاهده نمود. سیکل زندگی پشه خاکیها 100- 30 روز است وبستگی کامل به شرایط محیطی دارد . پشه خاکیهای نر و ماده از شیره گیاهی تغذیه میکنند ولی ماده ها برای تخمگذاری و رسیدن تخم ها بایستی خونخواری نمایند. پشه خاکیهای ماده نقاط کم مو و باز بدن را مورد گزش قرارمی دهند. میزبان این حشرات حیوانات اهلی ، سگها ، جوندگان اهلی و وحشی ، مار ، مارمولک و گاهی پرندگان می باشند0

بیماریهای منتقله :

بیماریهای منتقله توسط پشه خاکیها را لیشما نیوز گویند0 لیشما نیوزها در اغلب نقاط جهان وجود دارند و از بیماری های مشترک انسان و حیوانات بشمار می آیند که ممکنست به صورت ضایعات پوستی (سالک) و یا ضایعات احشائی (کالاآزار) و جلدی مخاطی تظاهر نمایند که توسط انگل لیشما نیا ها ایجاد شوند. انگلهای لیشمانیا در داخل سلولهای تک هسته ای بیگانه خوار جوندگان ، گوشتخواران و خزندگان رشد می کنند. انگلهای لیشمانیا توسط پشه خاکیها منتقل می شوند0

لیشما نیوزجلدی = سالک

دونوع سالک وجود دارد : نوع شهری و نوع روستایی که از نظر ناقل ، تظاهرات بالینی دارای تفاوتهایی می باشند0

1- سالک نوع شهری – نوع خشک الف - کانون : تهران - قسمت های مختلف شهر که با گسترش شهرها و شهر نشینی و از بین رفتن باغها از شیوع آن کاسته شده است .شیراز ( جنوب غربی شهر) .کرمان ( محله های مختلف)مشهد ( اطراف حرم مطهر – کوه سنگی ) نیشابور ( نقاط مختلف سرچشمه ) سبزوار – قم – ساوه – اردستان – نایین ب - ناقلین : * فلبوتوموس سرژانتی که در داخل اماکن به سر می برند این پشه در مرغداری ها ، در لانه مرغها به وفور یافت می شوند و به خون پرندگان هم علاقه زیادی دارد. ج - مخزن بیماری : سگ ،گاهی انسان سیر بیماری : پس از گزش پشه خاکی ماده آلوده و گذشت 8-2 ماه در محل گزش برجستگی به رنگ قرمز ایجاد میشود که کمی خارش دارد ولی فاقد درد می باشد با گذشت چند هفته این برجستگی سفت می شود و اطراف آن ملتهب و به رنگ قرمز در می آید و بعد از 3-2 ماه در روی برجستگی فرو رفتگی به عمق 1 میلیمتر ایجاد می شود که ترشحات زرد رنگی از آن به خارج تراوش می کندکه ترشحات کم کم به صورت دلمه در می آیند بتدریج رنگ دلمه قهوه ای می شود و سرانجام به صورت زخم سر باز در می آید این زخم دارای حاشیه نامنظم و برجسته است اگر دلمه از روی زخم برداشته شود زخم دارای سطحی شفاف و قرمزرنگ میباشد که کف آن فرو رفته است، این زخم درد ندارد ولی گاهی دارای کمی خارش است . فصل شیوع بیماری : در تمام فصول سال تعداد زخم : بسته به تعداد گزش پشه خاکی اغلب 2-1 زخم و گاهی بیشتر بهبودی : از مرکز زخم شروع می شود . دلمه شروع خشک شدن می نماید ، التهاب کاهش می یابد و پس ازگذشت 12-6 ماه زخم کاملاً خوب می شود ولی سطح زخم ناصاف است 0محل زخم بصورت اسکار مشاهده میشود . 2 - سالک نوع روستایی = نوع مرطوب الف - کانون : اصفهان ، مورچه خورت ، گاوخونی اطراف رودخانه زاینده رود ، بادرود و بلوچستان ، چابهار ، اشتیاری ، کنارک ، نارس ، تبریز ، خوزستان ، دزفول ، سوسنگرد ، جنوب اهواز شاهرود ، سرخس ، ترکمن صحرا، لطف آباد ، طبس ، ابردژ ورامین ، بم ب - ناقل : فلبوترموس پاپاتاسی که بصورت اهلی و به فراوانی یافت می شوند. ج - مخزن : جوندگان – موش صحرایی رومبو میس اوپیموس که لانه عمیق داشته و از گیاهان کویری تغذیه می کند . مخزن دیگر بیماری مریونس لی بیکوس میباشد . عوارض بیماری خونریزی دستگاه گوارش و ریه ها ، انعقاد خون داخل عروق، عفونت های شدید ثانوی جهت پیشگیری از ابتلا به بیماریهای منتقله توسط پشه خاکیها بایستی کنترل و مبارزه با ناقلین و مخازن انجام شود.